Ακόμα ένα βιβλίο για το καλοκαίρι

Το δεύτερο μέρος των προτάσεων για το καλοκαίρι, που απευθύνουν στους αναγνώστες της Κατιούσα οι συντάκτες της . Καθώς το καλοκαίρι —με διακοπές ή χωρίς— συνεχίζεται, ένα βιβλίο μπορεί να γίνει ένας καλός σύντροφος σε στιγμές χαλάρωσης ή συνέχισης της καθημερινότητας.

Καθώς το καλοκαίρι —με διακοπές ή χωρίς— συνεχίζεται, ένα βιβλίο μπορεί να γίνει ένας καλός σύντροφος σε στιγμές χαλάρωσης ή συνέχισης της καθημερινότητας. Ένας σύντροφος αθόρυβα πιστός, πάντα δίπλα μας όποτε τον χρειαστούμε, χωρίς να ζητάει ανταλλάγματα· αντίθετα, με διάθεση προσφοράς ο ίδιος.

Ακολουθεί το δεύτερο μέρος των προτάσεων που απευθύνουν στους αναγνώστες της Κατιούσα οι συντάκτες της. Το πρώτο μέρος μπορείτε να το δείτε εδώ.

***

Ανδρέας Χατζηπροκόπης (ΑΧΠ)

“Πικρολέμονα”, Laurence Durrell (εκδ. ΓΡΗΓΟΡΗ, μτφ. Χουρμούζιος Λώρενς, 1980)
Το βιβλίο “Bitter Lemons of Cyprus” ή “Πικρολέμονα” (1958) του αμφιλεγόμενου Laurence Durrell περιέχει πολύτιμα στοιχεία της ζωής και των αντιλήψεων στην Κύπρο την δεκαετία του 1950. Ο Durrell έξησε στο Μπέλαπάις της Κερύνειας από το 1953 ως το 1956, όταν έφυγε νύχτα γιατί τον υποψιάστηκαν σαν άγγλο κατάσκοπο. Το σπίτι που αγόρασε και επιδιόρθωσε ακόμα στέκει εκεί λίγα μέτρα πίσω από το αββαείο. Αντίθετα με τους συμπατριώτες του που ζούσαν απομονωμένοι από τον τοπικό πληθυσμό (και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να ζουν έτσι στις επάυλεις τους στις βόρειες ακτές τις Κύπρου, Λάπηθο, Καραβά) ο L.D. από την πρώτη μέρα αναζήτησε Δάσκαλους και Συγγραφείς αλλά περισσότερο αναζήτησε απλούς ανθρώπους του Νησιού, κτίστες, αγωγιάτες, καφετζήδες, μικρο-εγκληματίες. Μαζί τους κουβέντιασε – γνώριζε τα ελληνικά – έφαγε, ήπιε υπερβολικά πολλή ζιβανία, γλέντησε και απεκόμισε πολλά περιστατικά τα οποία περιγράφει στο βιβλίο του. Μαζί με ενδιαφέροντα στιγμιότυπα και περιγραφές από τον καιρό που ήταν καθηγητής στο Παγκύπριο Γυνμνάσιο καθώς και τον έντονο καυγά που είχε με κάποιο έλληνα φίλο του διπλωμάτη (λένε τον Σεφέρη). Όσοι Κύπριοι ακόμα τον θυμούνται, τον θεωρούν Άγγλο κατάσκοπο. Αυτοί φαίνεται μπορούν να αρμέξουν ένα αποδιοπομπαίο τράγο. Προσωπικά δεν με νοιάζει αν ήταν ή τι λένε. Άγγλος ήταν, μας δίνει στο βιβλίο του ωραίες ιστορίες που ο ίδιος έζησε όταν αναζητούσε εμπειρίες έξω από τα στεγανά του κύκλου και της τάξης του. Ιστορίες για τον απλό κόσμο της Κύπρου που 20 χρόνια μετά μοιράστηκε, όπως το είχε προβλέψει ή, κατά άλλους, όπως το είχε σχεδιάσει. Πολύ αμφιβάλλω για το δεύτερο.

***

Μαρία Δουκάκη

Τετράδια Ονείρων, Ζυράννα Ζατέλη, Εκδόσεις Καστανιώτη
Μάλλον δύσκολα θα περίμενε κανείς ένα βιβλίο υπό τον τίτλο Τετράδια Ονείρων να είναι τόσο πιστό σ’ αυτόν. Κι όμως, η Ζυράννα Ζατέλη της πολυαγαπημένης στη γράφουσα Περσινής αρραβωνιστικιάς παρέδωσε στον εκδότη της ακριβώς αυτό: ένα από τα τετράδια, τα ημερολόγια των ονείρων που κρατάει με σπουδή από το 1997 –του παράλληλου βίου όλων των ανθρώπων που καθ’ ομολογία της τη γοητεύει βαθιά– με αποτέλεσμα αυτό το απρόσμενο και για την ίδια, όπως καταθέτει εν είδει εισαγωγικού σημειώματος, βιβλίο. Για τους αναγνώστες της το «ονειρικό» περιβάλλον του βιβλίου δεν είναι ανοίκειο ως προς τις εικόνες και τις εντυπώσεις, ούτως ή άλλως ήρωες και μυθοπλαστικά γεγονότα των βιβλίων της είναι «βουτηγμένα» σε κάτι εκτός του πραγματικού χωροχρόνου. Στα Τετράδια Ονείρων ξανοίγεται ο κόσμος των ονείρων της που δεν είναι καν μυθοπλαστικός, αλλά αμιγώς «μυθικός», φανταστικός και μαγικός με τη δόση της μαγείας που προσδίδει στη ζωή –έξ-υπνη ή ενύπνια– η συμπτωσιολογία και το παιχνίδισμά της.

Τα Τετράδια Ονείρων είναι μια δεξαμενή ανοιχτή, γεμάτη με το ρευστό υλικό μιας αδιαμεσολάβητης καταγραφής, ενδιαφέρουσα ως εγχείρημα και «άπιαστη» ως ανάγνωσμα. Η έλλειψη της υλικότητας ενός πιο «συγκροτημένου» είδους λόγου τους προσδίδει μια λεπτή γοητεία. Συνοδεύονται από σημειώματα της συγγραφέα, όπου το κρίνει σκόπιμο να παράσχει πληροφορίες και στοιχεία που εξηγούν ή ενισχύουν τη ροή του ονειρικού συνειρμού. Αν και προτιμά συνειδητά να τον αφήνει «ἀξεδίλιατο»…

***

Λα Κάππα

Οι θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου – Gabriel Garcia Marquez
Το κύκνειο άσμα του μεγάλου Κολομβιανού συγγραφέα έχει πρωταγωνιστή έναν υπερήλικα δάσκαλο ισπανικών και αρθρογράφο σε εφημερίδα που τη μέρα που συμπληρώνει 90 χρόνια (της χωρίς πολλές συγκινήσεις) ζωής του αποφασίζει να κάνει δώρο στον εαυτό του μία επίσκεψη σε οίκο ανοχής και μία συνεύρεση με μία 14χρονη παρθένα. Ο Μάρκεζ καταπιάνεται σε αυτή την ολιγοσέλιδη νουβέλα για άλλη μια φορά με το αγαπημένο του θέμα, την μοναξιά, αλλά και τον αγοραίο έρωτα. Παρά το φαινομενικά τραγικό περιεχόμενο του βιβλίου που περιέχει αρκετούς συμβολισμούς η συνάντηση του ηλικιωμένου με την νεαρή θα τον κάνει να δημιουργήσει μια άλλη εικόνα για τη ζωή που έζησε και για τις επιθυμίες και τα θέλω που τελικά έμειναν ανεκπλήρωτα. Το βιβλίο παρά την πρώτη εικόνα οίκτου προς τον ηλικιωμένο, κατορθώνει εν τέλει να αφήσει μια αίσθηση αισιοδοξίας παρά την υπενθύμιση ότι ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των επιθυμιών. 

Ο προκλητικός τίτλος του βιβλίου, όπου όπως λέγεται τον επέλεξαν οι εκδότες και όχι ο συγγραφέας, θα έλεγα ότι είναι μάλλον αταίριαστος με το ύφος της διήγησης. Παρόλα αυτά μιλάμε για ένα ευκολοδιάβαστο βιβλίο ακόμα και για αρχάριους αναγνώστες που παρά το, εν πολλοίς τετριμμένο, θέμα του δεν κουράζει τον αναγνώστη αλλά τον προβληματίζει χωρίς να είναι “βαρύ”. Μικρό σε όγκο διαβάζεται σε δύο μέρες και έχεις χρόνο να διαβάσεις και δεύτερο βιβλίο στις διακοπές σου. 

***

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Ακόμα ένα βιβλίο για το καλοκαίριΝτανιέλ Τσαβαρία: Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος, Μνήμες – Μετάφραση, Κρίτων Ηλιόπουλος (Opera, 2015).
Ο Ουρουγουανός Ντανιέλ Τσαβαρία (γεννήθηκε το 1933) είναι ο ίδιος ένα ζωντανό μυθιστόρημα. Από τα 20 του χρόνια θα περιπλανηθεί σε Ευρώπη, Μαρόκο και Λατινική Αμερική, δουλεύοντας από εργάτης ορυχείων μέχρι… σύνδεσμος με τους αντάρτες του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού Κολομβίας (E.L.N.), για να καταλήξει το 1969, με μια ιστορική πλέον αεροπειρατεία του, στην Κούβα και να γίνει καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών, Λατινικών και Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της ΑβάναςΑπό το 1978 (μέχρι τότε δεν έχει γράψει λέξη) μετράει 22 βιβλία. Τα 14 ανήκουν στο είδος του νουάρ πολιτικού μυθιστορήματος, με τα 10 (μαζί και το εν λόγω) να κυκλοφορούν, εδώ και μια 20ετία, από τις εκδόσεις Opera, όλα σε εξαιρετικές μεταφράσεις του Κρίτωνα Ηλιόπουλου. Στις Μνήμες, Κούβα, 2009, περιγράφει όλη τη μέχρι τότε περιπετειώδη ζωή του· οι 750 σελίδες συμπυκνώνουν το πρώτο υλικό των προηγούμενων βιβλίων του και διαβάζονται απνευστί. Όσοι γνωρίζουν ήδη αυτόν τον εκρηκτικό συγγραφέα είναι βέβαιο ότι θα τον ξαναδιαβάσουν. Κι όσοι θα τον γνωρίσουν για πρώτη φορά είναι επίσης βέβαιο ότι θα αναζητήσουν και τα άλλα βιβλία του.

***

Παπαγάλος

Κοζανιτάς Γιώργος: «Μαύρο Πάτωμα» (εκδόσεις Ωκεανίδα)
Το «Μαύρο Πάτωμα» είναι ένα μυθιστόρημα- «παιδί» της καπιταλιστικής κρίσης που αναδεικνύει μέσα από μια απλή ιστορία, πώς ένας νέος που βιώνει τα αδιέξοδα που προκαλεί η κρίση, έχοντας χάσει τα «ταξικά γυαλιά» του, όπως λέει κι ο Φώντας Λάδης, μπορεί να κυλήσει στο «Μαύρο Πάτωμα» του φασισμού. Διαβάζοντάς το οι περισσότεροι αναγνώστες θα κάνουν άμεσα το συνειρμό με έναν παλιό γείτονα ή συμμαθητή τους, ο οποίος από εκεί που ασχολιόταν όλη μέρα με την ομάδα του ή με την εξάτμιση της μηχανής του ξαφνικά εμφανίστηκε πρησμένος από αναβολικά και με αρχαιοελληνικά tattoo. Ένα ευκολοδιάβαστο μυθιστόρημα, ό, τι πρέπει για διακοπές, που φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο η λουμπενοποίηση και η αναζήτηση της «εύκολης» λύσης των καθημερινών προβλημάτων οδηγούν στο φασισμό, μέσα από τη ματιά ενός νέου ελπιδοφόρου Έλληνα συγγραφέα.

***

Ελένη Γερασιμίδου

Ψάχνοντας να προτείνω μου ήρθαν στο νου βιβλία και βιβλία που αγάπησα και διάβασα πολλές φορές, βιβλία κλασικά ή λιγότερο σπουδαία, άλλα χωρίς ιδιαίτερη σημασία που για κάποιο δικό μου λόγο άρεσαν σε μένα και ξαφνικά βρέθηκε μπρος μου αυτό που προτείνω.”Όχι μόνο για σένα”του Γιάννη Ρίτσου. Παραθέτω απόσπασμα του ίδιου που καλύπτει απόλυτα την επιλογή μου. Επίσης είναι καλό να γνωρίζουμε πλατύτερα και βαθύτερα τους “δικούς μας” πέρα από τα τραγούδια και τα επαναστατικά σλόγκαν.
Απόσπασμα από το βιβλίο
…Νέες μορφές αναδύονται σκιώδεις απ τα βάθη μιάς μνήμης πρίν, μέσα και μετά την ιστορία, και σου ζητούν να υπάρξουν, να υπάρξεις μαζί τους, ν’ αγιάσεις μαζί τους…
Και δεν είναι μονάχα οι μάρτυρες που αγιάσαν με τις ίδιες τους τις πράξεις -η Ηλέκτρα,ο Τατάκης, ο Μπελογιάννης, ο Πλουμπίδης, ο Λαμπράκης, ο Πέτρουλας, ο Διομήδης- αλλά και οι άλλοι, οι ανώνυμοι, οι αφανείς, οι ταπεινόφρονες, οι σπιτίσιοι, με μικρές θυσίες σιωπής,εγκαρτέρησης…

***

Τοτέμ (PsyClinic TactiX)

Atom: A Single Oxygen Atom’s Jurney from the Big Bang to Life on Earth… And Beyond του Καθ. Lawrence Krauss
Δυστυχώς αγνοώ αν το βιβλίο υπάρχει στα ελληνικά, αλλά για αυτούς που έχουν μια καλή κατανόηση της αγγλικής, το βιβλίο του καθ. Krauss είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να πέσει στα χέρια τους, όσον αφορά την κατανόηση της κοσμολογίας σαν επιστήμη. Είναι απλό και κατανοητό, χωρίς να γίνεται απλοϊκό. Με λίγα λόγια, κάνει την επιστήμη δίφραγκα, που λέμε και στο λιμάνι, την εκλαϊκεύει χωρίς όμως να λαϊκίζει. Ξεκινώντας από την παραγωγή ενός ατόμου οξυγόνου στις πρώτες εκρηκτικές στιγμές του σύμπαντος μας, η ιστορία εκτυλίσσεται σαν μια περιπέτεια, με τον πρωταγωνιστή να περνάει από τα χίλια-μύρια κύματα της ύπαρξης. Μια ιστορία του τύπου της καλής επιστημονικής φαντασίας, που οι λάτρεις του είδους αναγνωρίζουν κάτι γνώριμο, ένα κομμάτι του εαυτού τους, και το εκτιμούν. Σωματιδιακή φυσική, κβαντική φυσική, πυρηνική φυσική, κοσμολογία, αστροφυσική, αστρονομία, αστροβιολογία, χημεία, μαθηματικά, εδώ γίνονται απλά αφηγητικά όργανα, όπως η περιπλοκή, η περιγραφικότητα, η παραπλάνηση και η ανατροπή στις πένες άλλων συγγραφέων. Μόνο αν σιχαίνεστε τις μυθιστορηματικές βιογραφίες, και δη, ατόμων οξυγόνου, μείνετε μακριά. Άν είστε όλοι οι υπόλοιποι, σίγουρα θα βρείτε εδώ κάτι που θα σας αρέσει.

 

***

Γιάννης Α-Γιάννης

Adults in the room
Δεν ντρέπομαι, θα το πω. Κάθε καλοκαίρι μου αρέσει να διαβάζω από ένα βίπερ. Το βιβλίο της Γιάννας Αγγελοπούλου, του Μανώλη Κοττάκη για τον «βασιλιά ήλιο» Κώστα Καραμανλή, το «Προχωρώντας και αναθεωρώντας» του Νίκου Μπίστη είναι μερικά από τα βιβλία που μου έχουν κρατήσει συντροφιά στις παραλίες και έχω μείνει απόλυτα ικανοποιημένος από αυτά. Αντίθετα εκείνα του Πέτρου Τατσόπουλου «Ήμουν κι εγώ εκεί» και του Γιώργου Παπακωνσταντίνου «Game Over», δεν κατάφεραν να βρεθούν στο ύψος των απαιτήσεων. Όπως λοιπόν οι απολιτίκ διαβάζουν Dan Brown ή Πάολο Κοέλιο, εγώ διαβάζω το κάθε τυχάρπαστο best seller, αρκεί να έχει πολιτικό περιεχόμενο και κουτσομπολιό. Τι καλύτερο λοιπόν από ένα βιβλίο με τίτλο που θα μπορούσε εύκολα να σταθεί σε τσόντα! «Adults in the room». Το κακό είναι ότι έχουμε διαβάσει περισσότερο από το μισό σε προδημοσιεύσεις. Το καλό είναι πως ότι έχω διαβάσει, με έχει πείσει ότι πρόκειται για το απόλυτο «ελαφρύ ανάγνωσμα παραλίας». Αν τα αγγλικά σου είναι επαρκή, δοκίμασε να αγοράσεις το πρωτότυπο και όχι την ελληνική του μετάφραση.

***

Βασίλης Ασβεστόπουλος

Γιώργος Σκούρτης (φωτο: Β. Ασβεστόπουλος)

8 ανέκδοτα θεατρικά έργα
Όταν σου ζητάνε να προτείνεις ένα βιβλίο και δε ξέρεις ποιο να προτιμήσεις… «Αν πας σ΄ένα έρημο νησί ποιο βιβλίο παίρνεις μαζί σου;». Αυτή είναι μια κλασική ερώτηση σε συνεντεύξεις. Συνήθως θα πεις ένα επίκαιρο, έτσι για να φανεί ότι διαβάζεις βιβλία ή ένα κλασικό για να δείξεις την αριστεία που πια έγινε τάχα μου δήθεν μείζον θέμα της πολιτείας.

Αν με την ευκαιρία του πρόσφατου θανάτου του Γιώργου Μουρσελά μνημονέψεις το «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά» δείχνεις κουλτούρα. Αν αναφερθείς στον Σολτσενίτσιν ή στον Ντοστογιέφσκι αποδεικνύεις πολιτικές τάσεις. Αν πάλι επικαλεστείς Σίλερ τονίζεις ότι έχεις γνώση ξένων συγγραφέων. Όλα αυτά και πολλά παραπάνω ήταν διαχρονικά λόγοι για να αποφύγω αυτή την ερώτηση είτε όταν έπαιρνα συνέντευξη είτε όταν τύχαινε να μου ζητηθεί μια βιβλιοκριτική για κάποιο μέσο. Έφτασε όμως η ώρα που δε μπορώ να αποφύγω να κάνω μια πρόταση βιβλίου. Πως άλλωστε να αποφύγεις τη πίεση από αρχισυντάκτη Σφυροδρέπανο;

Ποιο όμως; Ο Δημήτρης Ψαθάς ήταν ο αγαπημένος μου στα εφηβικά χρόνια. Ο Μουρσελάς δεν ήταν μόνο τα «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», ο Σίλερ δεν ήταν ο μόνος επαναστάτης συγγραφέας της εποχής του Γκαίτε, από Ρώσσους συγγραφείς θα μπορούσα κάλλιστα να προτείνω και τον Βλαντίμιρ Κάμινερ. Μόνο που αυτός χρησιμοποιεί μια γλώσσα, τα Γερμανικά, που δεν είναι κοινή στους αναγνώστες της Κατιούσας. Ο Κάμινερ περιγράφει πως ζει στις μετασοβιετικές εποχές ως μετανάστης στο ενωμένο πια Βερολίνο. Παιδί μεταναστών και εγώ αναγνώρισα πολλές από τις εμπειρίες του Κάμινερ ως δικές μου.

Αυτή η σκέψη με ωθεί να προτείνω ένα βιβλίο που έλαβα από τα χέρια του συγγραφέα «διάβασε το και θα καταλάβεις». Λακωνικά (ανέκαθεν στους διαλόγους μας) ο «Έλληνας Μπουκόβσκι», όπως τον αποκαλούν πολλοί, μου έδωσε οδηγίες χρήσης για την επιβίωση στην Αθήνα όταν βρέθηκα εκεί για να δοκιμάσω την τύχη μου, μετά από κάποια σημαντική αλλαγή στη ζωή μου.

«8 ανέκδοτα θεατρικά έργα», ονομάζεται το βιβλίο του «Μπάρμπα Τζόρτζ». Περιέχει οχτώ ταξίδια στις ψυχές μας. Στο πρώτο έργο, «ο φίλος» θεατροποιεί την ερημιά που βιώνει κάποιος αν δοκιμάσει να ζήσει ξανά μια όμορφη παλιά και περασμένη φιλία. Το δεύτερο, «οι απαλές νύχτες της δίδος Μνημοσύνης» τρομάζει, αφού μας παρουσιάζει τη μοναξιά και το βιασμό της γυναίκας στη πατριαρχική μας κοινωνία.

Στη «Ζούγκλα» σαν προφητεία της εποχής των σερβάιβορ μαθαίνουμε πως δύο νέοι φτάνουν ως και στο φόνο για να ικανοποιήσουν την καταρρακωμένη λίμπιντό τους και να ξεφύγουν από την ανία της ζωής τους.

Τρεις άντρες στο έργο «Ο βρωμιάρης» φτάνουν μετά από αποτυχημένη προσπάθεια συνεννόησης στο έγκλημα, αφού δε βρίσκουν άλλο νόημα.

«Τα αδέλφια» μας διδάσκουν για σχέσεις εξάρτησης και καταπίεσης. Στο «Μπουλβάρ 1 και 2» θα γελάσουμε με πικάντικες ιστορίες για τις ερωτικές σχέσεις.

Το «Σοκ…» συμπληρώνει παλιότερα έργα του Σκούρτη, το «Κομμάτια και θρύψαλα» και οι «Εφιάλτες» σε μια τριλογία πάνω στις διαπροσωπικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες.

Και τέλος, το αγαπημένο μου από τα οχτώ έργα, η «Θηλιά». Θηλιά, μας λέει ο Σκούρτης, σου φοράει μια δικτατορία, μια σχέση, η καταναλωτική μανία, η παγκοσμιοποίηση. Μπορεί να αντιδράσεις, μπορεί να πασχίσεις να την βγάλεις, αλλά μπορεί και να την συνηθίσεις, να ζεις εφεξής μαζί της…

Θηλιά, θέλω να συμπληρώσω, μπορεί να σου φορέσει και ένας λαοπλάνος που επιδεικτικά αποφεύγει την γραβάτα για να μη καταλάβεις ότι τελικά σου την πέρασε εσένα.

***

Δημήτρης Γκιντίδης

Jean-Patrick Manchette, Η πρηνής θέση του σκοπευτή (La position du tireur couché)
Το βιβλίο αυτό συνδυάζει τα δυο δημοφιλέστερα λογοτεχνικά είδη των διακοπών: ξεκινάει ως αστυνομικό μυθιστόρημα και σιγά-σιγά αποκτά στοιχεία πολιτικού θρίλερ. Ο Μαρτέν Τεριέ είναι πρώην στρατιώτης και νυν επαγγελματίας εκτελεστής, άψογος δολοφόνος αλλά και λίγο αφελής, που αποφασίζει να αποσυρθεί από την ενεργό δράση για να πάει στη γενέτειρά του και να διεκδικήσει την παλιά του αγάπη. Αυτό δε θα είναι και τόσο εύκολο, αντίθετα θα βρεθεί κυνηγημένος από εχθρούς και πρώην εργοδότες στη γαλλική επαρχία. Τελικά θα υποχρεωθεί να ξαναδουλέψει για τους παλιούς του εργοδότες, εκτελώντας μια δουλειά με ευρύτερες προεκτάσεις. Ο υπόκοσμος για τον οποίο δούλευε ο Μαρτέν αποδεικνύεται ότι είναι ο κόσμος των δυτικών μυστικών υπηρεσιών (γαλλικών και αμερικάνικων).

Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1981 και υπήρξε το τελευταίο μυθιστόρημα του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ που εκδόθηκε όσο ζούσε (πέθανε το 1995). Θεωρείται από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του νέου είδους αστυνομικού μυθιστορήματος (néopolar) που αναδείχθηκε στη Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1970. Η πλοκή είναι εξαιρετική, το στυλ γραφής του Μανσέτ λακωνικό και επικεντρωμένο στις σωματικές κινήσεις των ηρώων του. Αυτό το περιγραφικό στυλ – το οποίο ο ίδιος κατέτασσε ως «μπηχεϊβιοριστικό» – δε γίνεται ψυχρό και οι χαρακτήρες έχουν συναισθηματικό βάθος. Οι αστοχίες του Μαρτέν προδίδουν τις ανασφάλειές του και τον καθιστούν οικείο – ίσως και λίγο συμπαθητικό. Ωστόσο, νομίζω ότι το πιο δυνατό στοιχείο του βιβλίου είναι η ευρύτερη συγκυρία που καταφέρνει να συλλάβει: πρώτα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης, οξυμμένες σχέσεις καπιταλιστικών «κέντρων» και «περιφερειών», αντικομμουνισμός και νέα ξενοφοβία. Πρωταγωνιστές λοιπόν γίνονται οι διάφοροι βετεράνοι των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό (Αφρική, Βιετνάμ, κ.ο.κ.). Αυτοί οι χρήσιμοι αντι-ήρωες του ιμπεριαλισμού είναι οπλισμένοι με τεχνογνωσία και εξοικειωμένοι με το θάνατο. Επιστρέφουν στις μητροπόλεις και διεκπεραιώνουν ό,τι αποστολή τους ανατίθεται, ελπίζοντας κι οι ίδιοι ότι θα πιάσουν έτσι την καλή. Αυτές οι αποστολές είναι φρικτές αλλά και φαιδρές συνάμα. Όπως και το τέλος αυτών που τις εκτελούν.

Η πρηνής θέση του σκοπευτή είναι μια πολύ καλή επιλογή αστυνομικού μυθιστορήματος για τις διακοπές. Ωραίο χιούμορ, ήρεμη ανάλυση, αλλά –προσοχή- και άφθονη βία. (Η ελληνική έκδοση του βιβλίου κυκλοφορεί από την Άγρα)

***

Sniper

Ο Άχρηστος Πλανήτης (εκδόσεις Άγνωστη Καντάθ)
Η αντίληψη που θέλει το καλοκαίρι να είναι η εποχή των ελαφρών αναγνωσμάτων, είναι πολύ διαδεδομένη. Παραλία, ξαπλώστρα ή σπίτι και αιρ-κοντίσιον, όλα αυτά προσφέρονται για χαλαρά και σχετικά εύπεπτα κείμενα. Κι αν νομίζατε ότι με αυτή την εισαγωγή εγώ θα έσπαγα αυτή την αντίληψη, είστε γελασμένοι. Σου προτείνω λοιπόν, αναγνώστη της Κατιούσα, την πολύ έξυπνη συλλογή σοβιετικών διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας “Ο Άχρηστος Πλανήτης”, από τις εκδόσεις Άγνωστη Καντάθ. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαντάζει λίγο περίεργος ο όρος “σοβιετική επιστημονική φαντασία”, αλλά είναι πραγματικά περίεργο αυτό για το λαό πού πρώτος έστειλε στο διάστημα πρόσωπο-ζώο-πράγμα; Στις όχι και τόσο πολλές σελίδες του βιβλίου και μέσα απο επτά συνολικά έγα, θα βρεις στυλ και ιδέες πολύ πιο ποικιλόμορφες από το τρίπτυχο δυστοπία-εξωγήινα τέρατα-σύγκρουση πολιτισμών που μας έχει συνηθίσει η δυτική βιομηχανία του θεάματος (χωρίς να την υποτιμώ). Θα βρεις ιό που κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, θα βρεις ρομπότ που ξεπερνούν τον κώδικά τους και σταματώ εδώ. Καλή ανάγνωση λοιπόν και άσε τη φαντασία σου να καλπάσει. Οι σοβιετικοί καθώς φαίνεται, ήταν πολύ καλοί σ’ αυτό.

Συνοδεύεται με: Rush, Queensryche, Jean Michel Jarre, Dream Theater, Watchtower.

Εναλλακτική πρόταση διαβάσματος/ταινίας: Γυρίστε το Γαλαξία με ωτοστόπ.

***

Λιάνα Κανέλλη

Λίγες και μία νύχτες, του Ισίδωρου Ζουργού (μυθιστόρημα εκδ. Πατάκη)
Από τότε που τον ανακάλυψα τον παρακολουθώ με την προσμονή και την αγωνία του αμετανόητου καπνιστή, που θέλει να ξέρει τι καπνός τού προσφέρεται για να φουμάρει, από απόλαυση κι όχι από συνήθεια. Ο λόγος για τον Ισίδωρο Ζουργό. Έχω βάλει στοίχημα με τον εαυτό μου, κόντρα σε θεούς και δαίμονες, που είναι το σύμπλεγμα τέχνης και συμφερόντων στην εποχή της ιντερνετικής περιπέτειας, πως ο Ζουργός θα τύχει κάποια στιγμή μιας λογοτεχνικής αναγνώρισης, εντός εκτός Ελλάδας, αντάξιας ιερών τεράτων της λογοτεχνίας.
Τον συστήνω λοιπόν γενικώς ως θερινό ανάγνωσμα, όχι επειδή θα ελαφρύνει τις διακοπές, αλλά επειδή σ’ αυτές ,ο χρόνος σκέψης που απαιτείται για την ανάγνωση του μπορεί να είναι γενναιόδωρα και χωρίς τύψεις βαθύτερος. Όποιος δεν έχει διαβάσει την ” Ανεμώλια”, δεν ξέρει πώς είναι να παίρνεις διακοπές από τον εαυτό σου. Όποιος δεν έχει διαβάσει το ” σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο”, δεν ξέρει τη δύναμη της ιστορίας ως μοίρας , όταν κρατάς τα γκρέμια της ζωής σου επιβιώνοντας.
Τις φετινές διακοπές τις πέρασα με το ” λίγες και μία νύχτες” του Ισίδωρου Ζουργού ( μυθιστόρημα εκδ.Πατάκη),
χωρίς να καταλήξω, περιδιαβαίνοντας 70 χρόνια του 20ου αιώνα, αν ο Ισίδωρος με μάγεψε με τον έρωτα της Ιστορίας ή την ιστορία του Έρωτα. Βρήκα στον ήρωα Λευτέρη Ζιρντό τόσους πολλούς ανθρώπους που συνέθεσαν , μα την αλήθεια, τη σημερινή πραγματικότητα του υπαρκτού-ανύπαρκτου “νεοέλληνα”. Την πρωτοτυπία του σπασίματος των κεφαλαίων του μυθιστορήματος σε “στάσιμα” την αφήνω, όπως λέει ο ίδιος, στην ανάγκη για ” την ανήκεστο βλάβη της ύπαρξης, αυτήν που προκάλεσε ο πιο δημεγέρτης αιώνας ο εικοστός”.

***

Ραφαήλ Μπελενιώτης

Εντουάρντο Γκαλεάνο: Ένας κόσμος ανάποδα (εκδόσεις Πιρόγα)
«Πριν από εκατό χρόνια ή Αλίκη, μετά το ταξίδι της στην χώρα των θαυμάτων, μπήκε σε έναν καθρέπτη για να ανακαλύψει τον κόσμο από την ανάποδη. Αν η Αλίκη ξαναγεννιόταν στις μέρες μας, δεν θα χρειαζόταν να περάσει μέσα από καθρέπτη, θα αρκούσε να ρίξει μια ματιά έξω από το παράθυρο».

Ο πολυβραβευμένος και διακεκριμένος Ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο, στα τέλη της χιλιετίας αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο για τον κόσμο ανάποδα. Όντας δημοσιογράφος επίσης και μάλιστα επιτυχημένος, η γραφή αυτού του βιβλίου πολλές φορές σε ξεγελάει με την μεγάλη δόση αλήθειας που διαθέτουν τα πειστήρια ορθότητας των όσων λέει. Και δεν είναι τυχαίο. Ο Εντουάρντο στο βιβλίο του «Ένας κόσμος ανάποδα» αποφασίζει να μας ξαναστείλει σχολείο-ίσως σε ένα αντί-σχολείο όπως θα ήθελε ίσως και ο ίδιος να το ονομάσει. Σε ένα σχολείο που αποκαλύπτει με ωμότητα και ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και άλλοτε με ένα ιδιαίτερο χιούμορ την ανεστραμμένη πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου μας. Η αγανάκτηση βρίσκεται παντού διάχυτη. Αγανάκτηση από την κατάφωρη κοινωνική αδικία, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, την εκμετάλλευση και την αδικία. Μια αγανάκτηση που υψώνεται σε φωνή καταγγελίας και διαμαρτυρίας καλώντας τον καθένα μας σε δράση, μέσα από τα μαθήματα του παράξενου αυτού σχολείου που είναι «ακατάλληλο για ανηλίκους και ευαίσθητα άτομα» γιατί σου χαρίζει «το δικαίωμα στο παραλήρημα».

***

Ελπίδα Πουρναρά

Άκου Ανθρωπάκο, Βίλχελμ Ράιχ. Εκδόσεις Αργοναύτης, 2013 (επανέκδοση)
Πολλές φορές είχα ακούσει για το διαχρονικό αυτό έργο του Ράϊχ. Άτομα του περίγυρού μου το μνημόνευαν συχνά σε συζητήσεις μας, επικαλούμενοι παραδείγματα και νοήματα που ξετυλίγονται στις σελίδες του. Το «Άκου Ανθρωπάκο» αποτελεί βιβλίο-τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Το βρήκα κατά – καλή μου – τύχη σε ένα παζάρι βιβλίων και το αγόρασα δίχως δεύτερη σκέψη. Πρωταρχικός σκοπός ήταν να διαβαστεί όπως του αρμόζει: μακριά από τη ρουτίνα, κατά την περίοδο των διακοπών. Με μυαλό και σκέψη καθάρια. Ήδη μέχρι τώρα, προτού καν ξεκινήσουν οι μέρες της ανάπαυλας, έχουν απομείνει ελάχιστες σελίδες. Διαβάζοντάς το, θαρρώ πώς είναι αδύνατο να μην κάνει κανείς τις αντιστοιχίες με τη σύγχρονη κοινωνία και εποχή που ζούμε και σε στιγμές να μην ταυτιστεί. Ας κρατήσουμε, λοιπόν, μεταξύ άλλων το εξής: «Όταν ζεις για μακρύ διάστημα στο βάθος μιας σκοτεινής σπηλιάς θα σιχαθείς το φως του ήλιου. Και το πιθανότερο είναι ότι τελικά τα μάτια σου θα χάσουν τη δύναμη να αντέχουν. Να γιατί καταλήγουμε να μισούμε το φως του ήλιου».

***

  Άλεξ Δελάρζ

Το “βιβλίο” που θα σας προτείνουμε έχει τα εξής χαραχτηριστικά: πρώτον, είναι τζάμπα, δεύτερον είναι online, όπερ συνεπάγεται το τρίτον, μπορείτε να το διαβάσετε στο ζμαρτφόν σας, προσωπικά χρησιμοποιώ τον κινέζο (σοσιαλ;)ιμπεριαλιστή Χουαβέι και αντρόιντ “του λαού”, καμμία σεξιστική πρόθεσις εδώ, το λέμε και γυναικόιντ και τραβελόιντ άμα θέτε. Όχι στο αμερικανοκίνητο μεγαλοαστικό άιφον. Ορίστε, διάλεξα ιμπεριαλιστή στα κινητά κι ησύχασα. Θα μου πεις και το αντρόιντ της Γκουγκλ είναι, ήτοι ιμπεριάλες του κερατά, και τα άιφον στην Κίνα τα φτιάχνουν αλλά τι να κάνεις; αλληλεξάρτηση. Παρακάτω.

Μια απ’ τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς ήταν το Arrival που βασίζεται σε διήγημα του αμερικανο-κινέζου Τεντ Τσιάνγκ, είδατε που όλα τελικά ξαναγυρνάν σ’ εμάς; δυο ιμπεριαλισμοί σε ένα πρόσωπο. Ο Τεντ Τσιανγκ που λέτε όλα κι όλα έχει γράψει καμμιά δεκαπενταριά διηγήματα, νουβέλες, νουβελέτες επιστημονικής φαντασίας αλλά όλα είναι ένα κι ένα, γι’ αυτό και πολυβραβευμένος στο χώρο με μπόλικα Hugo και Nebula. Εμείς σας προτείνουμε (στ’ αγγλικά) το Lifecycle of Software objects (2011 – δυο βραβεία) όπου η δουλειά ενός προγραμματιστή με το πρόγραμμα που έφτιαξε εξελίσσεται σε σχέση γονέα-παιδιού (;) και όλα όσα συνεπάγεται αυτό. “Τα βάζει” (η εισήγηση) ο συγγραφεύς, θίγει κοινωνικο-ηθικές προεκτάσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Απολάψτε υπεύθυνα. Μπορείτε να βρείτε τζαμπέ και μερικά άλλα του μάστορα στο γουικιπέντια.

***

 Μώμος 

Blacksad “The silent hell”
«Summer time and the livin’ is easy/ fish are jumping and the cotton is high”. To πρώτο άλμπουμ “BLACKSAD” των Ισπανών Juan Díaz Canales (συγγραφέας) και Juanjo Guarnido (σχέδιο) απ’ τις γαλλικές εκδόσεις Dargaud, έπεσε στα χέρια μου γύρω στο 2001. Από τότε, μετά από δεκαέξι χρόνια, ο ενθουσιασμός μου όποτε πιάνω μια νέα ιστορία του BLACKSAD στα χέρια μου παραμένει ο ίδιος. Το «L’Enfer, Le silence» ή “The silent Hell” σύμφωνα με την αγγλική μετάφραση από τις εκδόσεις της αμερικάνικης «DARK HORSE» είναι το τέταρτο άλμπουμ από τα πέντε της σειράς και το τελευταίο που διάβασα. Στο “The silent Hell” Το μοτίβο γνωστό, ο Blacksad είναι ένας αδιάφθορος ιδιωτικός ντετέκτιβ, γάτα, (κυριολεκτικά είναι γάτα, όλοι οι πρωταγωνιστές της σειράς ανήκουν στο ζωικό βασίλειο) που όμως δεν μπορείς να τον αποκαλέσεις σε καμια περίπτωση γατάκι και ο οποίος, ακριβώς όπως θα έκανε κάθε πρωταγωνιστής σε φιλμ νουάρ που σέβεται τον εαυτό του, καλείται να διαλευκάνει υποθέσεις, όπου ακόμα και οι πελάτες τους δεν θα ήθελαν να διαλευκανθούν πλήρως. Η συγκεκριμένη ιστορία εκτυλίσσεται στη Νέα Ορλεάνη του ΄50 , με τα αρώματα της πόλης και τον ήχο της τζαζ να είναι πάντα παρόντα παρότι βρίσκονται τυπωμένα σε ένα κομμάτι χαρτί. Βουντού, Διαφθορά, Καπιταλισμός, ναρκωτικά, Ρατσισμός, ταξικές διαφορές, υπάρχουν όλα μέσα στην ιστορία, χωρίς απαραιτήτως να βγάζουν μάτι αλλά δίνοντας διακριτικά τα μηνύματα. Ο Blacksad προσλαμβάνεται από τον Faust LaChapelle (τράγος)που είναι ιδιοκτήτης μιας πετυχημένης δισκογραφικής εταιρίας και βρίσκεται στα τελευταία στάδια μιας ανίατης ασθένειας, να βρει τον χαμένο του Μουσικό Sebastian “Little Hand” Fletcher (σκύλος ράτσας boxer), που παρά την αναπηρία του είναι ίσως ο καλύτερος πιανίστας της Jazz, αλλά και χρήστης ηρωίνης. O Sebastian όμως όπως φαίνεται δεν έχει χαθεί για πάντα, αλλά θολωμένος από τα ναρκωτικά, τις τύψεις και τα αδιέξοδα προσπαθεί να βρει τη δύναμη γιαι να σπάσει τον τοίχο μιας Κόλασης που μας καταδιώκει όλους. Εκείνης της σιωπής. Η ιστορία του Canalez κλιμακώνεται ομαλά, μέχρι το δυνατό τέλος της, ενώ το σχέδιο και το χρώμα του ιδιοφυή (γνώμη μου πάντα) Guarnido πιο σκληρό και αφαιρετικό από άλλες φορές, προσαρμόζεται κάθε φορά στο συναίσθημα της στιγμής. Απολαύστε το.

***

Αρμόδιος Αριστογείτων

Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, Η καρδιά ενός σκύλου (εκδόσεις Στοχαστής)
Γραμμένο στα μέσα τις δεκαετίας του ’20, στα μικράτα της Επανάστασης, “Η καρδιά ενός σκύλου” σκιαγραφεί πτυχές της γοργά μεταβαλλόμενης σοβιετικής κοινωνίας μέσα και από τα μάτια ενός ταλαίπωρου αδέσποτου της Μόσχας που οι διάφοροι ελεήμονες ονόμασαν Σαρίκ. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση δίνει τη θέση της στην τριτοπρόσωπη και γύρω από το συμπαθές αλήτικο τετράποδο μπλέκονται σχεδόν σαν καρικατούρες βασικοί τύποι ανθρώπου της εποχής. Ο μικροαστός που προσπαθεί να γαντζωθεί στα προνόμια που του έδινε η άλλοτε υψηλή κοινωνική του θέση, οι νεαροί στυλοβάτες της σοβιετικής εξουσίας με την επαναστατική τους ζέση και τις αδυναμίες τους, και κυρίως το ερώτημα, που ίσως σκόπιμα αφήνει κατά τη γνώμη μου αναπάντητο ο συγγραφέας, για τον νέο τύπο ανθρώπου που γεννιέται μέσα από τα σπλάχνα της επανάστασης κρατώντας όμως πολλά κουσούρια απ’ τα παλιά. Με μια ισχυρή δόση επιστημονικής φαντασίας και κριτική μέσα από την υπερβολή της ειρωνείας το μυθιστόρημα του Μπουλγκάκοφ, αποτελεί μια ωραία εισαγωγή για όποιον θέλει να γνωριστεί λίγο περισσότερο με το έργο του σοβιετικού συγγραφέα.

***

Larsem

Irvine Welsh – Trainspotting
Θάτσερ, ηρωίνη, Iggy Pop, εργατικές κατοικίες. Έτσι θα μπορούσε κάποιος να συνοψίσει το Trainspotting. Δεν νομίζω όμως πως χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ο Welsh, βασιζόμενος πιθανώς και σε προσωπικές του εμπειρίες από τις μέρες του ως τοξικομανής, κατάφερε να ψυχογραφήσει πιο πιστά από τον καθέναν τη γενιά που γνώρισε τη Θάτσερ και να στιγματίσει (σε συνδυασμό και με τη κινηματογραφική μεταφορά του Boyle) και τις επόμενες γενιές, σε όλον τον κόσμο. Μια ανθολογία από short stories ουσιαστικά, το Trainspotting, μέσα από μια παρέα νεαρών τοξικομανών στο Εδιμβούργο τα τέλη του ’80, παρουσιάζει γλαφυρότατα την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής.

Υ.Γ. Αξίζουν ακόμα περισσότερο να διαβαστούν και τα άλλα δύο βιβλία της τριλογίας. Το Πορνό και το Skagboys, sequel και prequel αντίστοιχα.

***

Vankas

Η εξέγερση στην Παταγονία, Osvaldo Bayer (εκδόσεις Κουκίδα)
Το βιβλίο του πασιφιστή αναρχικού Osvaldo Bayer εξιστορεί το ξέσπασμα και την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης των εργατών γης στην Παταγονία στις αρχές του 20 αιώνα, 1920. Ο συγγραφέας παρουσιάζει με λεπτομέρεια το ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Παταγονία, τις συνθήκες ζωής και εκμετάλλευσης των εργατών γης, την κατάσταση των μέσων παραγωγής και επικοινωνίας των αρχών του 20αιώνα στην απομακρυσμένη αυτή γωνιά του πλανήτη. Περιγράφει την αργή και βασανιστική προετοιμασία, συγκρότηση των οργανώσεων και των προοδευτικών εφημερίδων, τη διαφωτιστική δουλειά που προηγήθηκε της εξέγερσης του αγροτικού προλεταριάτου. Διηγείται την πάλη των τάξεων στο οικονομικό και οργανωτικό επίπεδο, τα χτυπήματα των τάξεων εκατέρωθεν. Περιγράφει το ξεκίνημα ενός οικονομικού αγώνα των εργατών γης απουσία ύπαρξης κομμουνιστικής οργάνωσης ή κόμματος και απουσία οποιασδήποτε φιλοδοξίας για συνολική ανατροπή του κοινωνικού κατεστημένου ενώ στον κόσμο φυσούσε ο αέρας της Μεγάλης Οκτωβριανής επανάστασης.

Ένας αέρας που αν και αισθητός ακόμα και στην Παταγονία, δεν ήταν αρκετός για το ανέβασμα της δράσης του αγροτικού προλεταριάτου πάνω από το αυθόρμητο. Ένα αυθόρμητο που καμία σχέση δεν έχει με το σημερινό αυθόρμητο. Η ένοπλη κατάληψη των αγροκτημάτων, η ομηρεία των ιδιοκτητών, η διάλυση πρακτικά της αστυνομίας στην περιοχή και όλα αυτά στα πλαίσια ενός οικονομικού μόνον  αγώνα, από αμόρφωτους εργάτες γης, ακούγονται τόσο συναρπαστικά απέναντι στις σημερινές βαρυγκώμιες του εργοδοτικού συνδικαλισμού μπροστά στην παραμικρή απεργία.

Αλλά και από την άλλη η αδυναμία να ξεπεραστεί ο ορίζοντας του οικονομικού αγώνα, η μηδαμινή υποστήριξη του προλεταριάτου των πόλεων, η ανώτερη οργάνωση των ιδιοκτητριών τάξεων, η αμάθεια και η ευπιστία των εργατικών μαζών, η διεθνική συνεργασία των εκμεταλλευτών στην περιοχή, οδήγησε στη σφαγή τους εργάτες γης από ένα μικρό αποφασισμένο στρατιωτικό απόσπασμα υπό τον αδίστακτο διοικητή Βαρέλα.

Η γραφή είναι καταιγιστική και οι εγκιβωτισμοί του συγγραφέα διατηρούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Το βιβλίο διαβάζεται πολύ ευχάριστα θα έλεγα από ένα σημείο και πέρα με αγωνία. Ένας ύμνος στο προλεταριάτο και στο  κομμουνιστικό κόμμα χωρίς καν το τελευταίο να αναφέρεται. Και μια αυθόρμητη αντιπαραβολή της εξέλιξης της πάλης των εργατών στις δύο πλευρές του Ειρηνικού.

Facebook Twitter Google+ Εκτύπωση Στείλτε σε φίλο

Notice: Only variables should be assigned by reference in /srv/katiousa/pub_dir/wp-content/themes/katiousa_theme/comments.php on line 6

19 Trackbacks

Κάντε ένα σχόλιο: