«Χρέος του καλλιτέχνη η συμπεριφορά και η δράση του να εκτείνονται και εκτός του έργου του, στον δρόμο…»

Δυο ενδιαφέρουσες παραστάσεις, που έχουν ήδη αγαπηθεί από το κοινό και αξίζει να «συναντηθείτε» μαζί τους, είναι αυτές που ανεβαίνουν στο «Από Κοινού Θέατρο» (Ευπατριδών 4, Γκάζι): «Η μικρή λέξη αγάπη» του Αύγουστου Κορτώ, σε διασκευή και σκηνοθεσία Νάντιας Δαλκυριάδου, με τις Αγγελική Ξένου και Βασιλική Κούλη, και «Μια σεμνή πρόταση» του Τζόναθαν Σουίφτ σε ελεύθερη απόδοση και ερμηνεία Αντώνη Ξένου, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει η Δανάη Κατσαμένη.

Με μεγάλη χαρά συζητήσαμε με τον Αντώνη και την Αγγελική Ξένου. Μας μίλησαν για τις παραστάσεις που ανεβάζουν, για το «Από Κοινού Θέατρο», τα μελλοντικά τους σχέδια, αλλά και για το ποια πρέπει να είναι η στάση του καλλιτέχνη σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας…

*

— Γιατί επιλέξατε τα έργα; Τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε πιο πολύ;

Αντώνης Ξένος: Η «Σεμνή Πρόταση» είναι μια αλληγορία σ’ ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα, αυτό της εκμετάλλευσης του ανθρώπου μ’ έναν πολύ ιδιότυπο τρόπο. Η διεισδυτική και διογκωτική του ματιά δεν μας άφησε αδιάφορους να ασχοληθούμε με τον τρόπο που γίνεται αυτή η «πρόταση» ώστε να αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον θεατή αλλά και για μας τους ίδιους, τους ενασχολούμενους με τη θεατρική πράξη. Οπως και ο Ραμπελέ τον 16οαιώνα, έτσι και ο Σουίφτ τον 18ο αιώνα, μεγεθύνει, διογκώνει και μετατρέπει την εικόνα, της υπό διαμόρφωση κοινωνίας, και την καθιστά ορατή και αναγνωρίσιμη από τον καθένα, με τρόπο γλαφυρό μέσα σε μια σύνθεση του κωμικού και του τραγικού, αρχέγονου γνωρίσματος της μέθεξης. Συνεπώς, αυτή η «Σεμνή Πρόταση» πρέπει να υποψιάζει το κοινό προκαλώντας το να πάρει θέση για ζητήματα πολιτικού χαρακτήρα τα οποία προβάλλονται καθαρά μέσα από αυτήν τη διαδικασία. Μην ξεχνάμε ότι σε κείνα τα χρόνια ο αποικισμός είναι στο ζενίθ του και έχει ήδη καταβληθεί κάθε προσπάθεια της θεμελίωσης του καπιταλισμού.

Αγγελική Ξένου: Το βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ «Η μικρή λέξη αγάπη» μού «μίλησε» από το ράφι του βιβλιοπωλείου στις περσινές γιορτές των Χριστουγέννων. Για τρία μερόνυχτα η Μάντια με «τράβηξε» στον κόσμο της, τον σκοτεινό από το περιβάλλον της, μα συγχρόνως τον ολόδικό της αυτόφωτο κόσμο. Η γραφή του Κορτώ δεν μπορεί να σε αφήσει αμέτοχο, σε πετυχαίνει στο νου και στην καρδιά. Για μένα αυτή είναι η επαναστατική γραφή, αυτή που ταράζει καθολικά τον αναγνώστη. Γι’ αυτό η ιστορία της Μάντιας έπρεπε να «ζωντανέψει» στη σκηνή και να συνταράξει πλέον το θεατρόφιλο κοινό. Ετσι απευθύνθηκα στην αξιόλογη συνάδελφο Νάντια Δαλκυριάδου να αναλάβει τη διασκευή και τη σκηνοθεσία. Η έμφυλη βία εντείνεται όσο βαθαίνουν οι κοινωνικές ανισότητες. Δεν είναι η «πατριαρχία» η αιτία, ο καπιταλισμός είναι η αιτία, ο οποίος συντηρεί την πατριαρχία και επιπροσθέτως γεννάει τον ρατσισμό, τον φασισμό και ό,τι άλλο σάπιο του επιτρέπουμε να γεννήσει για να κρατήσει και να επεκτείνει την κυριαρχία του. Αυτό που ξεχωρίζω είναι μια φράση του κειμένου η οποία θεωρώ πως οφείλει να είναι η ουσιαστική μας θέση απέναντι στα πράγματα: «Γι’ αυτό χρειάζεται η μόρφωση… για να μην τα κάνεις πάνω σου όταν βάζει τις φωνές ο τύραννος»!

— Το έργο του Κορτώ καταπιάνεται με ένα δυστυχώς διαχρονικό ζήτημα… Ποια είναι τα συναισθήματά σας τόσο κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας όσο και στο ανέβασμα του έργου; Πώς πιστεύεις ότι μπορεί να αντιμετωπιστούν τέτοια ζητήματα;

Αγγ. Ξ.: Συνεχίζοντας την προηγούμενη απάντηση θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο περιεκτική γίνεται… Η Μάντια μπορεί να είναι η διπλανή μας στο σχολείο, η γειτόνισσά μας, μια συγγενής, μια κοπέλα που δεν της δώσαμε την απαραίτητη προσοχή, δεν σταθήκαμε όσο αλληλέγγυες οφείλαμε και η ζωή της κατέληξε να γίνει ακόμα μια φωτογραφία σε δελτίο ειδήσεων. Οσο εργαζόμασταν για την παράσταση τα συναισθήματα εναλλάσσονταν, όπως και κατά την ανάγνωση: Θυμός, θλίψη, αισιοδοξία, χιουμοριστική διάθεση, οργή, δικαίωση… Ομως, ο στόχος μας είναι όχι μόνο να μεταφέρουμε αυτά τα συναισθήματα στο κοινό, αλλά κυρίως να συμβάλουμε στη συνειδητοποίηση ότι το πρόβλημα αυτού του κοινωνικού φαινομένου πρέπει να μας οδηγήσει στην οριστική εξάλειψή του μέσα από τους αγώνες μας για τη χειραφέτηση και την ισοτιμία της γυναίκας. Αυτοί οι αγώνες αν δεν είναι συνδεδεμένοι με τους λαϊκούς αγώνες για τη συνολική χειραφέτηση των καταπιεσμένων της Γης είναι ατελέσφοροι. Εμείς θα αγωνιζόμαστε μέχρι να γυρίσουμε την Ιστορία αλλιώς, μέχρι να απαλλαγούμε από κάθε είδους εκμετάλλευση και να φωτίσουμε τους δρόμους προς τις μελλοντικές αταξικές κοινωνίες.

— Ποια είναι η αναφορά του έργου του Σουίφτ στο σήμερα;

Αντ. Ξ.: Το κείμενο που διατύπωσε ο Τζόναθαν Σουίφτ είναι μεστό από αναφορές των εξελίξεων και των συμβάντων του τότε καιρού σε βαθμό που θα έλεγε κανείς ότι κάθε πρόταση ή και κάποιες φορές κάθε λέξη αντιστοιχεί και σ’ ένα ολόκληρο κεφάλαιο της Ιστορίας. Και επειδή πρόκειται για ένα πόνημα ποιητικού μεγέθους, η αναγωγή του γίνεται συνειρμικά και στο σήμερα. Αυτό το ποιητικό μέγεθος θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα χορικό μιας αρχαίας τραγωδίας ή μια παράβαση αριστοφανικής κωμωδίας. Είναι ευτυχής συγκυρία για έναν ηθοποιό να πλέει και να ακροβατεί στα νοήματα του Σουίφτ.

— Τι είναι το «Από Κοινού Θέατρο» για εσάς; Ποια είναι τα επόμενα σχέδια;

Αντ. Ξ.: Το «Από Κοινού Θέατρο» σχεδιάστηκε και οικοδομήθηκε πάνω σ’ έναν άξονα που συνίσταται στη μελέτη και την έρευνα τόσο της σύγχρονης όσο και της παλαιότερης θεατρικής γραφής η οποία δεν μένει απαθής και αμέτοχη στα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα. Είναι προφανές αυτό που επιχειρούμε και για το οποίο δίνουμε όλη μας την ενέργεια και πνευματικά και υλικά. Και αν δεν είναι γνωστό πρέπει να πω ότι ο συγκεκριμένος χώρος μετετράπη – με τα ίδια μας τα χέρια κυριολεκτικά – από εκεί που ήταν ένα νεκρό σημείο σ’ ένα ζωογόνο πολιτιστικό δημιούργημα, σεβόμενο απολύτως τις ανάγκες του σύγχρονου θεατή. Είμαστε ανοιχτοί σε νέους δημιουργούς, σε νέους σκηνοθέτες, ανοιχτοί σε νέες ιδέες και νέα αισθητικά ρεύματα αλλά με τις ίδιες προθέσεις μ’ εμάς.

Αγγ. Ξ.: Το «Από Κοινού» είναι ό,τι δηλώνει τ’ όνομά του, ό,τι σας ανέφερε παραπάνω ο συναγωνιστής, συνάδελφος και συγγενής Αντώνης Ξένος. Εγώ θα συμπληρώσω μόνο τις επόμενες παραγωγές μας που βρίσκονται ήδη στα σκαριά. Από τον Μάρτη θα παρουσιαστούν δύο νέα έργα: «Ελένη η αντεροβγάλτρια», ένας μονόλογος – μαύρη κωμωδία που έγραψε ο Άγγελος Πυριόχος για την Ελένη μας (τη Γερασιμίδου) και «Η Γκαζοχωρίτισσα» της Βυζαντίας Πυριόχου – Γκυ, μια μουσικοθεατρική παράσταση για μια ηθοποιό και μια μουσικό. Περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν προσεχώς.

— Ενας λαός δίπλα μας ματώνει και υποφέρει. Ποιο είναι το καθήκον του καλλιτέχνη;

Αντ. Ξ.: Τα προβλήματα που δημιουργεί το υπάρχον σύστημα είναι πολλά και φαντάζουν ανυπέρβλητα. Χρέος του καλλιτέχνη να συσπειρώσει και να παροτρύνει τον κόσμο προς μια διαφορετική σκέψη από την «τρέχουσα». Χρέος του επίσης η συμπεριφορά και η δράση του να εκτείνονται και εκτός του έργου του, στον δρόμο, στην καθημερινή συναλλαγή του, ακόμη – και ας θεωρηθεί παράδοξο – γιατί όχι και στη βόλτα του… ν’ αρχίσει να ψελλίζει επανάσταση… γιατί στο κάτω κάτω και η επανάσταση αρχίζει απ’ το «παράδοξο».

Αγγ. Ξ.: Με τον Παλαιστινιακό λαό μάς συνδέει μια μακραίωνη ιστορία συνεργασίας και φιλίας που έχει βαθιές ρίζες από το προϊστορικό Αιγαίο ακόμα, από τους αναφερόμενους Λαούς της Θάλασσας οι οποίοι σε όλη τη Μεσόγειο ανέπτυξαν θαυμαστούς πολιτισμούς και αντάλλασσαν μεταξύ τους εκτός από αγαθά κάτι σπουδαιότερο: Γνώσεις! Το μαρτύριο που ζει αυτός ο λαός από το κράτος – δολοφόνο Ισραήλ είναι γνωστό πως δεν ξεκίνησε τώρα. 75 χρόνια έχουμε απαρτχάιντ, τώρα όμως έχουμε κανονική γενοκτονία, τώρα οι ιμπεριαλιστές θέλουν να πετύχουν τον πλήρη αφανισμό αυτού του λαού. Καθήκον όχι μόνο των εργαζομένων στην Τέχνη αλλά όλων των εργαζομένων που έχουν ιστορική μνήμη και ανθρώπινη συναίσθηση είναι να ενημερώνονται διαρκώς, να μελετούν και να αναδεικνύουν όπου σταθούν κι όπου βρεθούν την ανάγκη επίλυσης του Παλαιστινιακού. Ακόμα και τη σημαία να υψώνουν και ας περάσουν λίγες ώρες στη ΓΑΔΑ… μέχρι να σταματήσουν να χτυπούν στη Γάζα τα παιδιά μας… μέχρι τη Λευτεριά!

***

Η μικρή λέξη αγάπη

Η Μάντια, το κορίτσι από το Τυφλό Νερό, έμαθε τι θα πει βία από πρώτο χέρι. Μέσα στην οικογένεια, από το χέρι του πατέρα. Εφτασε η ώρα που το έσκασε από τον βασανιστή της για μια καλύτερη ζωή, αλλά την περίμενε ένας νέος κύκλος βίας… Ενας νέος κύκλος βίας, πιο επώδυνος. Ενα κορίτσι ακροβατεί και μας λέει την ιστορία του…

Παραστάσεις κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 9 το βράδυ.

***

Μια σεμνή πρόταση

Ενας σαρκαστικός μονόλογος επίκαιρος όσο ποτέ.. μια ανηλεής, μαύρη σάτιρα πάνω σ’ ένα ανθρωποφαγικό κοινωνικοπολιτικό σύστημα, γραμμένη στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης…

Εχοντας ως βασικό γνώμονα την απέχθεια προς τα τυραννικά καθεστώτα, ο συγγραφέας, που έγινε ευρέως γνωστός από τα περίφημα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ», έγραψε ένα έργο όπου χρησιμοποιεί με δυστοπική αλληγορία την έννοια της ανθρωποφαγίας, για να πραγματοποιήσει μια ευθύβολη και διορατική επίθεση στα μειωμένα αντανακλαστικά κάθε «φιλήσυχου», αλλά πρακτικά εφησυχασμένου πολίτη – αναγνώστη, κάθε εποχής και κοινωνίας.

Παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 8 μ.μ.

• Πληροφορίες – κρατήσεις: 211.4057.249. Ηλεκτρονική προπώληση: more.com.

Ριζοσπάστης