“Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ” – Δείτε δωρεάν διαδικτυακά ταινίες (μέχρι 19/12) – 25ο Φεστιβάλ Ολυμπίας

“Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ / La Traviata, My Brothers and I”, Γαλλία 2021

Σκην. Yohan Manca

25ο Φεστιβάλ Ολυμπίας (Δωρεάν διαδικτυακά ταινίες, μέχρι 19/12)

“Una furtiva lagrima” είναι η διάσημη άρια που περιλαμβάνεται στην όπερα το ελιξίριο του έρωτα του Ιταλού συνθέτη Ντομένικο Γκαετάνο Μαρία Ντονιτσέτι. Η πλοκή της όπερας στηρίζεται στην ιστορία του φτωχού χωρικoύ Νεμορίνο που ερωτεύεται με πάθος την όμορφη και πλούσια Αντίνα.

Ο Νεμορίνο πιστεύει ότι αν πιει ένα μαγικό ελιξίριο εκείνη θα τον αγαπήσει. Την αφέλειά του εκμεταλλεύεται ένας περιφερόμενος τσαρλατάνος που του πουλά, αντί για ελιξίριο ένα μπουκάλι απλό κρασί. Ο Νεμορίνο δεν έχει χρήματα και προκειμένου να το αγοράσει, κατατάσσεται στο στρατό, γεγονός που του αποφέρει άμεσα το επιθυμητό ποσό. Η Αντίνα μαθαίνει αυτή του την πράξη και πείθεται για τη βαθιά αγάπη του Νεμορίνο για εκείνη. Αποφασίζει λοιπόν να του ομολογήσει την αγάπη της προς εκείνον κάτι που φυσικά χαροποιεί πολύ τον Νεμορίνο. 

Πώς συνδέεται όλο αυτό με την υπόθεση του έργου; 

Ο Νουρ είναι και αυτός ένα πολύ φτωχό παιδί, Γάλλος υπήκοος αλγερινής καταγωγής, που μεγαλώνει με τα αδέλφια του σε μια εργατική κατοικία, σε ένα προάστιο της Νότιας Γαλλίας και αγαπά πολύ αυτό το μουσικό κομμάτι της όπερας. Ο λόγος που το αγαπά είναι γιατί ο πατέρας του το τραγουδούσε στη μητέρα του. Και τώρα θέλει και εκείνος να της το τραγουδήσει. Μόνο που τώρα οι λόγοι είναι διαφορετικοί. Ο πατέρας το τραγουδούσε για να κερδίσει ή και για να εκφράσει την αγάπη προς τη γυναίκα του. Ο Νουρ το τραγουδά για να κάνει τη μητέρα του να νιώσει πως την αγαπά. Γιατί με λόγια δεν μπορεί να της το πει. Γιατί τα λόγια η μητέρα του δεν μπορεί να τα ακούσει. Βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση . Και ο Νουρ αναζητά έναν άλλον τρόπο για να αποδείξει στη μητέρα του ότι την αγαπά. Και τον ανακαλύπτει μέσω της μουσικής. Γιατί πιστεύει ότι η μουσική διαθέτει μια άλλη δύναμη ικανή να ζωντανέψει τα συναισθήματα, ικανή να δώσει δύναμη στους ανθρώπους να επικοινωνήσουν με έναν άλλο τρόπο, έναν τρόπο που απέχει από την πεζή πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα σκληρή που δεν επιτρέπει ταξίδια του νου και της φαντασίας, ταξίδια σε έναν άλλον κόσμο, όπου εκεί υπάρχει πολύς χώρος να διοχετευθούν η αγάπη, η συμπόνοια, η χαρά, η ικανοποίηση, η έκφραση, η δοτικότητα. Και τα πιστεύει όλα αυτά γιατί και εκείνος, όταν ακούει Παβαρότι τα νιώθει. Νιώθει τους χτύπους της καρδιάς του να χτυπούν σε διαφορετικούς ρυθμούς και νιώθει ότι αυτοί οι ρυθμοί μπορεί να συντονιστούν με τους χτύπους της καρδιάς της μητέρας του. 

Αρωγός σε όλη του αυτή την προσπάθεια η καθηγήτρια μουσικής, η Σαρά, που παραδίδει καλοκαιρινά μαθήματα μουσικής σε παιδιά δωρεάν, προκειμένου τα παιδιά να περνούν δημιουργικά τον χρόνο τους. Η δική της αγάπη και το πάθος για τη μουσική είναι αρκετά για να δώσουν στον Νουρ την ώθηση που χρειάζεται. Μία ώθηση που δεν μπορούν να του δώσουν τα αδέλφια του, λόγω των δυσμενών συνθηκών διαβίωσης. Συνθήκες διαβίωσης που έχουν να κάνουν με την γκετοποίηση των Γάλλων πολιτών αλγερινής καταγωγής, που έχουν να κάνουν με την αδιαφορία του κράτους απέναντί τους που το μόνο που κάνει είναι να καταστέλλει και ταυτόχρονα να κλείνει το μάτι στις παράνομες δραστηριότητες, μία πολιτική δηλαδή που παγκοσμίως εφαρμόζεται στον καπιταλισμό και στις ομάδες που κάθε φορά το σύστημα περιθωριοποιεί και θέτει εκτός. 

“Una furtiva lagrima”, σημαίνει “ένα κρυφό δάκρυ”. Και είναι πολλά τα κρυφά δάκρυα που πηγάζουν από την αίσθηση του άδικου που νιώθουν στο βάθος της ψυχής τους όλα τα αδέλφια, όλοι οι άνθρωποι που το σύστημα τους θέλει και τους θέτει εκτός. Ένα άδικο όμως που δεν τους αποκτηνώνει, που δεν αλλοιώνει τις ηθικές τους αξίες, που δεν τους στερεί την ελπίδα. Ο έρωτας -ασθένεια ως συμπτωματολογία στην άρια οδηγεί σε μία κριτική της ηθικής της κοινωνίας του 1800 παρά σε μία ηθική κριτική, κάτι που αποδίδεται εξαιρετικά σκηνοθετικά και στην ταινία. Ο σκηνοθέτης δεν κρίνει ηθικά τους ήρωές του και δεν μετατρέπει το δράμα σε μελό, κάτι που θα μπορούσε πολύ εύκολα να συμβεί. «Τίποτα παραπάνω δεν ζητώ» μας λέει ο Νεμορίνο μέσα από την εξαιρετική απόδοση των λόγων του από τον ανεπανάληπτο Παβαρότι. «Καθένας να μπορεί να πεθάνει από αγάπη». Και αυτό ακριβώς ζητούν και τα αδέλφια. Η μητέρα τους να πεθάνει από αγάπη. Από τη δική τους αγάπη. Να μην φύγει από αυτόν τον κόσμο εγκαταλελειμμένη στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου. Να φύγει από το σπίτι της περιστοιχισμένη από την αγάπη που αφειδώς της χαρίζουν τα τέσσερα αδέλφια. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο, που υπαγορεύεται από μία ανώτερη ηθική. Μία ηθική που κρίνει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας, ακριβώς γιατί βρίσκεται πάνω από την ηθική αυτής της κοινωνίας. 

Η ταινία προβάλλεται διαδικτυακά on line μέχρι την Δευτέρα 19 Δεκέμβρη (12:00 π.μ.). Μας έρχεται από το φετινό 25ο Φεστιβάλ Ολυμπίας και με μία απλή εγγραφή στο online.olympiafestival.gr μπορείτε να την παρακολουθήσετε δωρεάν. Είναι η ταινία που απέσπασε το βραβείο καλύτερης μεγάλου μήκους ταινίας στο Φεστιβάλ. Προτείνω επίσης, ανεπιφύλακτα και τις ταινίες “Μία δεύτερη ζωή- A Second Life” που βραβεύτηκε από την ΟΚΛΕ (Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδος) καθώς και το “Ο άνεμος χορεύει τα ζαχαροκάλαμα- The Wind that Shakes the Sugar Canes” που βραβεύτηκε από την ΠΕΚΚ (Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου). 

Αφιερώστε μερικές ώρες σε αυτές τις ταινίες, αλλά και στις άλλες που παίχτηκαν στο Φεστιβάλ (ανάμεσά τους και το πολύ ωραίο ντοκιμαντέρ του Λουκά Παλαιοκρασά «Τέλος χρόνου» σχετικό με την κατάσταση που επικρατεί στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο (απέσπασε και αυτό το βραβείο καλύτερης ταινίας ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους) και νομίζω ότι θα βγείτε κερδισμένοι από όλη αυτή την κινηματογραφική εμπειρία.

Μία εμπειρία που αποτελεί το δικό μας ελιξίριο στους ζοφερούς καιρούς μας.