Η μέρα σήμερα είν’ όμορφη, σα μικρή νυφούλα. Η φύση δεν κλαίει. Στολίστηκε! Κι η στιγμή του τέλους πλησιάζει. Η Αθήνα στο ποδάρι! Όλα σπαράζουν. Άγριο κύμα είναι το μίσος, ο οδυρμός κι ο βόγγος. Κι όσο πλησιάζει κανείς στον τόπο του μαρτυρίου και της θυσίας. Παγκράτι, Βύρωνα, Καισαριανή, σ’ αυτό το συνοικισμό πιότερο, εδώ σιμά στο Σκοπευτήριο, στο Θυσιαστήριο, τρέμει το χέρι, σαλεύει το μυαλό, χάνεται ο άνθρωπος, εκμηδενίζεται, δεν υπάρχει…
Βλέπω το φίλο να σηκώνει κάτι με τα χέρια του και να το εναποθέτει στα χορτάρια, μακριά από την άσφαλτο. Πλησιάζω. Εντέλει, πρόκειται για τρία κουταβάκια. Το ένα είναι εμφανώς πεθαμένο ή πιο συγκεκριμένα πατημένο. Έμεινε ένα ακόμη να κλαψουρίζει στην άσφαλτο δίπλα του με κλειστά τα ματάκια του.
”Βαρύ ήτανε το κρίμα της, μα ο πόνος της πικρός. Γι’ αυτό, παρακαλώ, μη δείξτε καταφρόνια, γιατί το κάθε πλάσμα χρειάζεται όλων μας τη συμπόνια”
Σπουδαίος ποιητής και συγγραφέας, που ανέδειξε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Μεξικού, αφιέρωσε τις τελευταίες δεκαετίες προσπαθώντας να ξεπλυθεί από το “στίγμα” της στήριξης στο μαρξισμό και τα ριζοσπαστικά κινήματα της εποχής του, διολισθαίνοντας σε ολοένα συντηρητικότερες θέσεις.
Ο Αλμπέρτο ρώτησε κάποτε γιατί στοιχίζουν τους ανθρώπους. είπα πως σίγουρα γιατί δεν επέλεξαν μια ιδέα να κυκλοφορεί ελεύθερα. Γι’ αυτό στοιχίζουν τους ανθρώπους, είπε ο Αλμπέρτο. Για να σκοτώνουν έντεκα.
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι ωμό, σκληρό, ίσως αντιηρωικό, αλλά αποκαλυπτικό των ψυχικών συγκρούσεων που προκαλεί η δύναμη των βασανιστηρίων στο ανθρώπινο σώμα και στο νου όταν αυτά γίνονται έρμαια του πόνου και των ανεξέλεγκτων φυσικών αναγκών.
Ξεχώριζε για την ικανότητα του να εντάσσει την πιο σύνθετη πλοκή στην πιο λιτή κι απέρριτη αφήγηση, καθιστώντας ευκολοδιάβαστες ακόμα και τις πιο περίπλοκες ιστορίες του. Πολιτικά στήριξε προοδευτικές και ριζοσπαστικές ιδέες, τασσόμενος στο πλευρό αντιϊμπεριαλιστικών και αντιαποικιακών κινημάτων της Λ. Αμερικής και αλλού.
Μας πιάνουν οι παραξενιές μας, οι παρεξηγήσεις γίνονται ακόμα πιο εύκολες και το κλείσιμο στο καβούκι μερικές φορές αναπόφευκτο. Έτσι είχε γίνει και εκείνο τον χειμώνα με ένα φίλο. Αλλά παρ’ όλες τις δυσκολίες δεν θα το έβαζα κάτω, θα έκανα την κίνηση και στο τέλος ας μην άξιζε.
“Δε γύμνωσε τα στήθη του μπρος στις σφαίρες των εισβολέων για να ποζάρει για τα βιβλία ιστορίας. Αντιμετώπισε τυφώνες σαν ίσος προς ίσος, τυφώνα προς τυφώνα.”
Προκάλεσε σκάνδαλο με την προκλητική και εικονοκλαστική ποίησή του, που σήμερα θεωρείται σταθμός στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Έζησε μια ζωή συνειδητά στο περιθώριο, ενώ παρά το πέρασμά του από το ριζοσπαστικό κίνημα της εποχής, σύντομα αποστρατεύτηκε αναζητώντας τη λύτρωση στο αλκοόλ και τα ψυχοτρόπα.
