Τήνος – Καλοκαιρινές διακοπές παντός καιρού…

–Κοπιάστε παιδιά, έχουμε και φρέσκο ψάρι να φάτε…
-Και πώς έπιασες μάστορα φρέσκο ψάρι, με τέτοιον αέρα;
-Ποιον αέρα; Αυτό είναι μπουνάτσα…

Κι αυτή είναι όλη η ιστορία της Τήνου, κλεισμένη σε τρεις φράσεις ενός πραγματικού διαλόγου.
Εκτός κι αν προτιμάτε τη συμπύκνωση-περίληψη μιας εικόνας, σε χίλιες λέξεις και πέντε ανέμους.

Αυτό είναι ένα σκίτσο του Βασίλη Μητρόπουλου, που μπορεί να βρει κανείς στο Φαλατάδο, στο Μουσείο Γελοιογραφίας -που δεν είναι όμως αυτό που λέει ο τίτλος του- ή αλλιώς Σπίτι του Σκίτσου -ναι, ούτε αυτό ακριβώς- που βασικά έχει μια συλλογή από γελοιογραφίες και σκίτσα των δύο αδερφών-σκιτσογράφων, Κώστα και Βασίλη, που κατάγονται από το χωριό -όπως κι ο Αλβέρτης νομίζω- και πήραν την πολύ ωραία πρωτοβουλία να φτιάξουν έναν τέτοιο χώρο.

Αυτό, παρεμπιπτόντως, μιλώντας περί ανέμων και υδάτων. Και πρωτίστως περί ανέμων.

Αν κοιτάξεις στον χάρτη την Τήνο, μπορεί με λίγη φαντασία να την δεις σαν χειρόγραφη περισπωμένη, σαν και αυτή που παίρνει στο ήτα στις παλιές πινακίδες του νησιού με το όνομά της. Αλλά αν πιστεύεις πως το μακρόστενο σχήμα της κόβει τους βοριάδες και αφήνει ήσυχο τις παραλίες στο Νότο, η πραγματικότητα θα σε προσγειώσει γλυκά σε ένα αφρισμένο κύμα. Πλιτς…

Το καλό είναι ότι μπορείς να πάρεις τον Ντίλαν του Μπέβερλι Χιλς και να σερφάρετε με τις σανίδες σας. Το κακό είναι ότι ο Ντίλαν πέθανε πρόσφατα και η Μπρέντα έχει σοβαρά προβλήματα υγείας. Από την άλλη, το καλό είναι ότι τα μελτέμια χτυπάνε συνήθως τον Αύγουστο. Το κακό είναι ότι φέτος ο Ιούλιος κύλησε σαν Αύγουστος -ως και οι ντόπιοι αγανάκτησαν. Το καλό βέβαια είναι ότι υπάρχουν αρκετές παραλίες για καβάτζα, που όχι μόνο δεν είναι λύση ανάγκης, αλλά μπαίνουν στο πάνθεο με τις καλύτερες. Το κακό είναι ότι είναι σχετικά απάνεμες, κι αυτό σημαίνει συγκριτικά με άλλες, όχι πως δεν έχουν κύμα. Το καλό πάλι είναι πως πιθανότατα δε θα ιδρώσεις ούτε μια φορά όσο είσαι στο νησί. Το κακό είναι πως το βράδυ μπορεί να κρυώσεις. Και το πρωί να αντικρίσεις υπέροχα θερινά τοπία, από ταινία του Αγγελόπουλου, σαν κι αυτό.

Η Τήνος είναι αρκετά ορεινή για Κυκλάδα, προσφέρεται για καλοκαιρινές διακοπές παντός καιρού και αντίστοιχους παραθεριστές. Στην ενδοχώρα υπάρχουν αρκετοί παλιοί ανεμόμυλοι, που θυμίζουν τη χίμαιρα να κυνηγάς μια παραλία χωρίς κύμα και να την πεις “Απανεμιά” -όπως έκαναν οι ναυτικοί με το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, για να εξευμενίσουν τα στοιχεία της άγριας φύσης. Οι σύγχρονοι ανεμόμυλοι ωστόσο λέγονται ανεμογεννήτριες, που έρχονται μες στο ξύλινο αλογάκι της “ανάπτυξης”, αλλά δεν ξεγελάν κανέναν και ΜΑΤ φέροντες.

–Να πολεμάς τέτοια “ανάπτυξη”, φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα ούτε ουτοπία, είναι δικαιοσύνη!

Παρεμπιπτόντως, το Κόμμα παντός καιρού ευδοκιμεί με διψήφια ποσοστά προς την πλευρά του Πύργου, που είναι γεμάτος ζωή, εργαστήρια μαρμαροτεχνίας και καλλιτεχνική ατμόσφαιρα, που ίσως κάποτε δώσει έμπνευση για την Τέχνη της Επανάστασης. Αλλά έχουμε καιρό ως τότε.

Προς το παρόν όλοι σχεδόν συνδέουν συνειρμικά το νησί με το Δεκαπενταύγουστο. Όχι την επέτειο του τορπιλισμού της Έλλης, που δένει συνειρμικά με το φετινό ναυάγιο στον τουρισμό. Αλλά με τη γιορτή της Παναγίας και την Εκκλησία της Μεγαλόχαρης, όπου οδηγεί από το λιμάνι η ομώνυμη λεωφόρος. Κι όταν βλέπεις στην άκρη τον ειδικό διάδρομο για τους γονατιστούς πιστούς, καταλαβαίνεις από πού ακριβώς πήρε την ιδέα ο Μπακογιάννης για τον Μεγάλο Περίπατος -κρύβε λόγια, μην του μπουν και άλλες ιδέες.

Πολύς κόσμος θεωρεί πολύ αστείο ή αριστερό κτλ να κάνει πλακίτσα με τις μάλλον θλιβερές εικόνες και όσους γεμίζουν γονυπετείς με τάματα την εκκλησία και τα ταμεία της. Αλλά από πότε δικαιούνται να ειρωνεύονται όσους γονατίζουν, αυτοί που περνάν μια ζωή γονατιστοί στη δουλειά τους, μπρος στα αφεντικά τους και δε σήκωσαν ποτέ ανάστημα για μια απεργία ή μια διεκδίκηση; Θα μου πεις, δεν είναι το ίδιο, γιατί εδώ έχουμε να κάνουμε με θρησκόληπτους. Α, μάλιστα. Ενώ αυτούς που περιμένουν μεταφυσικά να αλλάξει η κατάσταση, χωρίς ποτέ να ξεκουνήσουν από τον καναπέ τους, πώς τους λέμε; Αν πάλι είσαι σε αυτούς που κάνουν κάτι, όπως μπορούν, ξέρεις πως το ζητούμενο δεν είναι να χλευάσουμε τους πιστούς, αλλά να δώσουμε το χέρι σε όποιον σηκώνεται. Και δεν εννοούμε μόνο/απαραίτητα τους πιστούς από τον κόκκινο διάδρομο στη Λεωφόρο Μεγαλόχαρης.

Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται

Αν το “μάθε παιδί μου γράμματα” είχε γυριστεί στην Τήνο, ο μικρός Καλογερόπουλος δε θα έγραφε στην έκθεσή του για τους εκατοντάδες παπάδες που παράγει ο τόπος του, αλλά για τις δεκάδες εκκλησίες και ξωκλήσια. Είναι όμως άδικο να εστιάσει κανείς στη Μεγαλόχαρη και να παραβλέψει τις άλλες ομορφιές του νησιού -που είναι όντως μεγάλη η χάρη του, πολύ μεγαλύτερη από τον θρησκευτικό τουρισμό και το αυθόρμητο, αυτόματο αντανακλαστικό που το συνδέει με αυτό. Πόσο μάλλον, όταν σε πολλά χωριά, βλέπεις την ειρηνική συνύπαρξη ενός ορθόδοξου και ενός καθολικού ναού, με τους ωραίους γαλάζιους σταυρούς τους, που ενίοτε συνδιοργανώνουν και πανηγύρια, αλλά φέτος γιοκ. Από την άλλη, το νησί δε σου δίνει την εικόνα έρημου τόπου και πιθανότατα φέτος -όπως και αλλού- είναι η πιο συμπαθής τουριστική εκδοχή του που μπορεί να δει κανείς.

Πες μου πού πουλάν καρδιές… (Καθολική αρχιεπισκοπή στην ενδοχώρα)

Την ομορφιά της Τήνου δεν την καταλαβαίνεις μόνο στις παραλίες της, αλλά και στα χωριά της, στην ενδοχώρα. Κι επειδή είναι δύσκολο να διαλέξεις μόνο ένα, θα ξεχώριζα μεταξύ άλλων:

-Τον Πύργο για τη ζωή και τον κόσμο του, τα καλλιτεχνικά εργαστήρια και τα γλυκά του.
-Την Καντιανή, που τα σοκάκια της μπορεί να κερδίσουν ακόμα κι αυτούς που δε συγκινούνται ιδιαίτερα από το κλασικό Κυκλαδίτικο στιλ.
-Τον Αρνάδο και τα Δυο Χωριά για τις καμάρες τους, τις πλατείες τους και τη θέα τους.
-Και το χωριό Βώλαξ, που το βλέπεις γραμμένο με διάφορες γραφές και τονισμούς, και είναι μια κατηγορία μόνο του. Όχι μόνο για τη μικρή περιήγηση στους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές που σου προσφέρουν οι τοίχοι του. Αλλά και για το εκπληκτικό φυσικό τοπίο, ακριβώς έξω από το χωριό, όπου η πλαγιά είναι γεμάτη με δεκάδες μεγάλους βράχους και θυμίζει καλλιέργεια μενίρ. Κι ίσως κάπου εκεί να βρίσκεται και η χαμένη τοποθεσία της Αλεζίας…

Εδώ κανονικά πρέπει να σκαλίσει κάποιος τα τεύχη του Αστερίξ

Πολλά ονόματα χωριών έχουν κατάληξη σε -άδος, αλλά δεν είναι δα και ο κόκκινος Μανταμάδος. Τα πιο ιδιαίτερα τοπωνύμια πάντως είναι ο “Μπερδεμιάρος”, το εξωτικό Εξωμβούργο -που θυμίζει Λουξεμβούργο-, το Κάτω Κλείσμα και τα Δυο Χωριά, όπου το διαβολάκι με τη φάτσα του Σεφερλή συμπληρώνει ψιθυριστά στο αυτί σου “από Δυο Χωριά χωριάτες…”

Αυτά είναι δύο από Δύο Χωριά γατάκια…

Τα περισσότερα χωριά συνδυάζονται με ωραίο φαγητό. Αν το ιεραρχείτε ψηλά ως κριτήριο για τις διακοπές, θα μείνετε ευχαριστημένοι, αρκεί να μην τεμπελιάσετε και μείνετε στην πεπατημένη της Χώρας. Αν πάλι δεν το ιεραρχείτε ψηλά, τι άνθρωποι είστε εσείς; Η Τήνος έχει και δικό της ντόπιο τυρί, που έχει αρκετά έντονη γεύση και θα έλεγα πως… ροκφορίζει. Για πιο συγκεκριμένες συμβουλές, ρωτήστε κάποιον ντόπιο -αρκεί να μη σας στείλει καρφωτούς σε γνωστό ή συγγενή του.

Αν πρέπει οπωσδήποτε να σημειωθεί κάτι αρνητικό, αυτό θα ήταν το οδικό δίκτυο. Όχι πως δεν το περιμένεις σε ένα νησί, αλλά όχι και έτσι -σε ένα τόσο ανεπτυγμένο νησί. Συναντάς παντού στροφές, πλούσια σπίτια που συνδέονται οδικά με χωματόδρομους, δρόμους που περνάνε μέσα από την παραλία (!), ακόμα και έναν δρόμο που χωρίζει στα δύο, λίγο πριν τον Τριαντάρο, για να μείνει στη μέση άθικτο ένα ξωκκλήσι!

Και από άλλη οπτική γωνία, προς εμπέδωση.

Ένας από τους δρόμους της Χώρας είναι η οδός Αλαβάνου, της γνωστής οικογένειας, που κάποτε είχε λατομεία και όλο το νησί στα χέρια της, άλλο αν οι τελευταίες γενιές έβγαλαν αρκετούς… αποστάτες της τάξης τους. Ε και έναν αποστάτη της δικής μας πλευράς…

Αυτή δεν είναι από τη Χώρα

Η Τήνος, τέλος, αν και αυτοτελής προορισμός, που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη γειτονική Μύκονο -νομίζω, χωρίς να έχω πάει ποτέ- είναι σαν μπαλκονάκι με θέα σε άλλες Κυκλάδες. Στη μια πλευρά έχει απέναντι την Άνδρο, από τη Χώρα βλέπεις φάτσα-κάρτα την Σύρο και αν στρίψεις λίγο το κεφάλι σου, βλέπεις τη Ρηνεία και τη Δήλο, που σε εισάγουν στη Μύκονο. Η τελευταία είναι ακόμα πιο ορατή το βράδυ, όπου σχεδόν… φωταγωγείται, θυμίζοντας εικόνα από το λιμάνι του Πειραιά.

Όταν είναι πιο καθαρή η ατμόσφαιρα, μπορείς να δεις κι άλλους όγκους στο βάθος, αλλά χρειάζεσαι χάρτη ή έναν ντόπιο να σου εξηγήσει τι βλέπεις. Αν πάρεις τη δεύτερη επιλογή, μπορεί να ακούσεις πως κάποιες φορές αχνοφαίνεται η Ίος και η Αμοργός (!). Και ίσως δεις με λίγη προσπάθεια και τους Δροσουλίτες στο Λιβυκό…

Στην Τήνο εξάλλου, όλα είναι δυνατά!

Φωτογραφίες

Από το προπύργιο του Πύργου

Και κάπου εκεί στο βάθος, βλέπετε άσπρα κυματάκια, που δεν τα προκαλεί όμως το πλοίο…

Το πρόβλημα δεν είναι τα προβατάκια στη θάλασσα. Ούτε αν πας στα τέσσερα για τάμα. Αλλά να μην είσαι πρόβατο στη ζωή, Μάθε από την Μπίλιω…

Ο Βάρναλης σε έναν τοίχο στον Βώλακα

Οι περίφημοι περιστερώνες του νησιού

Από το σπίτι του σκίτσου

Ωδή στον Λουίς Σουάρες

Εντάξει, δεν είναι όλα πετυχημένα. Για τους αφούς Μητρόπουλους μιλάμε

Το κακό διαβολάκι που λέγαμε

Στο βάθος η Σύρος – Άποψη από Καντιανή

Του χρόνου πάλι. Αλλά εσείς προλαβαίνετε (;) και φέτος.