Γάμος για ομόφυλα ζευγάρια, τεκνοθεσία και παρένθετη κύηση

Αρχικά να πω ότι είμαι υπέρ του δικαιώματος στο γάμο και στην οικογένεια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα. Επίσης θεωρώ πως όλη η συζήτηση σχετικά με το γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια και την τεκνοθεσία γίνεται -ω, τι έκπληξη- για μια ακόμα φορά λάθος. Κοινώς, είναι ένα πράγμα ο γάμος, άλλο η τεκνοθεσία γενικά και άλλο η τεκνοθεσία μέσω παρένθετης κύησης.

Ας τα πάρουμε ένα-ένα, υπενθυμίζοντας ότι όσα διαβάσετε αντανακλούν τις δικές μου απόψεις και μόνο και αφού δεν έχω γίνει μέτριος λαϊκός τραγουδιστής για να με καλέσει ο Λιάγκας, θα τα πω εδώ.

Πολλοί από όσους αντιτίθενται στο γάμο ομόφυλων ζευγαριών το κάνουν με το επιχείρημα ότι αυτό θα οδηγήσει σε τεκνοθεσία. Προφανώς και θα ανοίξει το δρόμο, αλλά από πού προκύπτει ότι όλα τα ζευγάρια θα θέλουν ντε και καλά να κάνουν παιδιά; Μήπως συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στα ετερόφυλα ζευγάρια; Μήπως δεν υπάρχουν μεγαλύτεροι σε ηλικία ομοφυλόφιλοι οι οποίοι θα επέλεγαν να παντρευτούν για να λύσουν άλλα ζητήματα που τώρα δεν μπορούν να λύσουν ή γιατί έτσι απλά θέλουν να επισημοποιήσουν στον ανώτατο βαθμό τη σχέση τους; Και αυτό το τελευταίο είναι και μια απάντηση στο ότι μπορεί να λυθούν διάφορα κληρονομικά ή άλλα ζητήματα μέσω αλλαγών σε άλλα κομμάτια της νομοθεσίας. Αλήθεια, έχει δει κανείς να έχει προχωρήσει αυτό; Έχει ποτέ υπάρξει η παραμικρή προσπάθεια κάποιας κυβέρνησης να δώσει λύσεις; Έχει υπάρξει καμιά προσπάθεια της αντιπολίτευσης να ανοίξει το θέμα τόσα χρόνια που δεν συζητιόταν το ζήτημα του συμφώνου ή του γάμου; Και ακόμα και αν είχαμε κυβερνήσεις που σκόπευαν να το κάνουν, ο μόνος λόγος που θα το έκαναν, θα ήταν για να συνεχίσουν να αποκλείουν τα ομόφυλα ζευγάρια από το γάμο, βρίσκοντας μια νομικίστικη λύση σε ζητήματα κληρονομιάς κτλ. Μήπως δεν είναι ο γάμος και ένας θεσμός ή μια τελετή που, πέρα από τα νομικά ζητήματα που συνδέονται με αυτόν, λειτουργεί και ως επικύρωση της σχέσης δύο ανθρώπων; Κατανοώ το πόσο παρωχημένος θεσμός είναι και όντως είναι μια σχέση κατά βάση οικονομικής φύσης, όμως μήπως είναι μια κάποια υπερβολή να λες σε ένα ζευγάρι που χαίρεται όταν παντρεύεται ότι αυτό που έκανε, θα μπορούσε να επιλυθεί με άλλες νομοθετικές ενέργειες, σε έναν συμβολαιογράφο; Στην τελική τόσα χρόνια δε θυμάμαι να έχει γίνει κουβέντα για το ότι τα ζητήματα που επιλύει ο γάμος μεταξύ ετερόφυλων, θα μπορούσαν να έχουν διευθετηθεί με άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις ή στο γραφείο ενός συμβολαιογράφου. Θα είχε ένα ενδιαφέρον, θα γλιτώναμε τα λεφτά για τούρτες, φωτογράφους και κακοψημένα μπιφτέκια, οι άκυροι συγγενείς θα κουτσομπόλευαν «ναι, ο δικός μας ο συμβολαιογράφος ήταν καλύτερος» και η νύφη θα έκλεινε τα μάτια και θα πετούσε το στυλό bic με το οποίο θα υπέγραφε, στις ασυμβολαιογράφητες φίλες της για να δουν ποια θα είναι η επόμενη που θα ανέβει τα σκαλιά του συμβολαιογραφείου.

Στο κάτω κάτω, αν είναι να μιλήσουμε για νομοθεσία, για νομικούς και διοικητικούς θεσμούς, τότε θα πρέπει να απαντηθεί για ποιο λόγο συνεχίζεται η στέρηση από τα ομόφυλα ζευγάρια ενός δικαιώματος που ισχύει για τους ετεροφυλόφιλους και όχι γιατί θα έπρεπε να αναζητηθούν άλλοι νομικοί τρόποι ώστε να συνεχιστεί αυτή η στέρηση. Με άλλα λόγια, το επίδικο εδώ δεν είναι αν ο γάμος είναι ή όχι σύγχρονος ή παρωχημένος θεσμός αλλά αν έχουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια δικαιώματα ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Και εδώ ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση. Πώς γίνεται να διαφωνείς με την περιθωριοποίηση μιας ομάδας του πληθυσμού όταν αποδέχεσαι ότι πρέπει να έχει περιορισμένα δικαιώματα; Πώς διασφαλίζεις ότι μια άλλη ομάδα στο μέλλον δεν θα στερηθεί αυτό ή κάποιο άλλο δικαίωμα; Θα ήταν πραγματικά προοδευτικό αν ο γάμος καταργούνταν ως θεσμός για όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, μαζί με άλλα παρωχημένα σημεία των καιρών μας, όπως η μισθωτή εργασία, το myspace και οι σειρές του Χάρη Ρώμα. Όσο όμως υπάρχουν, πρέπει να ισχύουν για όλους ανεξαιρέτως. Αν κάτι πρέπει τελικά να προκαλεί φόβο δεν είναι η απόκτηση ενός δικαιώματος για όλους τους ανθρώπους αλλά η στέρησή του από μια μερίδα ανθρώπων.

Επιπλέον, μια συζήτηση που κυρίως αφορά στο κατά πόσο τα ομόφυλα ζευγάρια μπορούν ή πρέπει να έχουν παιδιά, σχετίζεται με το ότι δεν είναι στη φύση των ομόφυλων ζευγαριών να τεκνοποιούν. Είναι εύκολο να παραθέσουμε χιλιάδες παραδείγματα στα οποία ο άνθρωπος ξεπερνά τη φύση του. Δεν είναι στη φύση του να πετάει αλλά έφτιαξε αεροπλάνα, και διαστημόπλοια. Δεν είναι στη φύση του τα φάρμακα οι εγχειρήσεις, οι θεραπείες. Τα σπίτια δεν φυτρώνουν στη γη και τα αυτοκίνητα δεν πέφτουν από τα δέντρα. Η μισθωτή εργασία επίσης δεν είναι στη φύση του ανθρώπου. Με άλλα λόγια, το φυσικό, βιολογικό υπόβαθρο δίνει τις δυνατότητες στον άνθρωπο να αναπτύξει και να ξεπεράσει τα όριά του, να υπερβεί τους περιορισμούς της ίδιας της φύσης. Και ακόμα, αν κάτι είναι ‘φυσικό’ (με την έννοια ότι εμφανίζεται σε όλες τις ιστορικές εποχές, σε όλες τις κοινωνίες, σε όλα τα σημεία του ορίζοντα) είναι ότι πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν ομοφυλόφιλοι άνθρωποι, ακόμα και σε καθεστώτα που η ομοφυλοφιλία διώκεται και τιμωρείται με φυλάκιση ή θάνατο.

Ακόμα, αν η φύση των ανθρώπων πρόσταζε επιτακτικά να έχουν δύο ετερόφυλους γονείς, θα φάνταζε ασύμβατη με αυτή η ύπαρξη μονογονεϊκών οικογενειών ενώ θα ήταν παραδοχή ότι όσα ομόφυλα ζευγάρια έχουν με κάποιο τρόπο μέχρι τώρα αποκτήσει παιδιά, τα έχουν υποβάλει σε έναν αφύσικο τρόπο ζωής. Υπάρχουν δίπλα και γύρω μας αρκετά παραδείγματα παιδιών που έχουν μεγαλώσει σε ομόφυλες οικογένειες και δεν έχουν απολύτως τίποτα το «αφύσικο». Αποτελεί υπόθεση ότι τα ομόφυλα ζευγάρια δεν μπορούν ή δεν θα έπρεπε να έχουν παιδιά γιατί αυτό θα ήταν εις βάρος των δικαιωμάτων του παιδιού. Εξάλλου, τα εκατομμύρια παιδιά τα οποία έχουν πράγματι υποφέρει και βιώσει κάθε είδους παραβίαση των δικαιωμάτων τους, έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει κατά συντριπτικό ποσοστό σε ετερόφυλες οικογένειες. Με άλλα λόγια, αν το παιδί μιας ομόφυλης οικογένειας εξελίξει παραβατική ή αντικοινωνική συμπεριφορά, δεν σημαίνει ότι αυτό οφείλεται στο ότι είχε δύο μπαμπάδες ή δύο μαμάδες. Αν ίσχυε αυτό, θα πρέπει να ισχύει και το ότι για την αντίστοιχη συμπεριφορά των παιδιών ως τώρα, ευθύνεται το ότι έχουν μπαμπά και μαμά. Και στο κάτω κάτω της γραφής, τι ακριβώς είναι υπό διαπραγμάτευση εδώ; Η ιερότητα της πυρηνικής οικογένειας; Μόνο με τόνους θρησκευτικής αφέλειας ή ψεκασιάς θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι κάτι τέτοιο ισχύει. Εξάλλου, η ίδια η πραγματικότητα έχει ήδη απαντήσει στο ερώτημα. Υπάρχουν και θα υπάρχουν παιδιά ομόφυλων οικογενειών οπότε το θέμα δεν είναι αν θα συνεχίσουν να υπάρχουν, αλλά αν θα συνεχίσει μια ολόκληρη κοινωνία να προσποιείται ότι δεν υπάρχουν.

Το τρίτο και πιο ιδιαίτερο θέμα έχει να κάνει με το φαινόμενο της παρένθετης κύησης. Πρόκειται για ένα τρομερά προβληματικό ζήτημα καθώς μπορεί να εμφανίζεται ως μια καλή λύση για τα ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν παιδί, αλλά στην πραγματικότητα ωθεί στην εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος και την πλήρη υποταγή του στους νόμους της αγοράς. Πρόκειται για βαθιά ταξικό μηχανισμό αναπαραγωγής. Τα ζευγάρια που έχουν χρήματα μπορούν να «νοικιάσουν» μια μήτρα, ένα γυναικείο σώμα που θα κυοφορήσει το παιδί τους. Οι γυναίκες που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, υπό το φόβο έξωσης, σε μόνιμη εργασιακή επισφάλεια, είναι ευάλωτες σε τέτοιου είδους εξαναγκασμό.

Σε μια χώρα στην οποία χιλιάδες μετανάστριες, θύματα trafficking και γυναίκες που ζουν χωρίς χαρτιά σε άθλιες συνθήκες γιατί εκεί τις οδήγησαν οι αντιμεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ και της κυβέρνησης, ο κίνδυνος της χρήσης τους ως αναπαραγωγικές μηχανές είναι παραπάνω από υπαρκτός και μάλιστα έχουν πρόσφατα αποκαλυφθεί σχετικά κυκλώματα, τα οποία βέβαια για ετερόφυλα ζευγάρια προόριζαν τα παιδιά.

Αυτές οι λειτουργίες είναι μια άλλη εφαρμογή της ρητορικής των ακραίων νεοφιλελεύθερων τύπου Μιλέι που καλεί σε αγοραπωλησίες ανθρώπινων οργάνων. Είναι ακριβώς ίδια η ρίζα τους και εδώ σηκώνει πολλή κουβέντα για το τι εννοεί καθένας και καθεμιά όταν μιλάει για αυτοδιάθεση του σώματός του/της. Ωστόσο αυτό το ζήτημα δεν πρέπει να αφορά μόνο την παρένθετη κύηση για ομόφυλα ζευγάρια αλλά εξίσου και για τα ετερόφυλα. Αν πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει παρένθετη κύηση, θα πρέπει να υπάρχουν πραγματικές εγγυήσεις, πολύ αυστηρά όρια και προϋποθέσεις, έλεγχος, διαφάνεια, πραγματική συναίνεση και ένα σωρό ακόμα πράγματα που θεωρητικά θα έπρεπε να διασφαλίζουν οι δικαστικές αρχές, αλλά εδώ γελάμε.

Πιθανόν ένα μέρος της αντίθεσης στο γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών να προέρχεται από αντίθεση σε αυτούς που το υποστηρίζουν: «το λένε οι δικαιωματιστές, woke, βιγκανοσατανίστριες, άρα είναι λάθος». Αλλά το κομβικό ζήτημα με το «δικαιωματισμό» δεν ήταν ποτέ το τι λέει, αλλά το πώς το λέει, ή ακόμα καλύτερα ποιο είναι το θεωρητικό, φιλοσοφικό και ιδεολογικό του υπόβαθρο. Δυστυχώς τις προηγούμενες δεκαετίες, για μια σειρά από λόγους, το ταξικό κίνημα δεν κατάφερε ποτέ να εντάξει στους στόχους και στην καθημερινότητά του, αγώνες και ριζοσπαστικές διεκδικήσεις για τέτοιου είδους δικαιώματα και πολύς χώρος αφέθηκε για να παίξουν μπάλα αντιδραστικές και συντηρητικές φωνές που ενδύονται το μανδύα της προόδου, της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης για να τις ενσωματώσουν στο σύστημα. Φωνές που εγκλωβίζουν ανθρώπους σε διεκδικήσεις που μοιάζουν ριζοσπαστικές αλλά στην πραγματικότητά δεν είναι γιατί ποτέ δεν αμφισβητούν το σύστημα που γεννά τους λόγους της καταπίεσης των ανθρώπων που φαινομενικά υποστηρίζουν. Έτσι ας πούμε εμφανίζεται ένας δικαιωματικός λόγος που ενδιαφέρεται για κάποια δικαιώματα αλλά παθαίνει σχεδόν αλλεργία αν πρέπει να μιλήσει για τα εργασιακά δικαιώματα. Ένας λόγος που δίνει μάχες για τις αντωνυμίες και σχεδόν κάνει ότι δεν βλέπει τις μισθολογικές διαφορές, το bullying στον εργασιακό χώρο, τον πλήρη αποκλεισμό των τρανς από οποιαδήποτε εργασία. Αλλά αυτά είναι για άλλα επεισόδια.

Μέχρι τότε, ας αφήσουμε τους ανθρώπους να αγαπιούνται, να ερωτεύονται, να καψουρεύονται, να απογοητεύονται, να ξαναερωτεύονται και να ζούνε με όποιον τρόπο θέλουν, ισότιμα και χωρίς περιορισμούς.