Γιατί δεν μπόρεσε να πάει ο Ζαχίρ στη Γαλλία;

Αφού μόνο ό,τι υπάρχει στα μίντια είναι πραγματικό, ας μιλήσουμε στη γλώσσα των μίντια. Ας δούμε λοιπόν γιατί ο Ζαχίρ του Masterchef δεν κατάφερε να ακολουθήσει τους συμπαίκτες του στο ταξίδι στη Γαλλία, είδηση που έγινε viral στο mainstream αντιφασιστικό διαδίκτυο.

Όπως δεν γνωρίζει ο κόσμος, οι άνθρωποι οι οποίοι έρχονται σε μια χώρα και ζητούν διεθνή προστασία, άσυλο δηλαδή, θεωρούνται και είναι «αιτούντες διεθνή προστασία» ή «αιτούντες άσυλο». Ζητούν δηλαδή από μια χώρα να τους παρέχει την προστασία που δεν μπορεί να τους παρέχει η δική τους, διότι είναι θύματα δίωξης ή σοβαρής βλάβης. Στη χώρα τους δηλαδή είτε διώκονται για τις πεποιθήσεις τους, τη θρησκεία, το σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή για κάποιον άλλο λόγο, είτε κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας πολέμου. Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι, υποβάλλουν αίτημα στην Ελλάδα και ζητούν να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι λίγο πολύ γνωστή. Καταθέτουν όποια δικαιολογητικά διαθέτουν, περνούν από συνέντευξη και η Υπηρεσία Ασύλου αξιολογεί εξατομικευμένα αν πράγματι ο άνθρωπος που αιτείται διεθνή προστασία πρέπει ή όχι να αναγνωριστεί ως πρόσφυγας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία οι άνθρωποι αυτοί θεωρούνται αιτούντες άσυλο, διαμένουν νόμιμα στη χώρα αλλά δεν μπορούν να ταξιδέψουν έξω από αυτή.

Όσοι από τους αιτούντες άσυλο αναγνωριστούν ως πρόσφυγες, λαμβάνουν άδεια διαμονής και με αυτήν κάποια στιγμή, όσο επιτρέπει η ελληνική γραφειοκρατία, μπορούν να εκδόσουν ταξιδιωτικά έγγραφα, δηλαδή διαβατήριο, και με αυτό μπορούν να ταξιδέψουν για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε άλλες χώρες. Ωστόσο, δεν μπορούν, εφόσον έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, να ζήσουν σε άλλη χώρα με το διαβατήριό τους, καθώς εκεί δεν έχουν νόμιμη διαμονή.

Οι καθυστερήσεις στην έκδοση διαβατηρίων είναι πολύ μεγάλες και πρόσφατα έχουν μεγαλώσει κι άλλο. Όχι μόνο γιατί έτσι είναι αυτό το κράτος, όπως ανέφερε με θλίψη ένας συμπαίκτης του Ζαχίρ. Υπάρχει και ένας επιπλέον λόγος και θα προσπαθήσω να τον εξηγήσω συνοπτικά.

Τα τελευταία χρόνια πέρασαν πολλοί αιτούντες άσυλο από την Ελλάδα. Η συντριπτική τους πλειοψηφία έφυγε με την πρώτη ευκαιρία. Κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν τα ανοιχτά σύνορα από την Ειδομένη. Άλλοι ακολούθησαν τη νόμιμη διαδικασία και επανενώθηκαν με τις οικογένειές τους σε κάποια άλλη χώρα της ΕΕ. Αυτές οι δύο οδοί έκλεισαν. Η πρώτη απότομα. Η δεύτερη, αυτή των οικογενειακών επανενώσεων, λίγο πιο ύπουλα. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες απέρριπταν τα αιτήματα για επανένωση επικαλούμενες σε πολλές περιπτώσεις γελοίες δικαιολογίες ή γραφειοκρατικά ζητήματα. Ο στόχος τους ήταν να περιορίσουν τον προσφυγικό πληθυσμό στην επικράτειά τους. Οι πρακτικές τους στόχευαν ακριβώς σε αυτό. Ακόμα και όταν δεν μπορούσαν να απορρίψουν μια επανένωση, φρόντιζαν να την καθυστερήσουν όσο γίνεται. Έτσι, αντί για έξι μήνες, υπάρχουν υποθέσεις που τραβάνε χρόνια για να ολοκληρωθούν.

Εφόσον οι παραπάνω πόρτες έκλεισαν, η απόγνωση έσπρωξε πολλούς να φύγουν με παράνομους τρόπους. Με πλαστά διαβατήρια, με διακινητές, με επικίνδυνα μέσα και επισφαλείς συνθήκες ταξιδιού. Πολλοί από αυτούς τα κατάφεραν, αλλά εφόσον τα δακτυλικά τους αποτυπώματα δείχνουν ότι μπήκαν από την Ελλάδα, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Δουβλίνου, πρέπει να επιστραφούν σε αυτή. Το γεγονός ότι οι επιστροφές που προβλέπονται από τη Συνθήκη του Δουβλίνου δεν εφαρμόζονταν είναι για άλλο επεισόδιο.

Επιπλέον, ένας ακόμα τρόπος για να ταξιδέψουν κάποιοι προς την Ευρώπη, αφού δεν μπορούν να το κάνουν με τους νόμιμους τρόπους, είναι να περάσουν τη διαδικασία του ασύλου στην Ελλάδα, να αναγνωριστούν (αν αναγνωριστούν), να περιμένουν να πάρουν την άδεια διαμονής, μετά να εκδόσουν διαβατήρια με τα οποία θα ταξιδέψουν στην Ευρώπη και να ελπίζουν ότι δε θα εντοπιστούν ποτέ από τις εκεί Αρχές και δε θα επιστρέψουν ποτέ στην Ελλάδα. Κάτι χρόνια κρατάει όλο αυτό, αλλά δε βαριέσαι, τι είναι μερικά χρόνια σε ένα καμπ μπροστά στην αιωνιότητα;

Επειδή η ΕΕ είναι τόσο δημοκρατική, ελεύθερη, ανθρωπιστική και φιλεύσπλαχνη, αφού έκλεισε με κάθε τρόπο όλους τους προηγούμενους δρόμους, είπε να περιορίσει και αυτόν. Έτσι, η διαδικασία έκδοσης διαβατηρίων σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες καθυστερεί και γίνεται μετ’ εμποδίων. Μάλιστα, τελευταία παρατηρείται το φαινόμενο να μην εκδίδουν διαβατήρια σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες εάν αυτοί δεν προσκομίσουν αποδεικτικά ότι έχουν δεσμούς με την Ελλάδα, δουλειά, σπίτι, ΑΦΜ, κτλ. Ο λόγος είναι προφανής. Δεν θέλουν να επιτρέψουν στους –αλήθεια πόσους;- ανθρώπους που θα αναγνωριστούν εδώ να έχουν την δυνατότητα να ταξιδέψουν στην Γερμανία (η οποία για κάποιο λόγο είναι η Γη της Επαγγελίας για τους πρόσφυγες, αλλά κι αυτό είναι για άλλο επεισόδιο) ή κάποια άλλη χώρα της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

Έτσι λοιπόν, ο Ζαχίρ και πολλοί Ζαχίρ δεν μπορούν απλά να βγάλουν μερικές φωτογραφίες, να πληρώσουν το παράβολο, να πάνε στο Αστυνομικό Τμήμα της γειτονιάς τους και να βγάλουν διαβατήριο για να ταξιδέψουν. Ο Ζαχίρ και όλοι οι Ζαχίρ, παρότι τρώνε εξώσεις από τα διαμερίσματα αν αναγνωριστούν ως πρόσφυγες, διότι, λέει, οι πρόσφυγες έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους πολίτες αυτής της χώρας, δεν μπορεί να ταξιδέψει γιατί είναι… επικίνδυνος να επιβαρύνει το γερμανικό ή τον ολλανδικό προϋπολογισμό. Ο Ζαχίρ και όλοι οι Ζαχίρ αυτής της γης δεν έχουν πατρίδα. Την έχασαν. Την άφησαν πίσω τους βιαστικά μια μέρα, περπάτησαν χιλιόμετρα με τα πόδια, νηστικοί και αϋπνοι, πλήρωσαν διακινητές, στριμώχτηκαν σε βάρκες μέσα στα κύματα. Κάποιοι πνίγηκαν, κάποιες βιάστηκαν, κάποιοι δεν άντεξαν, αυτοκτόνησαν, κατέστρεψαν τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Βρέθηκαν εδώ, για να ακούν από το πρωί μέχρι το βράδυ ότι είναι το πρόβλημα της χώρας. Ότι εξαιτίας τους κινδυνεύει ο πολιτισμός μας. Έγιναν η αιτία για να χτίσουν καριέρα κάποιοι. Έγιναν οι μουτζούρηδες του δυτικού μας τραπεζιού. Κανείς δεν τους θέλει παρά μόνο εάν χρησιμεύουν για φτηνά χέρια.

Ο Ζαχίρ και οι Ζαχίρ αυτής της γης είναι κάτι ωραίοι τύποι που μπορούν να ποσάρουν αυγά, να φιλετάρουν πεσκανδρίτσες, να ζωγραφίζουν, να τραγουδούν, να χορεύουν, να ψαρεύουν, να γράφουν ποιήματα, να κλαίνε όταν στεναχωριούνται και να γελάνε όταν χαίρονται. Να κουράζονται, να διασκεδάζουν, να θυμώνουν και να ερωτεύονται. Να τους λείπει η μαμά τους και να ικανοποιούνται απλά με ένα χαμόγελο ή μια φιλική κουβέντα. Να μη μιλιούνται όταν χάνει η ομάδα τους και να παθιάζονται όταν παίζουν μπάλα σε μια πλατεία. Ο Ζαχίρ και οι Ζαχίρ αυτής της γης ζουν ανάμεσά μας. Καιρός είναι να ζήσουν μαζί μας. Όχι μόνο μέσα από την τηλεόραση. Όχι μόνο σαν χαρακτήρες μιας τηλεοπτικής εκπομπής, αλλά σαν κανονικοί άνθρωποι.

ΥΓ. Ο ίδιος ο Ζαχίρ το είπε ωραία. Δεν είναι το θέμα να εξυπηρετηθείς επειδή έγινες γνωστός από την τηλεόραση. Το θέμα είναι να συμβεί το αυτονόητο. Όντως, τον πολιτισμό μας, αυτόν του ατομικού βολέματος, του «ποιον δικό μας άνθρωπο έχουμε εκεί» ήρθε να μας τον αλλοιώσει ένας πρόσφυγας από το Αφγανιστάν.