Ο Ιούλιος Καίσαρας, η γυναίκα του, μια σαλάτα και μια τομή
Πώς μια μορφή του 1ου π.Χ αιώνα επηρεάζει το καθημερινό μας λεξιλόγιο μέχρι σήμερα.
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας, η γνωστότερη μορφή της ρεπουμπλικανικής Ρώμης τις τύχες της οποίας όρισε για σημαντικό διάστημα ως στρατηγός και τελικά ως δικτάτορας. Στο ευρύ κοινό είναι γνωστός κυρίως λόγω της συχνής του απεικόνισης σε ταινίες επικού περιεχομένου αλλά και λόγω του σημαντικού του ρόλου ως “ανταγωνιστή” των Γαλατών στον Αστερίξ. Εκτός από τα σημαντικά του ιστορικά επιτεύγματα, το όνομά του άφησε παρακαταθήκη ως αρκετά δημοφιλές βαφτιστικό των Ιταλών κυρίως, λόγος στον οποίο οφείλουμε και την ονομασία της σαλάτας του Καίσαρα, που κατά τα λοιπά δεν έχει καμία σχέση με το Ρωμαίο στρατηλάτη. “Εφευρέτης” της δημοφιλέστατης σαλάτας υπήρξε ο Ιταλομεξικανός σεφ Caesar Cardini, που είχε εστιατόρια στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια και την Τιχουάνα του Μεξικού. Αφορμή μια 4η Ιουλίου (εθνική εορτή των ΗΠΑ) όπου λόγω υπερβολικού κόσμου είχε ξεμείνει από πολλά υλικά και αναγκάστηκε να αυτοσχεδιάσει για να ικανοποιήσει τους πελάτες του.
Η καισαρική τομή πάλι οφείλει όντως το όνομά της στον Καίσαρα, τουλάχιστον σύμφωνα με το θρύλο που τον ήθελε να έχει γεννηθεί μετά την εν λόγω χειρουργική επέμβαση. Και λέμε θρύλο γιατί παρότι η επέμβαση αυτή ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, δεν καταγράφεται πριν το 16ο αιώνα κανένα περιστατικό στο οποίο να διασώθηκε η μητέρα, αντίθετα η μητέρα του Καίσαρα Αυρηλία έζησε πολύ μετά τα γέννα του διάσημου γιου της. Για το λόγο αυτό συνήθως η ετυμολογία της λέξης σχετίζεται με το λατινικό caedere (αποκόπτω), παρότι δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς αυτό το ζήτημα.
Μεγαλύτερο πυρήνα ιστορικής αλήθειας από την άλλη φαίνεται να κρύβει η γένεση της περίφημης παροιμιώδους έκφρασης “Η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται τίμια”. H δεύτερη σύζυγός του Καίσαρα, Πομπηία (εγγονή του Σύλλα) είχε διοργανώσει μια θρησκευτική εορτή αφιερωμένη στην Bona dea (Καλή θεά) στην οποία επιτρεπόταν η πρόσβαση μόνο σε γυναίκες. Ένας νεαρός πατρίκιος, ο Πούμπλιος Κλόδιος Πούλχερ κατόρθωσε να τρυπώσει στην οικία μεταμφιεσμένος σε γυναίκα με στόχο την αποπλάνηση της Πομπηίας, αλλά έγινε αντιληπτός από την πεθερά Αυρηλία και ένα σκάνδαλο μηνών ξέσπασε στη Ρώμη. Στη δίκη που ακολούθησε δεν αποδείχθηκε η ενοχή του Κλοδίου, ο Καίσαρας παρόλαυτα χώρισε την Πομπηία καθώς, όπως είπε στους δικαστές είχε την αξίωση από τη σύζυγό του να είναι υπεράνω υποψίας. Σύμφωνα βέβαια με μία εκδοχή επρόκειτο για σκευωρία του ίδιου του Καίσαρα και της μητέρας του, για να ξεφορτωθεί την ανεπιθύμητη πλέον σύζυγο και να προβεί σε έναν επωφελέστερο πολιτικά γάμο. Ο Καίσαρας και ο επίδοξος αντεραστής του, που αργότερα αναδείχθηκε στο σημαντικό αξίωμα του δημάρχου, είχαν με κάποια χρόνια διαφορά το ίδιο τέλος, καθώς πέθαναν δολοφονημένοι από τους πολιτικούς τους αντιπάλους.
