«Το ποίημα αυτό το ’γραψε ο Ελυάρ μέσα στα χρόνια της κοινής σκλαβιάς των δυο λαών μας, γαλλικού κι ελληνικού. Το δημοσίεψε στο λεύτερο πια Παρίσι στις 9 Δεκεμβρίου 1944, κατά τις μέρες του τιτάνιου Δεκεμβριανού αγώνα του λαού μας που συγκλόνισε τότε όλον τον ελεύθερο πνευματικό κόσμο και τους δημοκρατικούς λαούς».
“Σκότωσαν έναν άνθρωπο Έναν άνθρωπο που ήταν κάποτε παιδί Σ’ ένα μεγάλο τοπίο Μια κηλίδα αίμα Σαν ήλιος που βασιλεύει…”
Ποίημα του Γιάννη Ρίτσου εμπνευσμένο από την ηρωική μάχη της Αθήνας, ενάντια στην ωμή στρατιωτική επέμβαση των Άγγλων, το Δεκέμβρη του 1944.
Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, το μεγαλύτερο ομαδικών έγκλημα των χιτλερικών καταχτητών στην Ελλάδα συγκλόνισε και ενέπνευσε τους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν ενεργά στην Αντίσταση.
Ήταν πολλοί. Το παράπτωμα βαρύ. Ονειρεύτηκαν το μέλλον. Λίγοι αυτοί που προσπάθησαν να τους το κλέψουν.
Πάνω στην κορφή του λόφου έχουν στήσει ένα τεράστιο κάτασπρο σταυρό και παρακάτω, στην πλαγιά, είναι σχηματισμένη, με άσπρες πάλι πέτρες, η ημερομηνία: 13-12-43…Τι να ‘γινε άραγε εκεί σε μας αυτή τη μέρα;..
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση στα νεοελληνικά γράμματα για τρεις κυρίως λόγους: έχει συνδέσει τ’ όνομά του μ’ ένα από τα πιο μακρόβια περιοδικά στο χώρο της λογοτεχνίας, υπήρξε η ψυχή και ο νους του πιο μακρόβιου επίσης περιοδικού για παιδιά και νέους και, τέλος, είναι σπάνια, αν όχι η μοναδική, περίπτωση ανθρώπου των Γραμμάτων που έζησε κυριολεκτικά «από την πένα» του.
Οι στίχοι του απλοί, λαγαροί, άμεσοι. Το έργο του Γ. Δροσίνη αποπνέει ανθρωπιά, που δεν θα σταματήσει ποτέ ν’ αποτελεί τον συνδετικό ιστό που ενώνει εποχές και ανθρώπους.
Μια μάνα απευθυνόμενη στο μικρό αγόρι της, με αισιοδοξία και πίστη, του μιλά για τις μανάδες που αγωνίστηκαν και θα συνεχίσουν να αντιπαλεύουν τον παλιό κόσμο, αλλά και εκείνο «το πιο δύσκολο / το πιο βαρύ», που «είναι να νικάς την απογοήτευση / και νάναι πάντα η ψυχή του / ψυχή μαχητή».
Έριξε ο Σκόμπυ όλα του τ’ αεροπλάνα, τα κανόνια και τα τανκς ενάντια στον άοπλο λαό της Αθήνας για να του πάρει τη λευτεριά την ακριβοπληρωμένη από τα χέρια του…
