Με την Κούβα μην τα βάζεις: Η conga που έκανε τους μαφιόζους του Μαϊάμι να σκυλιάσουνε, με ελληνικούς υπότιτλους στα μέτρα της μελωδίας

Η Conga «Con Cuba no te metas» (Με την Κούβα μην τα βάζεις ή Με την Κούβα δεν σε παίρνει) του Virulo είναι η απάντηση του λαού της Κούβας στις άθλιες προκλήσεις των ΗΠΑ και στην ήττα του πορτοκαλί Τραμπ, και όπως ήταν αναμενόμενο «πόνεσε» πολύ τους αντικαθεστωτικούς μαφιόζους του Μαϊάμι, που τη χαρακτήρισαν… κομμουνιστική! (Συνέχεια κάτω).

Αν και είχε παρουσιαστεί από την Κατιούσα (16/1/2021), σε ελεύθερη μετάφραση του Ελληνικού Δικτύου Αλληλεγγύης, παρουσιάζεται εκ νέου. Αυτή τη φορά με ελληνικούς υπότιτλους μεταφρασμένους στα μέτρα της μελωδίας, σημειώσεις και σχόλια του Μπάμπη Ζαφειράτου και με ένα άρθρο από την Granma του μουσικολόγου Όνι Ακόστα Γιερένα.

Ο υποτιτλισμός είναι ευγενική προσφορά του φίλου Βελισσάριου Κοσσυβάκη —τον ευχαριστώ και από εδώ, καλλιτεχνικού διευθυντή και ψυχή της New Star, που προβάλλει ακούραστα το επαναστατικό διεθνιστικό έργο της Κούβας, όπως η εξαιρετική πρωτοβουλία του για την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2021 στην Κουβανική Ιατρική Ταξιαρχία «Henry Reeve».

Είθε ο κάθε πορτοκαλί ή αλλόχρωμος πρόεδρος «να βλέπει τους γιατρούς της Κούβας και να κλοτσάει το κεφάλι του», που λέει κι ο Virulo.

*

Con Cuba No Te Metas

Alejandro García “Virulo”

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχόλια

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Με Την Κούβα Μην Τα Βάζεις

Ο πορτοκαλί ο πρόεδρος τα ’χει πάρει
Καθώς χάνει εκλογές και το ψητό
Κι οι ορντινάντσες του ας το πάρουνε χαμπάρι
πως το πάρτυ έχει τελειώσει κι ως εδώ

Κι όπως βλέπει ότι το ντόλαρ του τελειώνει
στήνει έναν πατιρντί
Μες στον Οίκο το Λευκό του τα στυλώνει
Στου οβάλ την πολυθρόνα θα δεθεί

Λίγες τρίχες που του απόμειναν μαδάει
Χέρια πόδια απ’ τη λύσσα κοπανά
Μες στην Κούβα τους γιατρούς τώρα κοιτάει
Το κεφάλι του κλοτσά

Όποιος όμως το μυαλό δεν το ’χει χάσει
Κι όποιος βλέπει καθαρά μπορεί να δει
Το παιχνίδι είναι απλό για να το πιάσει
Φως φανάρι πώς γουστάρουν να παιχτεί

Λείπει μόνο να τους πούμε μπρος ελάτε
Αλλά αυτό δεν θα συμβεί
Με την Conga των Κουβάνων μην τα βάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις
Είναι η Κούβα ζωντανή δεν τη δαμάζεις
Και μαζί της μην τα βάζεις

[Β΄ Μέρος – αυτοσχεδιαστικό (βλ. κάτω)]

Μου δίνει η Κούβα την περηφάνια και το σέβας μου λογιάζεις
Δεν σε παίρνει, μην τα βάζεις
Από Αβάνα ως το Σαντιάγο την Κούβα μου να τη ζυγιάζεις
Και μαζί της μην τα βάζεις

Με την Κούβα μου μην παίζεις το Νησί να λογαριάζεις
Και μαζί του μην τα βάζεις

Εγώ είμαι Μαμπί ματσέτα κρατώ που εσύ δεν μ’ αρπάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις
Όχι, όχι, ό,τι κι αν πεις δεν με νοιάζει κι αν φωνάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Από ’κει που είμαι εγώ έτοιμ’ είμαστε δεν μας τρομάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις
Κάτσε κάτω τώρα πες μου πώς μ’ εμάς δεν θα τα βάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Όλη η Κούβα περιμένει κι ήρθα εδώ να τραγουδήσω
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις
Όλη η Κούβα είν’ εδώ και πολύ μας διασκεδάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Δεν φοβάται εδώ κανένας και μαζί μας μην τα βάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις
Άκουσέ με να σου πω κάνω κέφι που σκυλιάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Γιατ’ εσύ με ξέρεις καλά τη φάτσα μου διαβάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Κανείς δε μας φοβίζει τις ιδέες μας δεν τις αλλάζεις
Μην τα βάζεις, μην τα βάζεις

Μετάφραση στα μέτρα της μελωδίας: Μπάμπης Ζαφειράτος, 9 Φεβ. 2021

(Οι συντελεστές του video στο τέλος μετά το ισπανικό κείμενο)

*

Η Conga που έκανε τους μαφιόζους του Μαϊάμι να σκυλιάσουνε

Από την ηχογράφηση. (Πηγή φωτό: http://www.cubadebate.cu)

Το μουσικό βίντεο ηχογραφήθηκε στο Paseo del Prado στην Αβάνα, στις 22 Δεκ. 2020, με τη συμμετοχή εκατοντάδων μουσικών και καλλιτεχνών, φοιτητών τέχνης, εργαζομένων σε πολιτιστικά ιδρύματα… και του καρναβαλικού μουσικοχορευτικού συγκροτήματος Guaracheros de Regla (Γουαρατσέρος δε Ρέγλα), που δημιουργήθηκε το 1959 και κάθε χρόνο συμμετέχει στις παρελάσεις του καρναβαλιού της Αβάνας.

Ο Κουβανός μουσικός Lazarito Valdés, πιανίστας, συνθέτης, ιδρυτής (το 1995) και διευθυντής της δημοφιλούς ορχήστρας Bamboleo —από τις πιο διάσημες ορχήστρες χορευτικής μουσικής στην Κούβα, που το 2003 κέρδισε ένα βραβείο Grammy— ο οποίος συμμετείχε στην ηχογράφηση, δήλωσε:

«Το όλο εγχείρημα είναι μια ακόμη απόδειξη ότι είμαστε ενωμένοι, ότι είμαστε μια τεράστια δύναμη, ότι η Κούβα, η νεολαία της και η κουβανική μουσική παραμένουνε ενωμένες στην επανάσταση και εδώ έχουμε το αποτέλεσμα». (Πηγή: cibercuba.com)

Ο Λασαρίτο Βαλντές στη μέση, ο ασπροντυμένος. (Πηγή φωτό: http://www.cubadebate.cu)

Το τραγούδι, εκτός από τον Τραμπ και τους παροικούντες το Μαϊάμι, απευθύνεται επίσης, χωρίς να κατονομάζει, τόσο στο Κίνημα του San Isidro (Movimiento de San Isidro –Βλ. από Κατιούσα) όσο και σε άλλες αντικαθεστωτικές ομάδες, όπως η Grupo 27 Ν, καμιά 15αριά άτομα, που στα τέλη Νοέμβρη –όθεν και η ονομασία της ομάδας– προχώρησαν σε απεργία πείνας, την οποία έσπευσε να υποστηρίξει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ.

Αναφέρεται ακόμα στους καλλιτέχνες και πολίτες που συγκεντρώθηκαν μπροστά από το Υπουργείο Πολιτισμού την επομένη, απαιτώντας τον «τερματισμό της καταπίεσης», όπως διατείνονται. Άλλωστε γι’ αυτό αγωνίζονται από το 1959, εγγράφοντας στο βρόμικο ενεργητικό τους έναν ατελείωτο αιματηρό κατάλογο τρομοκρατικών ενεργειών. (Βλ. από Κατιούσα: Ντανιέλ Τσαβαρία: Σενάρια Επιστημονικής Τρομοκρατίας).

Και όλοι αυτοί σκυλιάσανε και απαντήσανε βρίζοντας –το  συνηθίζουνε, άλλωστε, όταν δεν εγκληματούνε– με ένα βιντεοκλιπάκι 34 δευτερολέπτων:

Είμαστε τα σκυλιά που γλείφουνε τον Diaz–Canel, αυτοί που υπερασπίζονται τη μιζέρια και το PCC και Αν η οικογένειά σας πεινάει, εγώ καλοπερνάω. Κάτω η δικτατορία!

Αλλά, όπως λέει ο Ρικάρδο Λέυβα (με το παναμαδάκι):

Άκουσέ με να σου πω κάνω κέφι που σκυλιάζεις

Ρικάρντο Λέυβα

Τα αντικαθεστωτικά μέσα λένε ότι το κλιπάκι έχει γίνει viral με το τρομερό νούμερο, από τις 26/12, των… 4.705 προβολών (…οι δύο είναι της Μποτίλιας!), όταν η Conga του Virulo έχει μέχρι σήμερα (15/3) περισσότερες από 136.000.

Είναι οι ΗΠΑτοκίνητοι εχθροί της Κούβας που ζητάνε να πάψει η «καταπίεση» και να πέσει η «δικτατορία» με την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος υπό την αιγίδα, βέβαια, του ιμπεριαλιστικού τέρατος, που πολύ ευρηματικά το περιέγραψε, σε ένα από τα ωραιότερα ποιήματά του, ο εθνικός ποιητής της Κούβας, Νικολάς Γκιγιέν:

Δικέφαλο, βόρειο, αμερικάνικο τέρας μεγάλο
δημοκράτη σκουφί στο ’να κεφάλι, ρεπούμπλικα στ’ άλλο.

Ο Virulo, η Conga και η Guaracha

Ο Βιρούλο το 2016, σε εμφάνισή του στην Κουερναβάκα του Μεξικού. (Πηγή φωτό: https://www.facebook.com/media/set).

Alejandro García Villalón (Αβάνα, 5 Ιαν. 1955 ), γνωστός ως Virulo: Αρχιτέκτονας, κωμικός, ηθοποιός, τραγουδοποιός και συγγραφέας, στα 17 του χρόνια ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του κινήματος Nueva Trova Cubana, με τους Σίλβιο Ροδρίγες, Πάβλο Μιλανές, Νοέλ Νικόλα κ.α. Τέλη της δεκαετίας του 1980 εγκαταστάθηκε στην Πόλη του Μεξικού, όπου συνέχισε την καριέρα του. Από το 2008 έχει σπίτι και στην Αβάνα, την οποία επισκέπτεται τακτικά, παρουσιάζοντας τις μουσικές του παραστάσεις. [Για Nueva Trova βλ. σχετικά από Κατιούσα: Σενσεμαγιά: Η μουσική στην ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν – Αφιέρωμα (σημ. 12)].

Ο Virulo αντιμετωπίζει τα θέματά του με amor y humor (αμόρ υ ουμόr: αγάπη και χιούμορ), όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο μουσικολόγος Oni Acosta Llerena. Το 2014, στην Granma, με αφορμή μια παράστασή του με τίτλο «Το CUCόδεντρο» (CUC: το μετατρέψιμο, δεύτερο, από το 1994, επίσημο νόμισμα της Κούβας, 1CUC= 1$, καταργήθηκε από 1/1/2021) έλεγε:

«Αντικατοπτρίζει την καθημερινότητά μας, μέσα από την ιστορία ενός Κουβανού που έχει φυτέψει ένα CUCόδεντρο στο πίσω μέρος του σπιτιού του και τα προβλήματα που γεννιούνται εξαιτίας αυτού του φαινομένου. Το κουβανικό χιούμορ –είπε– βρίσκεται σε διαδικασία μετάβασης λόγω των συνθηκών που περνά η χώρα. Το χιούμορ είναι πάντα μια αντανάκλαση του τι συμβαίνει στην κοινωνία και η Κούβα έχει στοιχηματίσει να πάει προς το μέλλον με αλλαγές που είναι απαραίτητες για την οικονομία και τον λαό της. Και οι κωμικοί έχουμε την ευθύνη μας». (granma.cu, 17 Ιουν. 2014).

*

Conga: Δημοφιλής χορός με αφρικανικές ρίζες, στον οποίον οι χορευτές συμμετέχουνε σε μία ή περισσότερες σειρές και (συνήθως) κρατιούνται από τη μέση, συνοδεία μιας αλέγρας μουσικής σύνθεσης (με το ίδιο όνομα), όπου κυριαρχεί το ομώνυμο κρουστό (είδος τυμπάνου). Η έναρξη και η λήξη της μουσικής, σε ρυθμό 4/4, σηματοδοτείται (όπως φάνηκε στο video) με την κινέζικη τρομπέτα (corneta china). Ακούγεται και χορεύεται (κυρίως) στις καρναβαλικές γιορτές.

Η Conga ξεκίνησε από τη γειτονιά Los Hoyos του Σαντιάγο της Κούβας, όπου κατοικοεδρεύει το ομώνυμο δημοφιλές μουσικό σύνολο, Conga De Los Hoyos «El Cocoyé», που συμμετέχει στο όλο εγχείρημα.

Μέγας λάτρης του χορού ήταν ο Μαμπί Αρχιστράτηγος Guillermón Moncada (από Κατιούσα, σημ. 6), που διέθετε τη μεγαλύτερη ματσέτα, μήκους 130 εκ.(!)

Η Μαμπί, Μαρία Βικτόρια Ροδρίγες.

«Εγώ είμαι Μαμπί, ματσέτα κρατώ που εσύ δεν μ’ αρπάζεις», όπως τραγουδάει μια από τις πιο σημαντικές παρουσίες της κουβανικής μουσικής σκηνής, η ετοιμοπόλεμη Μαρία Βικτόρια Ροδρίγες, φέρνοντας στο νου τη μεγάλη κυρία, Celia Cruz, όταν αυτοσχεδίαζε το 1968 στο ρυθμό της Guantanamera, της χωριατοπούλας από το Γουαντάναμο, σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του τραγουδιού, που βασίζεται στα απλά τετράστιχα του Χοσέ Μαρτί (βλ. και κάτω), αναφερόμενη, όμως, στην επίσης ευμεγέθη ματσέτα του Μασέο:

Τώρα λευτεριά μου πέτα
Σου ’δωσαν φτερά οι Μαμπί
Με το στίχο του ο Μαρτί,
Κι ο Μασέο με τη ματσέτα.

Στο Β΄ Μέρος, εντελώς αυτοσχεδιαστικό, όπως γίνεται εμφανές, όπου ο κάθε καλλιτέχνης βάζει την προσωπική του σφραγίδα, ακολούθησα λίγο πιο ελεύθερη μεταφορά, χάριν της ομοιοκαταληξίας, που ακούγεται καλύτερα στη μετάφραση, όταν πρόκειται για τραγούδι.

Στα Ισπανικά, ο στίχος που προηγείται του «No te metas» ή δεν ριμάρει καθόλου ή κάνει χαλαρή ρίμα: respeta (respetar: σέβομαι), comenta (comentar: σχολιάζω), someta (someter: δαμάζω), molesta (molestar: ενοχλούμαι, σκυλιάζω) faceta (όψη) κλπ.

Σε αυτό το δεύτερο μέρος συνδυάζονται στοιχεία —όπως διαπίστωσα στην πορεία— και από την γουαράτσα (guaracha: δες και το μουσικολογικό κείμενο που ακολουθεί), ένα άλλο, ιδιαίτερα δημοφιλές είδος μουσικής και χορού, κατεξοχήν κουβανικό επίσης, που συνοδεύεται από παιχνιδιάρικο, σκωπτικό, αυτοσχεδιαστικό εν πολλοίς, τραγούδι, που εμφανίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, περιγράφοντας τύπους και έθιμα, υιοθετήθηκε στο Μεξικό, εξού και η μεγάλη επιρροή της στον Virulo, και μεσουράνησε από το 1950 μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και σήμερα είναι ζωντανή σε καλλιτέχνες του Nueva Trova και σε πολλά ντόπια μουσικά συγκροτήματα.

Χαρακτηριστικό της Guaracha είναι ότι τραγουδιέται από σολίστ ή ντουέτο που συνομιλεί με την χορωδία και στην οποία οι στίχοι δεν υπακούνε σε μια συγκεκριμένη ποιητική φόρμα· υπάρχει, δηλαδή, διαφορετικότητα στη μετρική.

Να σημειώσω δε ότι για το δεύτερο μέρος δεν υπάρχουνε καταγεγραμμένοι οι ισπανικοί στίχοι.

Μπ. Ζαφειράτος, Φεβ. 2021

*

«Με την Κούβα μην τα βάζεις» του Virulo

Κυρίαρχη conga και μουσική σταθερότητα

Μάϊος 2017. Ο Βιρούλο σε κουβανικό εστιατόριο στο Μεξικό, σε σόου με… προεδρικό θέμα! (Πηγή φωτό: https://www.dcubanos.com).

Άρθρο του μουσικολόγου, Oni Acosta Llerena

Granma, 26/12/2020

Μορφολογικά μια Conga εμπεριέχει όχι μόνο τη φόρμα αυτού του μουσικού είδους. Ωστόσο στη συγκεκριμένη conga, Με την Κούβα μην τα βάζεις, ο δημιουργός της, ένας έμπειρος χρονογράφος, μουσικός και δημοφιλής κωμικός, συνδυάζει την ολοένα και πιο αναγκαία και χρήσιμη στις μέρες μας πολιτική σάτιρα, με γνήσια στοιχεία της κουβανικής μουσικής χωρίς διαχωρισμό των ειδών ή ευκαιριακές προσμίξεις.

Η κληρονομιά της Guaracha στην Κούβα βρίσκει στον Virulo έναν εξαιρετικό εκφραστή από την αρχή της δημιουργικής του καριέρας, όταν αντλούσε τους χυμούς από τα χέρια του παιχνιδιάρη Ñico Saquito (1901-1982), συνθέτη και κιθαρίστα με μεγάλες επιρροές στην κουβανική μουσική, θεμελιωτή της salsa, αδιαμφισβήτητου Βασιλιά της La Guaracha.

Τώρα ο Virulo εξυφαίνει με δεξιοτεχνία μια καθαρόαιμη κουβανέζικη conga, παρουσιάζοντας εικόνες που αγγίζουνε την εθνική περηφάνια και προκαλούνε αβίαστα το γέλιο, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές, βαθιά συνδεδεμένη με την Guaracha.

Αλλά, αν και η ιδιοφυής δημιουργική και ιδεολογική προσέγγιση του Virulo εκπλήσσει ξανά, γνώστες και μη ειδικούς, με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της conga, θεωρώ ότι προτείνει μια νέα ανάγνωση που εξαφανίζει το πολιτισμικό κενό που ίσως πίστευαν κάποιοι πως υπάρχει στην Κούβα.

Με άλλα λόγια, για όποιον έψαχνε να βρει ένα ρήγμα σε τομείς της κουβανικής μουσικής, για να νομιμοποιηθούνε τα ψευδή χαρακτηριστικά της, παρεμβαίνει η γνώση του αληθινού καλλιτέχνη που είναι ικανή να σπάσει κάθε συμβατικότητα ή –το ίδιο κάνει– την όποια πολιτισμική αποικιοκρατία, που επιβάλλεται από εικονικές καμπάνιες.

Ποιο άλλο μουσικό είδος θα μπορούσε να συνοψίσει, με χιούμορ και σοβαρότητα, την απάντηση σε μια τέτοια κακοήθεια; Χωρίς εξαίρεση, όλοι οι Κουβανοί θα λέγαμε ότι μια conga –εκφραστική μίξη διασκέδασης και χορών που μας καθορίζουνε παγκοσμίως– συλλαμβάνεται εδώ από τον Virulo και συνοψίζει το σύνολο σχεδόν –για να μην είμαστε απόλυτοι– της μουσικής που συνθέτει σήμερα τη χρωματική παλέτα στην Κούβας.

Η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα, η κορυφαία του είδους της στη χώρα, βασίζεται σε έμπειρους τραγουδιστές soneros (στμ: τραγουδιστές της σάλσα με κύριο στοιχείο τον αυτοσχεδιασμό) και timberos (στμ: timba· τύμπανο· ρυθμός με καταγωγή από τους πρώτους αφρικανούς σκλάβους, με χαρακτηριστική χρήση πιάνου, ντραμς, congas και πνευστών, κυρίως τρομπέτα και τρομπόνι):

Οι Moisés Valle «Yumurí», Mayito Rivera, Ricardo Amaray και Dayan Carrera, καθώς και ο αγαπημένος Ricardo Leyva φέρνουνε φρεσκάδα, σταθερότητα και ερμηνευτική ιδιοφυΐα. Υπάρχει ακόμα η εντυπωσιακή παρουσία της María Victoria Rodríguez, με τον «μαμπί και τη ματσέτα», που παρέλαβε τη guajiro κληρονομιά της Celina González (1929-2015) και παραπέμπει στο θρυλικό τραγούδι της, Yo soy el punto cubano.

ΣτΜ: Αξίζει τον κόπο μια μικρή παρένθεση για το συγκεκριμένο τραγούδι (στην αρχή του βίντεο που ακολουθεί) όπου, εκτός από τη σημασιολογική αναφορά στη ματσέτα και στους Μαμπί, καταγράφεται και το βαθύ αποτύπωμα της μεγάλης προσωπικότητας του Χοσέ Μαρτί:

(Απόσπασμα)

Είμαι ο Κουβανός που ξέρει
Πως στους βάλτους μέσα ζούσε
Ο Μαμπί όταν πολεμούσε
Και ματσέτα είχε στο χέρι
(…)
Είν’ η μουσική που λες
Πού ’ρχεται απ’ τις καλαμιές
Είμαι ο ίδιος ο Μαμπί
Πάνω στου Μαρτί τη γη
Με όσα αυτός μου έχει αφήσει
Με όσα αυτός μου έχει αφήσει

Η συμμετοχή της Χορωδίας Entrevoces, υπό την διεύθυνση της Δασκάλας Digna Guerra, του Pancho Amat και του Pupy y los que Son Son στη βασική ορχήστρα, ενδυναμώνει ακόμα περισσότερο αυτό το τεράστιο έργο που προσθέτει επίσης μία από τις πιο σημαντικές φωνές του σύγχρονου τραγουδιού και της ποιητικής, του Israel Rojas, ο οποίος είχε ξανασυνεργαστεί με τον Virulo και είναι μια δραστήρια προσωπικότητα στρατευμένη στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της Κούβας.

ΣτΜ: Τον Δεκ. του 2013, ο Ρόχας είχε πει σε συνέντευξή του:

Θέλω να αφήσω στα παιδιά μου μια καλύτερη Κούβα, αλλά πάνω απ’ όλα θέλω να αφήσω στην Κούβα καλύτερα παιδιά από μένα. Καλύτερους πολίτες, πιο χρήσιμους, καλύτερους ανθρώπους. Η Κούβα για μένα δεν είναι απλώς ένα αρχιπέλαγος στην Καραϊβική. Η Κούβα είναι ένα εφικτό όνειρο. (eskinalilith.wordpress.com).

Ισραέλ Ρόχας

Οι κώδικες της επίσημης γλώσσας και της αργκό είναι πλήρως αφομοιωμένοι, και λέξεις όπως, ορντινάντσες, ντόλαρ, πατιρντί, το παιχνίδι… εκφράζουνε το λαϊκό αίσθημα και γίνονται κατανοητές από όλους τους Κουβανούς, σε συνδυασμό με τον σαρκασμό και την λεπτή ειρωνεία του δημιουργού.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ο ρόλος του EGREM [ΣτΜ: Empresa de Grabaciones y Ediciones Musicales – Εταιρεία Ηχογραφήσεων και Μουσικών Εκδόσεων] στην υποστήριξη του όλου εγχειρήματος, καθώς και η συμβολή του José Manuel García στο να γίνει το βίντεο κλπ, που ήταν μια μεγάλη πρόκληση, λόγω της πλειάδας καλλιτεχνών και προσκεκλημένων από διάφορες περιοχές της πρωτεύουσας.

Και όλος αυτός ο πλούτος διαφορετικών ειδών και φωνών δικαιώνει απόλυτα τη μουσική έκσταση, που κορυφώνεται με την Conga de los Hoyos από το Santiago de Cuba, γνήσιο εκφραστή της πολιτιστικής μας παράδοσης, για να πούμε «άντε γεια» σε όποιον μας επιτέθηκε με σφοδρότητα τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, παρά μόνο με μεγαλοψυχία και γέλιο γιατί, όπως λέει η χορωδία, Με την Κούβα μην τα βάζεις, μην τα βάζεις…

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, Μάρτης 2021)

*

CON CUBA NO TE METAS

Preocupado el presidente anaranjado
Viendo que las elecciones las perdió
Solicita a los que le hacen los mandados
Que se apuren pues la fiesta terminó

Y mirando que se va a acabar el «baro»
Han formado un titingó
Se ha negado a abandonar la Casa Blanca
A la silla del despacho se amarró

Los pelitos que le quedan los arranca
Pataleando por la rabia que le dió
Y mirando a Cuba con sus batas blancas
De cabeza se tiró

El que tenga confusión que se confunda
El que quiera claridad que venga a ver
La jugada no es compleja ni profunda
Está claro cómo quieren proceder

Solo falta que nosotros los dejemos
Y eso no va a suceder
Con la conga de los Hoyos no te metas
No te metas, no te metas
Cuba viva sin que nadie la someta
No te metas, no te metas

Single Título: “Con Cuba no te metas”
Autor: Alejandro García “Virulo”

Intérprete: Varios
Género: Conga

Arreglo: Roelvis Reyes “Bombón” y Maykel García “Cuchilla”
Productor Musical: Orlando Vistel, César “Pupy” y Virulo
Grabación, Mezcla: Ing. José Raúl Varona
Masterización: Ing. Daelsis Pena
Asistente de Grabación: Ilena, Himely, Moisés, Ashley
Realización Audiovisual: José Manuel García (Mincult-Creart)
Producción Ejecutiva, A&R: Adriana Pazos, Heydi González y Gretel Garlobo
Sello: EGREM / Mincult
Grabado, Mezclado y Masterizado en Estudios 18 de Egrem.

Voces:
Alejandro García “Virulo”
Moisés Valle “Yumurí”
Israel Rojas
Mayito Rivera
Ricardo Leyva
Amaray
Dayán Carrera
María Victoria

Instrumentistas Invitados:
Pancho Amat

Orquesta Base, Cuerdas y Coros:
Pupy y Los que Son Son
Conga de Los Hoyos
Coro Entrevoces. Dirección Mtra. Digna Guerra
Orquesta Sinfónica Nacional. Dirección Mtro. Enrique Pérez Mesa

Agradecimientos: Yoel Martínez

(Πηγή: cubadebate.cu)