REVOLTERPIECES – What.cd: H μουσική βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Τι ήταν το what.cd

Για αρχή, το what.cd ήταν ένα torrent site με αντικείμενο τη μουσική, τα ebooks και τα audiobooks. Τα torrent sites μέσα από τα οποία γίνεται διακίνηση πληροφορίας, κυρίως έργων τέχνης (όπως ταινίες, σειρές και μουσική) αλλά και προγραμμάτων είναι γνωστά σε όλους. Με πιο γνωστό, και ταυτόχρονα “σημαιοφόρο” το PirateBay, τα τορρεντάδικα είναι αντικείμενα χρήσης από εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες του ίντερνετ σε όλο τον κόσμο. Το what.cd όμως ήταν κάτι διαφορετικό.

Η λογική λειτουργίας του ήταν δομικά διαφορετική από τα υπόλοιπα τορρεντάδικα. Στα περισσότερα τέτοια σάητ αρκεί να φτιάξεις ένα λογαριασμό με τυπικές διαδικασίες και μετά μπορείς να ανεβάσεις ό,τι θέλεις χωρίς έλεγχο και υποχρεώσεις/δεσμεύσεις. Ακόμα δε περισσότερο, μπορείς να χρησιμοποιείς το site για να κατεβάσεις χωρίς καν λογαριασμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια άναρχη διαχείριση της πληροφορίας, με πολλά torrents να είναι κακής ποιότητας υλικό, να ανεβαίνει πολλές φορές το ίδιο υλικό σε διαφορετικά torretns, με σχετικά εύκολη την εισροή κακόβουλων προγραμμάτων (trojans, ιοί κτλ) μέσα στα αρχεία και μια σειρά άλλα προβλήματα.

Το what.cd είχε ένα ανώτερο τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας, που θύμιζε σε πολλά, και στην πραγματικότητα λειτουργούσε ως, βιβλιοθήκη. Για να γίνεις μέλος κατ’ αρχάς, έπρεπε είτε να δώσεις ένα εισαγωγικό test στο οποίο επιβεβαίωνες ότι γνωρίζεις πως να ripαρεις τη μουσική στην ύψιστη ποιότητα, είτε να έχεις κάποιον φίλο που έχει ήδη γίνει μέλος και να σε προσκαλέσει. Στη δεύτερη περίπτωση, αν η συμπεριφορά σου ήταν βλαπτική (όχι απλά μη συνεπής) στο site, είχε επιπτώσεις και στον λογαριασμό που σε προσκάλεσε. Μια άλλη υποχρέωση ήταν η διατήρηση του ratio download-upload. Δυστυχώς, στον καπιταλιστικό εγωιστικό κόσμο που ζούμε, ακόμα και το θέμα της ανταλλαγής μουσικής δωρεάν, προβάλλουν φαινόμενα εγωιστικής συμπεριφοράς. Δηλαδή, όλοι θέλουν να κατεβάσουν αλλά ελάχιστοι προτίθενται να seedάρουν. Μια συμπεριφορά που όπως μπορούμε να καταλάβουμε είναι καταστροφική και δείχνει ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων στον καπιταλισμό είναι πρόθυμοι να καταστρέψουν ακόμα και μια λειτουργία που τους προσφέρει δωρεάν πρόσβαση στον πολιτισμό προκειμένου να μη μοιραστούν έστω και λίγο από το badwith τους.

Το πιο σημαντικό όμως στην λειτουργία του what.cd ήταν ο τρόπος οργάνωσης της πληροφορίας. Κάθε δίσκος ανέβαινε με οργανωμένη μορφή έτσι ώστε να υπάρχουν μαζεμένα σε κάθε κυκλοφορία κάθε έκδοση της δουλειάς (ripαρισμένο από cd ή βινύλιο, remasters, εκδόσεις με περισσότερα/διαφορετικά τραγούδια κτλ) αρχειοθετημένα έτσι ώστε να μπορείς να διαλέξεις ακριβώς τι χρειάζεσαι. Κάθε κυκλοφορία μπορούσες να τη βρεις σε flac ή mp3. Μπορούσες να βρεις περισσότερα audiobooks και ebooks ακόμα και από site που εξειδικεύονταν σε αυτό τον τομέα. Υπήρχαν πληροφορίες για τις κυκλοφορίες. Και, προφανώς, κάθε τι που κατέβαζες ήξερες ότι είναι στην καλύτερη δυνατή ποιότητα.

Από το 2007 που άνοιξε, μέχρι το 2016 που έκλεισε το what.cd είχε καταφέρει να φιλοξενήσει πάνω από ένα εκατομμύριο μοναδικές κυκλοφορίες. Κάποιες εκ των οποίων ήταν το μοναδικό μέρος στο κόσμο που μπορούσες να τις βρεις (λχ κυρίως παλιές μικρές κυκλοφορίες που ήταν εκτός εμπορίου πλέον ή ακόμα και από εταιρίες που έχουν κλείσει). Μπορούσες να βρεις από τη νέα κυκλοφορία του εκάστοτε mainstream καλλιτέχνη μέχρι ένα EP μιας funk μπάντας από το Detroit τη δεκαετία του ’70 που είχε πουλήσει 1.000 κόπιες και μετά διαλύθηκε.

Ένα screenshot του site

Το κλείσιμό του

Το what.cd, όπως όλα τα τορρεντάδικα, ήταν για χρόνια στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών, έχοντας “επιβιώσει” απειλές για κλείσιμο¹ και Ddos attacks² Το 2006 το γαλλικό κράτος ανακάλυψε ότι οι server του βρίσκονταν στη Γαλλία και βρήκαν που ακριβώς ήταν αυτοί και με μια έφοδο της αστυνομίας έκλεισε. Από όσα γνωρίζω, η διεύθυνση του site έκλεισε εγκαίρως τη database (ουσιαστικά αυτοκαταστρέφοντας το δίκτυο) προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια του κράτους οι ταυτότητες των χρηστών της.

Το κλείσιμο του what.cd ήταν ένα σοκ για όσους ήμασταν μέλη της κοινότητας του. Για όλους εμάς ήταν ένα project το οποίο είχε χρειαστεί εκατομμύρια ώρες εργασίας για να υπάρχει και ήταν σαν διαδικασία πολύ ανώτερο από ένα τυπικό τορρεντάδικο, κάτι που επέφερε και μια αντίστοιχη συναισθηματική δέσμευση. Ενδεικτικό της σημαντικότητάς του ήταν η συζήτηση που άνοιξε στο wikipedia, σχετικά με το αν θα πρέπει να συμπεριληφθεί ανάμεσα στις χαμένες βιβλιοθήκες της ιστορίας της ανθρωπότητας³. Κάποια έργα τέχνης χάθηκαν για πάντα. Υπάρχουν προφανώς σε κάποιους σκληρούς δίσκους, αλλά η πρόσβαση πλέον σε αυτά χάθηκε και οι πιθανότητες να ξαναδημιουργηθεί από την αρχή μια πρόσβαση σε αυτά (μέσω άλλων αντίστοιχων δομών) είναι προφανώς πιο δύσκολη. Μπορούμε να ελπίζουμε σε ανάκτησή τους, αλλά μέχρι εκεί.

Στη διαδοχή του what εμφανίστηκαν 3-4 νέα sites, με μάλλον επικρατέστερο (και προσωπική μου προτίμηση) το Appolo⁴.

Υγ. Πίσω στο 2000, διάφοροι θεωρητικοί και ακτιβιστές του internet ονόμαζαν το δίκτυο σαν μια μορφή πραγμάτωσης της αναρχίας/αναρχισμού. Όσο αφελείς και να ήταν αυτές οι τοποθετήσεις (αντάξιες γενικότερα της αφέλειας των κοινωνιών που τις παρήγαγαν), δεν μπορώ παρά να κάνω τη σύνδεση στο μυαλό μου ότι τα υπόλοιπα τορρεντάδικα μοιάζουν πολύ με τον αναρχικό χώρο και το what έμοιαζε σαν η μ-λ ανώτερη μορφή οργάνωσης.