Ένα βιβλίο για το καλοκαίρι

Το “μια αγάπη για το καλοκαίρι” φεύγει μόλις “έπιασε βροχή, αγάπη καλοκαιρινή”. Αλλά ένα βιβλίο για το καλοκαίρι δε χρειάζεται να είναι απαραίτητα εφήμερο ή ελαφρύ. Οι συντάκτες της Κατιούσα κάνουν τις δικές τους προτάσεις: καινούριες, κλασικές, στα ελληνικά, μεταφρασμένες (ή και όχι), αλλά σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερες. Και ακολούθως εξηγούν τους λόγους της επιλογής τους, με λίγα -ή περισσότερα- λόγια.
Ακούστε τους ή μάλλον διαβάστε τους ή μάλλον διαβάστε αυτά που σας προτείνουν. Αυτοί ξέρουν.

2310net

Χωρίς Αίσιο Τέλος
Paco Ignacio Taibo II, Εκδόσεις Άγρα

Λοιπόν, το καλοκαίρι δεν θέλει θεωρία, ιστορία και πολλές αναλύσεις. Θέλει μόνο αστυνομικό μυθιστόρημα. Και επειδή πλέον οι διακοπές που κάνουμε είναι λίγες, δεν είναι από εκείνες τις παλιές με τις δύο βδομάδες και τις ατέλειωτες ώρες στην παραλία, η λύση είναι αστυνομικό μυθιστόρημα σχετικά σύντομο, δυνατό και έντονο. Γι’αυτό ΧΩΡΙΣ ΑΙΣΙΟ ΤΕΛΟΣ του PACO IGNACIO TAIBO II

***

Drugitiz

Galveston – Nic Pizzolato

Από το δημιουργό-σεναριογράφο του True Detective, Nic Pizzolato. Πολύ καλό noir που βάζει διάφορα ζητήματα όπως τα θέματα των επιλογών ζωής, της συντροφικότητας και της μοναξιάς, το θέμα της ηθικής σαν αξιακό σύστημα κ.α. χωρίς να κουράζει και να το ρίχνει στο κήρυγμα-exposition. Γυρίζεται και σε ταινία που θα βγει μάλλον το 2018. Κάνε τη χάρη στον εαυτό σου και διάβασε το και μην το δεις.

***

Λαϊκό Στρώμα

Η λευκή κουρτίνα
Δημήτρης Γράψας, Εκδόσεις Καστανιώτη

Καλοκαίρι. Ξενοιασιά, φραπεδάκι, ξαπλώστρα και βιβλίο, κατά προτίμηση κάποιο που θα μας χαλαρώσει και θα μας ταξιδέψει μέχρι να ξανάρθει ο Σεπτέμβρης και οι αυξημένες υποχρεώσεις. Όχι αναγκαστικά. Η «Λευκή Κουρτίνα», ανήκει σε μια άλλη κατηγορία. Όταν το πρωτοδιάβασα πέρσι (γιατί ετοιμάζομαι για τη 2η ανάγνωση φέτος) στις πρώτες σελίδες το πέρασα για φτηνή κόπια σεναρίων τρόμου όπως αυτά των ταινιών «Saw». Τόσο μου ‘κοβε. Το διήγημα του Δ. Γράψα μπορεί να μη συγκλονίζει ή να αλλάζει τη «στάση ζωής» κανενός, σίγουρα όμως θα ταρακουνήσει όλους τους 30+ σύγχρονους πρεκάριους που δεν την πολύ-παλεύουν με τη ζωή τους καθώς και όσους τα ψιλοκαταφέρνουν. Είτε στην παραλία μετά τις εξοντωτικές ρακέτες, είτε στο μπαλκόνι τρώγοντας καρπούζι με τυρί. Σε κάθε μετερίζι.

***

Μπάμπης Καββαδίας

Οι Βατσιμάνηδες της Μασσαλίας, του Ζαν Κλοντ Ιζζό
Μετάφραση: Μαριλένα Κοραντζάνη, εκδόσεις Μεταίχμιο

Ένα συναρπαστικό μεσογειακό μυθιστόρημα, όπου η «Βάρδια» του Καββαδία πιάνει απ’ το χέρι «Τα Κόκκινα Φανάρια» του Αλέκου Γαλανού και μαζί ταξιδεύουν μέχρι τις μέρες μας.

Οι μοίρες κι οι ιστορίες ενός Λιβανέζου, ενός Έλληνα κι ενός Τούρκου ναυτικού συναντιούνται και μπλέκονται στο λιμάνι της πολυεθνικής Μασσαλίας.

Ήρωες που είχαν συνηθίσει να μη μένουν πάνω από λίγες μέρες σ’ ένα μέρος και να εναλλάσσονται μπροστά στα μάτια τους θάλασσες, λιμάνια και ανθρώποι, που κάθε τι που «απειλούσε» να τους αναγκάσει να ρίξουν κάπου άγκυρα το έδιωχναν μακριά τους, βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε μια πόλη-μικρογραφία της ταραγμένης Μεσογείου, έρμαια των απατεώνων του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

Ο Μασσαλιώτης Ζαν Κλοντ Ιζζό μας αφηγείται τις τραγικές -με την αρχαιοελληνική δραματουργική έννοια- ιστορίες τους, με ρυθμό που συντονίζεται με τον παλμό της πόλης του. Κι αυτή με τη σειρά της ανάγεται σε έναν ακόμα ήρωα του βιβλίου και σε καταλύτη της «Λύσης».

***

Νηπενθής

Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία
Έριχ Φρομ, Εκδόσεις Διόπτρα

«Θέλουν πραγματικά την ελευθερία οι σύγχρονοι άνθρωποι ή μήπως νιώθουν φόβο μπροστά της;» είναι το ερώτημα που θέτει και προσπαθεί να απαντήσει ο Έριχ Φρομ (Γερμανικής καταγωγής κοινωνικός επιστήμονας, φιλόσοφος και ψυχαναλυτής, 1900-1980) σε αυτό το εμβληματικό του έργο, αναλύοντας ιστορικά την έννοια της ελευθερίας για να καταλήξει στις εκφάνσεις που αυτή παίρνει στα πλαίσια της σύγχρονης κοινωνίας. Εξετάζοντας την ελευθερία από ψυχολογική, διαπροσωπική, κοινωνική και πολιτική σκοπιά, και μελετώντας τη σχέση της με την απατηλή ατομικότητα, την αλλοτρίωση και τον κομφορμισμό, καταλήγει στο ότι «…ο άνθρωπος δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της «ελευθερίας από». Πρέπει να ξεφύγει ολότελα από την ελευθερία, εκτός εάν προχωρήσει από την αρνητική στη θετική, ήτοι «ελευθερία για να».»

Το προτείνω ως ένα βιβλίο που, δυστυχώς για όλους μας, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο 66 χρόνια μετά την έκδοσή του. Το προτείνω επίσης ως ένα βιβλίο που μπορεί να αποτελέσει έναν εξαιρετικά χρήσιμο οδηγό αυτογνωσίας για όσους χαμογελούν στη σκέψη μιας, αν μη τι άλλο, πιο ισότιμης κοινωνίας από τη σημερινή. Και τέλος, το προτείνω έχοντας πολύ ξακάθαρα στο μυαλό μου ότι δεν ταιριάζει στα συνήθη πρότυπα ενός «καλοκαιρινού» αναγνώσματος – δεν πιστεύω ωστόσο ότι η αναμέτρησή μας με την κοινωνία και τον εαυτό μας είναι θέμα εποχής ή θερμοκρασίας! Καλή ανάγνωση!

***

Popova

Από το Τρίτο Ράιχ στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Του Κώστα Λουλουδάκη – Ιουλιανού, Εκδόσεις ΚΨΜ

Από την παρουσίαση διαβάζω : «Στο βιβλίο θα διαβάσουμε συγκλονιστικά ιστορικά γεγονότα και στοιχεία για την άμεση σχέση ναζιστών και φασιστών με τη διαδικασία της «ευρωπαϊκής ενοποίησης», ενώ στις σελίδες του παρουσιάζονται οι ανταγωνισμοί, οι συμμαχίες και οι αντιπαραθέσεις που οδηγούν μέχρι σήμερα στην βαθιά κρίση και την αναδιαμόρφωση της Ε.Ε. Ανάγλυφα αποτυπώνονται και οι άμεσες σχέσεις και ο πρωταγωνιστικός ρόλος των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων και των τραπεζών στη δημιουργία και την πολιτικο-οικονομική στρατηγική της ΕΟΚ και μετέπειτα της Ε.Ε.»

Και κρατάω από την ανάγνωση μία χαρακτηριστική φράση του φιλελεύθερου φον Μίζες : «Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο φασισμός έχει ήδη καταξιωθεί στην ιστορία ως ο σωτήρας του ευρωπαϊκού πολιτισμού (…) διότι κατάφερε να διασώσει την ατομική ιδιοκτησία και το δικαίωμα στην ανταλλαγή»

***

Νίκος Πουρναράς / Οικοδόμος

Το ημερολόγιο της Ανάφης στη δικτατορία του Μεταξά
Του Κώστα Γαβριηλίδη, Εκδόσεις Εντός, 1997

Είναι περισσότερα αλλά, αφού πρέπει μόνο σε ένα, θα αναφερθώ σε αυτό που διαβάζω τούτες τις μέρες. Ο Κώστας Γαβριηλίδης (1897-1952)  ηγέτης της αγροτιάς και εξέχουσα μορφή του λαϊκού μας κινήματος κατά τον 20^ο αιώνα, έζησε μια ζωή γεμάτη διωγμούς, φυλακίσεις και εξορίες, και άφησε την τελευταία του πνοή εξόριστος στον Αη Στράτη. Επικεφαλής του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας, δήμαρχος Κιλκίς το 1936 με το Παλλαϊκό Μέτωπο, Γραμματέας (υπουργός) Γεωργίας στην ΠΕΕΑ («Κυβέρνηση του βουνού»), βουλευτής της ΕΔΑ, ο Κώστας Γαβριηλίδης γεννήθηκε στον Καύκασο, έφτασε πρόσφυγας στην Ελλάδα, διώχτηκε, βασανίστηκε, φυλακίστηκε  και εξορίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά, και από το μεταβαρκιζιανό καθεστώς (Μακρόνησος, Ικαρία, Αη Στράτης).

Ο Κώστας Γαβριηλίδης σε όλη του τη ζωή στάθηκε ένας μεγάλος κήρυκας για την εργατοαγροτική συμμαχία. Αν και δεν ήταν ο ίδιος κομμουνιστής, πίστευε βαθιά ότι μόνο με την εργατιά και το Κόμμα της, το ΚΚΕ, θα μπορέσει να επέλθει η πολιτική και κοινωνική απελευθέρωση των καταπιεσμένων.

Στο ημερολόγιό του (αναφέρεται στην περίοδο λίγο πριν το τεταρτοαυγουστιανό πραξικόπημα μέχρι και το τέλος Αυγούστου του 1937) περιγράφει τα γεγονότα και το κλίμα της εποχής και βέβαια τη ζωή του μέσα σε αυτά, αλλά και ξεδιπλώνει τις σκέψεις, τα όνειρά του και την πεποίθησή του ότι το σύστημα της εκμετάλλευσης θα γκρεμιστεί μόνο από την ανειρήνευτη πάλη του κόσμου της δουλειάς ενάντια στην τάξη των παράσιτων που απομυζούν τον ιδρώτα και το αίμα του. Η παράθεση των γεγονότων γίνεται με γραφή ρεαλιστική και συνάμα λογοτεχνική, από έναν αγωνιστή που ξεχώρισε εκτός από την κατάρτιση, την αταλάντευτη πίστη και την ακατάβλητη αντοχή στην υπεράσπιση των ιδανικών του, για την καλλιέργεια, την ανθρωπιά και την ευαισθησία που τον διέκριναν.

***

Παναγιώτης Μανιάτης

Επτά αμαρτήματα και πέντε δυσκολίες
Μπέρτολτ Μπρεχτ, Εκδόσεις ΚΨΜ

Το προοδευτικό κοινό οφείλει να γνωρίζει τους καλλιτέχνες του. Η δίγλωσση έκδοση (Γερμανικά-Ελληνικά) με τον τίτλο Επτά αμαρτήματα και πέντε δυσκολίες, σε μετάφραση Γιώργου Σταμάτη από τις εκδόσεις ΚΨΜ, είναι ένα βιβλίο που μπορεί να διαβάσει κανείς ευκολοκατόρθωτα αυτό το καλοκαίρι και μπορεί να αποτελέσει για κάποιους την πρώτη επαφή με το μπρεχτικό έργο. Περιέχει μια ποιητική συλλογή (στην πραγματικότητα δύο ομάδες ποιημάτων: Από ένα αναγνωστικό για κατοίκους των πόλεων και Στο αναγνωστικό για κατοίκους των πόλεων ανήκοντα ποιήματα) γραμμένη γύρω στο 1926, για τη ζωή των γερμανών κατοίκων των πόλεων, ένα λιμπρέτο για μπαλέτο (Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα των μικροαστών) γραμμένο το 1933, στο οποίο ο Μπρεχτ καταστρέφει τις αυταπάτες των μικροαστών και το ενδιαφέρον άρθρο Πέντε δυσκολίες κατά το γράψιμο της αλήθειας, γραμμένο λίγα χρόνια αργότερα, για κείνους που επιθυμούν να γράψουν την αλήθεια σε δύσκολες εποχές.

***

Σπασμένο Παράθυρο

The dying Earth – Jack Vance

Το βιβλίο που σας προτείνουμε για το καλοκαίρι είναι το The Dying Earth του Jack Vance. Δυστυχώς δεν έχουμε βρει ελληνική έκδοση και εμείς το έχουμε διαβάσει στα Αγγλικά, οπότε η πρότασή μας απευθύνεται σε όσους από εσάς είναι διατεθειμένοι να διαβάσουν μια συλλογή ελαφρώς συνδεδεμένων μικρών ιστοριών στα αγγλικά. Το είδος των ιστοριών μάλλον θα μπορούσε να το κατατάξει κανείς στην κατηγορία της ‘φαντασίας’, αλλά νομίζω ότι το The Dying Earth και τα βιβλία του Vance που συνεχίζουν την ιστορία του, θα έπρεπε να κατατάσσονται σε μία κατηγορία από μόνα τους. Αν πιστεύετε ότι θα σας άρεσαν οι ιστορίες με μάγους, τέρατα και χαμένη αρχαία τεχνολογία που εκτυλίσσονται σε ένα απροσδιόριστα μακρινό μέλλον κάτω από έναν κόκκινο ήλιο που τρεμοσβήνει, τότε αυτό το βιβλίο είναι για εσάς. Αν οι ανακρίβειες σε θέματα αστροφυσικής, οι περίεργοι ιδιωματισμοί στην γλώσσα και ο ηθικός μηδενισμός σας ενοχλούν, τότε ίσως θα ήταν καλό να το αποφύγετε.

***

Σφυροδρέπανος

Το τέλος του Κόκκινου Ανθρώπου
Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, Εκδόσεις Πατάκη

Προφορική ιστορία, με ενδιαφέρουσα συλλογή μαρτυριών από όλο το πολιτικό φάσμα κι αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες που αναφέρονται στις ανατροπές (αντεπανάσταση), τις διαψεύσεις της “ελευθερίας” και τα μαύρα χρόνια που ακολούθησαν στην καπιταλιστική Ρωσία. Αναφέρονται βασικά σε ένα πολλαπλό τέλος (αν και τους διαφεύγει το τέλος ως σκοπός και προοπτική): το ιστορικό τέλος της ΕΣΣΔ (ή της ιστορίας, όπως θέλησαν να μας περάσουν οι αστοί δημοσιολόγοι) και του “σοβόκ”, του σοβιετικού ανθρώπου, που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί και να βρει τη θέση του στη νέα βάρβαρη πραγματικότητα, αναπολώντας αυθόρμητα το σοβιετικό παρελθόν. Αλλά πολλές περιπτώσεις νοσταλγών δείχνουν γιατί η νοσταλγία, ως αυθόρμητο συναίσθημα, δεν είναι πάντα αρκετή για να μετατραπεί σε υλική δύναμη κοινωνικής ανατροπής, με τον τρόπο που εκφράζεται.

Ένα κολάζ ανθρώπινων ιστοριών που ρέει από ευχάριστα έως συναρπαστικά, δίνοντας τροφή κι υλικό για σκέψη, σε όλο το αναγνωστικό κοινό -χωρίς πολιτικούς “αποκλεισμούς”- αλλά πρωτίστως στους υποψιασμένους που υπερασπίζονται την προσφορά του υπαρκτού και θέλουν να μάθουν περισσότερα για το τέλος του. Γιατί, αν δε διαβάσουμε λογοτεχνία (ή προφορική ιστορία, που προσιδιάζει πιο πολύ στην πρώτη κι ας αναφέρεται σε υπαρκτά γεγονότα), δε θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ποτέ πλήρως την ουσία και τα γεγονότα μιας εποχής.

***

Φραγκίσκος Λαγωνικάκης (Poexania)

Ουτοπία – Τόμας Μορ

Προτείνω την Ουτοπία του Θωμά Μωρού επειδή συνδυάζει το εξωτικό ταξίδι με την πολιτική φιλοσοφία. Στις σελίδες της παρουσιάζονται πολλές αρκετά προωθημένες ιδέες ενός –δικαιούμαστε να πούμε- «ουτοπικού σοσιαλιστή», με τους όποιους βέβαια περιορισμούς της εποχής. Ο Μωρός δεν διστάζει να σατιρίσει και τα «κακώς κείμενα» με αρκετή οξυδέρκεια και καυστικό τόνο. Σε κάθε περίπτωση είναι ένα βιβλίο που μπορεί να ικανοποιήσει τον αναγνώστη που θέλει να διαβάσει κάτι με ανάλαφρη διάθεση, αλλά ταυτόχρονα και εκείνον που θέλει να εμβαθύνει, όσο και αν θέλει να εμβαθύνει.

*****

Δεν τελειώσαμε, υπάρχει και δεύτερο μέρος, εδώ.