Γούντι Γκάθρι (14.7.1912 – 3.10.1967): Η Σφαγή του 1913 – Μπομπ Ντύλαν: Τραγούδι για τον Γούντι

Ο Woody Guthrie (Woodrow Wilson Guthrie, 14 Ιουλ. 1912, Οκλαχόμα – 3 Οκτ. 1967, Νέα Υόρκη), σύμφωνα με τον βιογράφο του Joe Klein [Woody Guthrie: A life, 1980], έλεγε:

«Αν με αποκαλείς Κομμουνιστή, είμαι πολύ περήφανος γιατί το να είσαι Κομμουνιστής είναι ένδειξη συνετού και εργατικού ανθρώπου». Μετά την απόρριψη της αίτησής του από το Κομμουνιστικό Κόμμα, δήλωνε: «Δεν είμαι κομμουνιστής, αλλά όλη μου τη ζωή ήμουν κόκκινος». Κατά τον πόλεμο της Κορέας είχε εκφράσει πολλές φορές την ελπίδα του για μια νίκη των κομμουνιστών και επανειλημμένως είχε εκδηλώσει τον θαυμασμό του για τον Στάλιν.

Ο Γούντι Γκάθρι βρέθηκε πάντα δίπλα στο εργατικό κίνημα και τραγούδησε γι’ αυτό.

Και με αφορμή σαν σήμερα, 14 Ιουλ. 1921, την καταδίκη σε θάνατο των Ιταλών μεταναστών εργατών Νίκολα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι –εκτελέστηκαν στις 23 Αυγ. 1927– με τη στημένη κατηγορία πως σκότωσαν δύο υπαλλήλους, κατά τη διάρκεια ληστείας ενός καταστήματος υποδημάτων στη Μασαχουσέτη, να μνημονεύσουμε και το άλμπουμ του Γούντι, Ballads of Sacco & Vanzetti, με 11 τραγούδια που ηχογραφήθηκαν το 1946-1947 και κυκλοφόρησαν το 1960.

Ο Γούντι Γκάθρι το 1943 με τη μηχανή που σκοτώνει φασίστες. (Πηγή φωτό: https://www.reddit.com)

*

Γούντι Γκάθρι: Η Σφαγή του 1913

Μπομπ Ντύλαν: Τραγούδι για τον Γούντι

(Δύο τραγούδια με την ίδια μελωδία, μεταφρασμένα στα μέτρα των πρωτότυπων)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Η Σφαγή του 1913 (1941)

Γούντι Γκάθρι

Πρόκειται για τη «σφαγή» των απεργών των ορυχείων χαλκού και των οικογενειών τους, στο Κάλιμετ του Μίτσιγκαν, στις 24 Δεκέμβρη 1913.
Κατ’ ευφημισμόν, αναφέρεται ως η Τραγωδία της Ιταλικής Σάλας (Italian Hall Disaster)

Πάμε στα ’913 μαζί
Κατά Κάλιμετ, Μίτσιγκαν, στις στοές του χαλκού.
Χριστούγεννα· μεταλλεργάτες τραγουδούν, Ιταλοί,
Καλεσμένοι θα μπούμε σε μια Σάλα γλεντιού.

Και καθώς ανεβαίνουμε την πανύψηλη σκάλα,
Χορό και τραγούδι ακούμε παντού
Χαιρετάμε ανθρώπους που μπροστά μας περνούν
Τριγύρω στο δέντρο παιδιά ξεφαντώνουν γελούν.

Οι δουλειές τους πώς πάνε; πώς τα βγάζουνε πέρα;
Θα σας πούνε: Πιο κάτω από ’να δολάριο τη μέρα·
Στου χαλκού τα σκοτάδια η ζωή τους σαπίζει
Στις φαμίλιες τους φως ο χορός τους σκορπίζει.

Γέλια, τραγούδια ο αέρας μυρίζει
Η κάθε γωνιά Χριστουγέννων ελπίδα γεμίζει·
Πρώτ’ απ’ όλα είμαστε όλοι γνωστοί
Και καλά ο χορός μας στη Σάλα κρατεί.

Μια κοπέλα μικρή, με του δέντρου τα φώτα από πάνω,
Θα καθίσει –ακούστε– να μας παίξει στο πιάνο
Μα σ’ αυτή τη γιορτή, πώς μπορώ να πιστέψω
Πως του χαλκού οι φονιάδες κάτι «ψήνουν» απ’ έξω;

Του μπόση οι σπιούνοι σκάνε μύτη στην πόρτα
Κι ένας μπήγει κραυγή και ουρλιάζει: «Φωτιά!»
Κάποια φώναξε «Τίποτα!, μη σας νοιάζει σταλιά,
Στη γιορτή μας γυρίστε, δεν υπάρχει φωτιά!».

Κάποιοι λίγοι βιαστήκαν να βγουν
«Οι απεργοσπάστες φονιάδες μαζί σας γελούν».
Την κόρη του κάποιος αρπάζει και πάει να σωθεί.
Μα οι κακούργοι την πόρτα κρατούν σφαλιστή.

Πάνε κι άλλοι με φούρια, καμιά εκατοστή,
Και στριμώχνονται, σωριάζοντ’ εκεί.
Οι μπράβοι γελούν μ’ αυτή τους την πλάκα,
Τα παιδάκια πατιούνται στης πόρτας το κρύο σκαλί.

Τέτοια εικόνα δεν έχεις ποτέ ξαναδεί,
Τα κορμάκια –άψυχα δώρα– στο δέντρο μπροστά
Κι οι απεργοσπάστες απ’ έξω γελούν τρανταχτά.
Εβδομήντα τρία παιδιά σκοτωμένα σ’ αυτή τη γιορτή*.

Σαν κηδεία στο πιάνο, μελωδία αργή,
Την πόλη φωτίζει ένα κρύο φεγγάρι,
Οι μανάδες φωνάζουν κι οι εργάτες θρηνούν:
«Η απληστία σας, δείτε, για το χρήμα ως πού φτάνει!»

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

(*) Εβδομήντα τρία παιδιά σκοτωμένα σ’ αυτή τη γιορτή (And the children that died there were seventy-three): 73 άτομα ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου, τα 59 ήταν παιδιά.

*

Ο Γούντι Γκάθρι με τη φονική μηχανή του. (Πηγή φωτό: https://ushistoryscene.com)

1913 Massacre (1941)

Woody Guthrie

Take a trip with me in 1913,
To Calumet, Michigan, in the copper country.
I will take you to a place called Italian Hall,
Where the miners are having their big Christmas ball.

I will take you in a door and up a high stairs,
Singing and dancing is heard everywhere,
I will let you shake hands with the people you see,
And watch the kids dance around the big Christmas tree.

You ask about work and you ask about pay,
They’ll tell you they make less than a dollar a day,
Working the copper claims, risking their lives,
So it’s fun to spend Christmas with children and wives.

There’s talking and laughing and songs in the air,
And the spirit of Christmas is there everywhere,
Before you know it you’re friends with us all,
And you’re dancing around and around in the hall.

Well a little girl sits down by the Christmas tree lights,
To play the piano so you gotta keep quiet,
To hear all this fun you would not realize,
That the copper boss’ thug men are milling outside.

The copper boss’ thugs stuck their heads in the door,
One of them yelled and he screamed, “there’s a fire,”
A lady she hollered, “there’s no such a thing.
Keep on with your party, there’s no such thing.”

A few people rushed and it was only a few,
“It’s just the thugs and the scabs fooling you,”
A man grabbed his daughter and carried her down,
But the thugs held the door and he could not get out.

And then others followed, a hundred or more,
But most everybody remained on the floor,
The gun thugs they laughed at their murderous joke,
While the children were smothered on the stairs by the door.

Such a terrible sight I never did see,
We carried our children back up to their tree,
The scabs outside still laughed at their spree,
And the children that died there were seventy-three.

The piano played a slow funeral tune,
And the town was lit up by a cold Christmas moon,
The parents they cried and the miners they moaned,
“See what your greed for money has done.”

1913 Massacre (1941) του Woody Guthrie με τον Ντύλαν

Άλμπουμ: Talking New York, 1961 (live)

*

Μπομπ Ντύλαν

Μπομπ Ντύλαν (Ρόμπερτ Άλλεν Ζίμμερμαν): 24 Μαΐου 1941, Μινεσότα, ΗΠΑ
Σχέδιο (3ο από 3 του Ντύλαν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 13.XI.2016 (Μολύβι, 29χ21 εκ.)

Τραγούδι για τον Γούντι (1962)

Μπομπ Ντύλαν

Μελωδία του Γκάθρι από τη «Σφαγή του 1913»

Είμ’ εδώ χιλιάδες μίλια απ’ το σπίτι
Σε δρόμο που περπάτησαν άλλοι
Τον κόσμο σου βλέπω σε τόπους πολλούς
Βασιλιάδες, χωριάτες κι ανθρώπους φτωχούς.

Γεια χαρά Γούντι Γκάθρι, για σένα ο ρυθμός
Για έναν κόσμο παλιό που πάει βιαστικά να χαθεί
Κουρελής, κουρασμένος, πεινασμένος σκυφτός,
Που πεθαίνει πριν καλά καλά γεννηθεί.

Γεια χαρά Γούντι Γκάθρι, μα ξέρω πως ξέρεις, γιατί
Όλα όσα σου λέω κι άλλα ακόμα πολλά,
Σαν κι αυτό το τραγούδι, για σένα δεν είν’ αρκετά,
Αφού δεν έχει κάνει κανείς αυτά που έχεις κάνει εσύ.

Γεια χαρά και σ’ εκείνους που ανοίξατε δρόμους
Και λέω για τον Σίσκο, τον Λεντμπέλυ, τον Σόνυ,
Γεια χαρά και στα χέρια, στις αντρίκιες ψυχές
Που τις παίρνει ο άνεμος, που τις έφερε η σκόνη.

Αύριο φεύγω, ίσως θα ’πρεπε απόψε
Να φύγω εντέλει, να τραβήξω το δρόμο,
Μα κάτι ακόμα που μου μένει να πω
Είναι να ’χα ένα τέτοιο ταξίδι κι εγώ.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Οι μεγάλες φυσιογνωμίες της κάντρι και του μπλουζ:

Gilbert Vandine –Cisco– Houston (18 Αυγ. 1918 – 29 Απρ. 1961)
Saunders Terrell – Sonny Terry ((24 Οκτ. 1911 – 11 Μαρτ. 1986)
Huddie William Ledbetter –Leadbelly (20 Ιαν. 1888 – 6 Δεκ. 1949)

Ο στίχος «Που τις παίρνει ο άνεμος, που τις έφερε η σκόνη» είναι επίσης αναφορά στον Γκάθρι από το τραγούδι του «Λιβάδια της Αφθονίας», του 1941 κι αυτό.

Bob Dylan – Bob Dylan (1962). [Πηγή φωτό: albumcovergallery.blogspot.gr]

Song To Woody (1962)

Bob Dylan

I’m out here a thousand miles from my home
Walkin’ a road other men have gone down
I’m seein’ your world of people and things
Hear paupers and peasants and princes and kings

Hey hey Woody Guthrie I wrote you a song
About a funny old world that’s coming along
Seems sick and it’s hungry, it’s tired and it’s torn
It looks like it’s dying and it’s hardly been born.

Hey Woody Guthrie but I know that you know
All the things that I’m saying and a many times more
I’m singing you the song but I can’t you sing enough
‘Cause there’s not many men that’ve done the things that you’ve done.

Here’s to Cisco and Sonny and Leadbelly too
And to all the good people that travelled with you
Here’s to the hearts and the hands of the men
That come with the dust and are gone with the wind.

I’m leaving tomorrow but I could leave today
Somewhere down the road someday
The very last thing that I’d want to do
Is to say I’ve been hitting some hard traveling too.

***

Γούντι Γκάθρι

Struggle [1976] – Woody Guthrie

Woody Guthrie (Guitar, Vocals)

Όλα τα τραγούδια

Το άλμπουμ περιλαμβάνει και το τραγούδι του Γούντι για τη Σφαγή στα ανθρακωρυχεία του Λάντλοου στο Κολοράντο, στις 20 Απρίλη του 1914, μια μέρα μετά το ελληνικό Πάσχα, κατά τη διάρκεια της μεγάλης απεργίας που είχε ξεκινήσει τον Σεπτέμβρη του 1913.

[00:00] A1 – Struggle Blues
[02:02]A2 – A Doller Down
[03:41] A3 – Get Along Little Doggies
[06:44] A4 – Hang Knot
[08:59] A5 – Waiting At The Gate
[11:50] A6 – The Dying Miner
[14:46] B1 – Union Burial Ground
[17:50] B2 – Lost John
[20:42] B3 – Buffalo Skinners
[23:58] B4 – Pretty Boy Floyd
[27:03] B5 – Ludlow Massacre
[30:34] B6 – 1913 Massacre

__________________

Πρώτη δημοσίευση, Μποτίλια Στον Άνεμο, 18/10/2016. Εδώ ξανακοιταγμένα με μικρές διορθώσεις και προσθήκες φωτογραφιών και βίντεο.

___________________

Ο Γούντι Γκάθρι από Κατιούσα