Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Ιερός Πόλεμος»

«Υψώσου Πατρίδα απέραντη, σήκω για μάχη με καταραμένο πόλεμο, να τσακίσουμε τις μαύρες ορδές των φασιστών… Προχωράει ο πόλεμος ο λαϊκός, ο πόλεμος ο ιερός…»

Το τραγούδι «Ιερός Πόλεμος» (Священная война) αποτελεί σύμβολο του παλλαϊκού αντιφασιστικού αγώνα του ηρωικού σοβιετικού λαού, έναν εμβληματικό ύμνο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου (1941-1945), που έχει συνδεθεί όσο ίσως κανένα άλλο τραγούδι με την εποποιία του Κόκκινου Στρατού και το τσάκισμα του ναζισμού μέσα στο Βερολίνο, τον Μάη του 1945.

Οι στίχοι γράφτηκαν από τον σοβιετικό ποιητή (και στιχουργό και άλλων δημοφιλών σοβιετικών τραγουδιών) Βασίλι Ιβάνοβιτς Λέμπετεφ-Κουμάτς. Τη μουσική συνέθεσε ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Αλεξαντρόφ, κορυφαίος σοβιετικός συνθέτης, μεταξύ άλλων και του ύμνου της Σοβιετικής Ένωσης, ιδρυτής και διευθυντής του θρυλικού συγκροτήματος χορού και τραγουδιού του Κόκκινου Στρατού το «Τάγμα που τραγουδάει», που στη συνέχεια πήρε το όνομά του. Το συγκρότημα αυτό (ιδρύθηκε το 1928) πολεμώντας και τραγουδώντας βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, από τη Μόσχα και το Στάλινγκραντ ως τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη με την κατάληψη του Βερολίνου, τιμήθηκε με το παράσημο της Κόκκινης Σημαίας και συνέχισε να εμφανίζεται για δεκαετίες, όντας το πιο γνωστό στρατιωτικό μουσικοχορευτικό συγκρότημα στον κόσμο, ενώ στις μέρες μας, με την ονομασία «Alexandrov Ensemble» αποτελεί την επίσημη  χορωδία των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

Οι στίχοι του τραγουδιού «Ιερός Πόλεμος» δημοσιεύτηκαν σε σοβιετικές εφημερίδες στις 24 του Ιούνη 1941. Αμέσως μετά τη δημοσίευση ο Αλεξαντρόφ γράφει τη μουσική. Λέγεται πως καθώς δεν υπήρχε χρόνος (μόλις δυο μέρες πριν είχε  ξεκινήσει ο πόλεμος) ο συνθέτης έγραψε τα λόγια και τις νότες με μια κιμωλία σε μαυροπίνακα και οι τραγουδιστές και οι μουσικοί αντέγραψαν στα τετράδιά τους.

Στις 26 του Ιούνη 1941, στο σιδηροδρομικό σταθμό «Μπελαρούσκι» της Μόσχας μια ομάδα  του μουσικοχορευτικού συγκροτήματος του Κόκκινου Στρατού που δεν είχε φύγει ακόμη για το μέτωπο, θα ερμηνεύσει το τραγούδι για πρώτη φορά σκορπώντας ενθουσιασμό. Γρήγορα θα περάσει στα χείλη των μαχητών και των μαχητριών του Κόκκινου Στρατού στα μέτωπα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, συντελώντας στη διατήρηση του υψηλού ηθικού τους, και ο σοβιετικός λαός θα το κατατάξει στα πιο δημοφιλή και αγαπημένα τραγούδια του.

«Ιερός Πόλεμος» – Εκτέλεση του 1942 από το «Τάγμα που τραγουδάει» του Κόκκινου Στρατού, υπό τη διεύθυνση του Α.Β. Αλεξαντρόφ.
(Σπάνιο βίντεο από τη σοβιετική ταινία “Концерт фронту”):

Ο «Ιερός Πόλεμος» θα ηχογραφηθεί δυο φορές μέσα στη «φωτιά» του πολέμου, το 1941 και το 1942, σε δίσκους γραμμοφώνου, και πολλές φορές ακόμα σε διαφορετικές εκτελέσεις στο πέρασμα του χρόνου.

«Ιερός Πόλεμος» – Εκτέλεση του 2018, από το Μουσικό Σύνολο Αλεξαντρόφ («Alexandrov Ensemble»):

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, στα πλαίσια της επιχείρησης πλαστογράφησης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με την υιοθέτηση της αντικομμουνιστικής θεωρίας των «δύο άκρων» που εξισώνει τον φασισμό με τον κομμουνισμό, διαστρεβλώνοντας και υποβαθμίζοντας τον ρόλο της ΕΣΣΔ και του Κόκκινου Στρατού στο τσάκισμα του φασισμού-ναζισμού, το τραγούδι γνώρισε απαγορεύσεις σε πρώην Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες, όπως η Εσθονία (που τιμά ανοιχτά τους ναζί).

Αλλά και πρόσφατα στο Βερολίνο (άλλωστε ο αντικομμουνισμός είναι επίσημη ιδεολογία της Ευρωπαϊκή Ένωσης), οι αρχές απαγόρευσαν να ακουστεί το τραγούδι και να εμφανιστεί η Κόκκινη Σημαία στην επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης,  με πρόσχημα τον πόλεμο στην Ουκρανία, επιχειρώντας με αυτό τον τρόπο να ταυτίσουν τη σοσιαλιστική ΕΣΣΔ, που τσάκισε τον φασισμό-ναζισμό, με την καπιταλιστική Ρωσία για την επίθεση στην Ουκρανία…

Μεγάλες στιγμές

22 Ιούνη 2009: Η Ρωσίδα τραγουδίστρια Ελένα Βλαντιμίροβνα Βαένγκα με τη συνοδεία της στρατιωτικής χορωδίας του Λένινγκραντ «ЛенВО» ερμηνεύει τον «Ιερό Πόλεμο» στα πλαίσια ενός προγράμματος με τραγούδια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, που προβλήθηκε στη ρωσική τηλεόραση από το Μεγάλο Μέγαρο Μουσικής «Οχτώβρης» της Αγ. Πετρούπολης. Οι θεατές (ανάμεσά τους πολλοί νέοι, όπως διακρίνεται στο βίντεο) από το άκουσμα της εισαγωγής του τραγουδιού σηκώνονται όλοι όρθιοι, και όρθιοι, σε στάση προσοχής, το ακούν μέχρι το τέλος! Η στάση αυτή εκτός από επίδειξη σεβασμού στην ιστορία του ρωσικού λαού και των λαών της ΕΣΣΔ, που πολέμησαν τον ναζισμό-φασισμό, είναι επίσης ενδεικτική της σημαντικής επίδρασης που, παρά την αντικομμουνιστική προπαγάνδα και την παραχάραξη της Ιστορίας, ασκεί μέχρι τις μέρες μας στο ρωσικό λαό η ΕΣΣΔ, τρεις και πλέον δεκαετίες μετά τη διάλυσή της…

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Ιερός Πόλεμος» (Священная война)

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… και από 26/10/2020 νέα ονομασία: Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να  συγκινούν, να συντροφεύουν τις μικρές και μεγάλες στιγμές των ανθρώπων, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», «παίζει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια γραμμένα από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, εμπνέουν και συγκινούν σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Ακούστε τα όλα εδώ.