Η «καλύτερη χώρα» για να μεγαλώνουν ευτυχισμένα παιδιά…

Σε ορισμένες πόλεις της Σουηδίας και συνοικίες της Στοκχόλμης, το να βρει κανείς όπλα και ναρκωτικά, ή να κλείσει ένα «συμβόλαιο θανάτου» επί πληρωμή, είναι ό,τι πιο εύκολο. Στο εμπόριο ναρκωτικών και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες, στον πόλεμο των συμμοριών – ένα φαινόμενο που έχει οξυνθεί σοβαρά εδώ και μια δεκαετία – εμπλέκονται έφηβοι, ακόμη και παιδιά. Ολοένα και μικρότερης ηλικίας παιδιά – μερικά μόλις 10 ετών – στρατολογούνται στο εμπόριο ναρκωτικών και χρησιμοποιούν όπλα, σκοτώνουν και σκοτώνονται σε επιθέσεις «ξεκαθαρίσματος».

Μόνο στην κομητεία της Στοκχόλμης καταγράφηκαν 126 περιστατικά με πυροβολισμούς το 2022, με αποτέλεσμα 28 θανάτους, καθώς και 31 επιθέσεις με εκρηκτικά, από 25 επιθέσεις με εκρηκτικά και 23 θανάτους το 2021. Σε όλη τη χώρα σημειώθηκαν πέρυσι 388 περιστατικά με πυροβολισμούς και 90 επιθέσεις με εκρηκτικά – δηλαδή κάθε μέρα πάνω από ένα περιστατικό – με αποτέλεσμα 61 θανάτους. Ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε κατά 1/3 σε σχέση με το 2021. Θύματα συχνά είναι περαστικοί και αθώοι. Η Σουηδία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθρωποκτονιών με όπλο στην ΕΕ.

Εδώ όμως η «αντίφαση» «βγάζει μάτι» και προκύπτουν ερωτήματα. Η Σουηδία παρουσιάζεται σαν «παράδεισος» ευημερίας, με «ανοιχτή κοινωνία» και σχετικά πιο υψηλό επίπεδο κοινωνικών υπηρεσιών. Για δεκαετίες διαφημίζεται ως μια από τις χώρες όπου ζουν οι πιο «ευτυχισμένοι» και «ισορροπημένοι» άνθρωποι του κόσμου, ως ένα από τα καλύτερα μέρη για να μεγαλώνει μια οικογένεια «ευτυχισμένα παιδιά». Οπως φαίνεται, όμως, αυτό δεν ισχύει για τις φτωχές οικογένειες και τα παιδιά τους, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν ισχύει για τα παιδιά με προσφυγικό και μεταναστευτικό «υπόβαθρο», παρότι έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στη Σουηδία. Δεν ισχύει για τις μονογονεϊκές οικογένειες, τους χιλιάδες ανέργους και χαμηλόμισθους, που πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι όλοι θα καταλήξουν στο οργανωμένο έγκλημα, που γνωρίζει μεγάλες «δόξες» στη Σουηδία. Δεν μπορεί όμως να κρυφτεί το γεγονός ότι στην «προηγμένη» καπιταλιστική Σουηδία, για χιλιάδες παιδιά λαϊκών οικογενειών είναι πιο εύκολη η «πρόσβαση» σε ένα όπλο, στη χρήση και το εμπόριο ναρκωτικών, παρά η «πρόσβαση» στη μόρφωση, στη δημιουργική απασχόληση στον ελεύθερο χρόνο, σε ένα αξιοπρεπές σπίτι, στην προοπτική να σπουδάσουν ή να βρουν μια δουλειά από την οποία να μπορούν να ζήσουν άνετα. Οπως λένε μάλιστα οι ειδικοί, είναι παιδιά που «δεν έχουν όνειρα για τη ζωή τους», δεν πιστεύουν ότι μπορούν να καταφέρουν κάτι και γι’ αυτό αποτελούν εύκολη λεία για τους στρατολόγους του οργανωμένου εγκλήματος, που τάζουν γρήγορο κέρδος και μια πιο «εύπορη» ζωή. Πολλοί ακόμα έφηβοι και νέοι βιώνουν μεγάλα αδιέξοδα, ακόμη κι αν δεν οδηγούνται στα ναρκωτικά ή στο έγκλημα.

Το 2010 υπηρεσίες της αστυνομίας και ειδικοί στην εγκληματικότητα των νέων προειδοποιούσαν ότι τουλάχιστον 5.000 παιδιά και έφηβοι βρίσκονταν σε «τροχιά» σοβαρής εγκληματικότητας. Αυτά τα παιδιά, που ήταν τότε 12, 13 και 14 ετών, εξελίχθηκαν σε «ηγετικές φυσιογνωμίες» στις εγκληματικές συμμορίες, που φυσικά ελέγχονται από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα του οργανωμένου εγκλήματος εντός και εκτός της χώρας. Υπάρχουν 18χρονοι και 20χρονοι που έχουν στη «δούλεψή» τους στο εμπόριο ναρκωτικών και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες 40 παιδιά ο καθένας. Εδώ και πάνω από μια δεκαετία οι ειδικοί στη Σουηδία «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου», επισημαίνοντας πως η διεύρυνση των κοινωνικών – οικονομικών, δηλαδή των ταξικών, ανισοτήτων διαμορφώνει υπόβαθρο ώστε περισσότερα παιδιά να οδηγούνται στην εγκληματικότητα, ειδικά νεαρά αγόρια σε υποβαθμισμένα σχολεία και σε περιοχές με υψηλά επίπεδα ανεργίας.

Ενδεικτικό είναι και το εξής στοιχείο: Τα σχολεία στη Σουηδία έχουν κατηγοριοποιηθεί από τη δεκαετία του ’90 και ο διαχωρισμός τους σε «καλά» και «υποβαθμισμένα» έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο σε σχέση με την Ελλάδα. Πριν από περίπου 30 χρόνια η τότε σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση αποφάσισε τη μεταφορά των σχολείων στην Τοπική Διοίκηση, παρά τις έντονες αντιδράσεις των εκπαιδευτικών. Αμέσως μετά, «μεταρρυθμίσεις» όπως η «ελεύθερη επιλογή» και η «ελεύθερη χρηματοδότηση» σχολείων, δημιούργησαν σχολεία δύο ταχυτήτων, ωφέλησαν τα παιδιά των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και τα ιδιωτικά σχολεία, ενώ «άφησαν πίσω» παιδιά χαμηλόμισθων εργαζομένων, ανέργων, μονογονεϊκών οικογενειών, μεταναστών κ.λπ. Την ίδια δεκαετία επιταχύνθηκαν και η ιδιωτικοποίηση δομών Υγείας, η υποβάθμιση δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών, η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, του πολιτισμού, της στέγης.

Τα τελευταία χρόνια, που καταγράφονται δεκάδες νεκροί το έτος από επιθέσεις συμμοριών, όλα τα κόμματα της «ανεκτικής» και «δημοκρατικής» Σουηδίας κατηγορούν την «υπερβολική μετανάστευση», κι ας πρόκειται για νέους και παιδιά που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στη χώρα. Συζητούν για περισσότερα μέτρα καταστολής, προτείνουν να αυστηροποιηθούν οι ποινές για τους εφήβους, ακόμα και να φυλακίζονται, ενώ μέχρι και ο στρατός ετοιμάζεται να βγει στους δρόμους της (οσονούπω ΝΑΤΟικής) Σουηδίας, απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα, με προεκτάσεις και συνέπειες που μόνο ανήσυχο πρέπει να κάνουν τον λαό.

Οι λαϊκές ανάγκες είναι «κόστος» σε όλον τον καπιταλιστικό κόσμο, όπως και στη Σουηδία, την άλλοτε «βιτρίνα» του καπιταλισμού απέναντι στις κατακτήσεις των λαών στην ΕΣΣΔ και άλλα σοσιαλιστικά κράτη. Στη χώρα όπου η σοσιαλδημοκρατική διαχείριση κυριαρχούσε επί δεκαετίες και το «σκανδιναβικό μοντέλο» προβαλλόταν ως εκείνο που μπορεί τάχα να γεφυρώνει τις ταξικές αντιθέσεις, να ικανοποιεί ταυτόχρονα τα κέρδη των ομίλων και τη λαϊκή ευημερία. Ολα αυτά αποδείχτηκαν χίμαιρες και οι εξελίξεις στη Σουηδία είναι η πιο τρανή απόδειξη. Η «μπόχα» του σάπιου, εκμεταλλευτικού οικονομικού συστήματος, με οποιαδήποτε μορφή διαχείρισης, αναδίνεται στις σκανδιναβικές χώρες – κατά τ’ άλλα κέντρα «καινοτομίας» και παραγωγής απίστευτου πλούτου – επιβεβαιώνοντας ότι μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να δώσει απάντηση από τη σκοπιά των σύγχρονων δικαιωμάτων και λαϊκών αναγκών.

Ε. Μ. 

 

Αναδημοσιεύεται από τη στήλη “Αποκαλυπτικά” του Ριζοσπάστη της Παρασκευής 6 Οχτώβρη 2023