Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): Κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό

κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό / μπορεί να γίνει στεγνή και σκληρή όχι /
επειδή είναι φτωχή αλλά / για να μη συνεισφέρει στον κρατικό πλούτο

Juan Gelman – Χουάν Χέλμαν

(3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό)

7 ποιήματα

 

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

 

Χουάν Χέλμαν

Επιτάφιο

 

Μέσα μου ζούσε ένα πουλί.
Ένα λουλούδι κυλούσε στο αίμα μου.
Η καρδιά μου ήτανε ένα βιολί.

Αγάπησα ή δεν αγάπησα. Μα κάποιες φορές
μ’ αγαπήσανε. Κι εγώ ήμουν χαρούμενος
με την άνοιξη,
με τα ενωμένα μας χέρια, με την τόση ευτυχία.

Ο άνθρωπος λέω έτσι πρέπει να είναι!

(Ενθάδε κείται ένα πουλί.
                                              Ένα λουλούδι.
                                                                        Ένα βιολί).

 

ΤΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ αράζει στο λυπημένο και μοναχικό
βιολί της καρδιάς μου.

Το σούρουπο βάζει κορίτσια μελαγχολικά
να κάθονται στο μπαλκόνι.

Το σούρουπο στις γωνιές παίζει
μια γκρίζα μουσική

Και κλαίει βουβά,
                                ασταμάτητα.
(Δεν τ’ ακούς;)

 

Βιολί Και Άλλα Ζητήματα
Violín Y Otras Cuestiones [Buenos Aires, 1949 – 1956] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 19)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Σεπτεμβρίου 2021

 

 

Χουάν Χέλμαν

Το παιχνίδι που παίζουμε

 

Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την υγεία του να ξέρεις πόσο άρρωστοι είμαστε,
αυτή την ευτυχία του να προχωράς τόσο δυστυχισμένος.

Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την αθωότητα του να μην είσαι αθώος,
αυτή την αγνότητα που μέσα της είμαι ακάθαρτος.

Αν είχα να διαλέξω, θα διάλεγα
αυτή την αγάπη που με δαύτη μισώ,
αυτή την ελπίδα που τρώει τα ψωμιά της απόγνωσης.

Αυτό που συμβαίνει, κύριοι,
είναι πως ποντάρω στο θάνατο.

 

Το Παιχνίδι Που Παίζουμε
El Juego En Que Andamos [Buenos Aires, 1957 – 1958] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 53)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Σεπτεμβρίου 2021

 

 

Χουάν Χέλμαν

Χάραμα

 

Ουράνιοι χυμοί ποτίζουνε το χάραμα της βίαιης πόλης.
Αυτή ανασαίνει για μας.

Είμαστε εκείνοι που τον έρωτα ανάψαμε για ν’ αντέξει,
για να μείνει ζωντανός μέσα στην τόση μοναξιά.

Το φόβο κάψαμε, κοιτάξαμε τον πόνο κατάματα
πριν να κερδίσουμε αυτή την ελπίδα.

Τα παράθυρα ανοίξαμε για να του δώσουμε χίλια πρόσωπα

 

Αγρυπνία Του Μοναχικού
Velorio Del Solo [Buenos Aires Μπουένος Άιρες, 1959 – 1961] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 63)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Σεπτεμβρίου 2021

 

 

Χουάν Χέλμαν

Η αλήθεια και οι ποιητές

 

Οι ποιητές πεθαίνουνε από ντροπή,
κανένα διάταγμα δεν τους απαγορεύει,
κανένα ραδιόφωνο δεν τους συκοφαντεί,
οι ποιητές πεθαίνουνε από ντροπή.

Καμιά φορά, το βράδυ
βλέπεις έναν ποιητή με μια καμήλα να περνάει,
ubro de péstalos con crama espaminostas,
[μια γλώσσα ακατανόητη]

κρίμα, τι κρίμα, λένε οι γειτόνισσες,
γιατί ήτανε καλό παιδί.

Πολλοί από δαύτους δεν έχουνε τ’ αρχίδια
στο αποκορύφωμα της τρυφερής στιγμής:
δεν τρέχει τίποτα και γράφουνε κάνα στιχάκι
για την υστεροφημία.

 

Γκοτάν
Gotán [Buenos Aires, 1962] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 84)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 16 Απριλίου 2022

 

 

Χουάν Χέλμαν

Η πιο ποθητή γυναίκα του κόσμου

 

χαμογελάει σαν συνεργός
μέσα στον πυρετό αφήνει αδέσποτα τα όμορφα γυμνά νωχελικά της ζώα
και διασχίζουνε τη γη γεμίζοντάς τη με την απελευθερωμένη λαχτάρα της σάρκας
προετοιμάζει τα βάραθρά της
κανείς δεν τηνε ξέρει
μέσα στη νύχτα με ξυπνάει κι ακούω πώς λαμπαδιάζει ο πόθος της
και πώς τριζοβολάνε
τα πρόσωπα που αυτή αργά μα σταθερά τα κάνει στάχτη
παρά τη θέλησή της

 

Η Νόσος Των Βοοειδών [Ενότητα: Ο Παγκόσμιος Εραστής (1962)]
Cólera Buey – El Amanta Mundial (1962) [Buenos Aires, 1962-1968. Πρώτη έκδοση Αβάνα 1965] – Poesía Reunida, Tomo I (p. 167)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 29 Απριλίου 2023

 

 

Χουάν Χέλμαν

XCI

 

κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό
μπορεί να γίνει στεγνή και σκληρή όχι
επειδή είναι φτωχή αλλά
για να μη συνεισφέρει στον κρατικό πλούτο

μπορεί να είναι μια μορφή διαμαρτυρίας της να
μείνει πετσί και κόκκαλο αφού υπάρχει πείνα
κατακίτρινη από τη δίψα και βασανιστική
από τη σκέτη πίκρα που σέρνεται και

απ’ την άλλη μπορεί να ανοίγει όλα τα περάσματα στις αυταπάτες και τα κτήνη
να τραγουδάνε ξαμολημένα φρενιασμένα
χωρίς προορισμό ή μπορεί
να απαρνιέται τον εαυτό της σαν ένας άλλος
τρόπος για να νικάει το θάνατο
έτσι όπως θρηνολογεί κανείς στις αγρυπνίες

ποιητές σημερινοί
ποιητές της εποχής μας
μας έχουνε χωρίσει απ’ το κοπάδι και δεν ξέρω τι θ’ απογίνει μ’ εμάς
συντηρητικούς κομμουνιστές απολίτικους όταν
συμβεί αυτό που θα συμβεί αλλά
κάθε ποίηση είναι εχθρική στον καπιταλισμό

 

Η Νόσος Των Βοοειδών [Ενότητα: Μεταφράσεις Ι, Τα Ποιήματα Του Τζων Ουέντελ]
Cólera Buey – Traducciones I, Los Poemas De John Wendell (1965-1968) – Poesía Reunida, Tomo I (pp. 232-233)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 17 Σεπτεμβρίου 2022

 

 

Χουάν Χέλμαν

Για την ποίηση

 

θα ’χα κάνα δυο πράγματα να πω/
πως κανείς δεν τη διαβάζει αρκετά/
πως κι αυτοί οι κανείς είναι ελάχιστοι/
πως όλος ο κόσμος ασχολείται με την παγκόσμια κρίση/ και

με το πώς θα εξασφαλίσει τον επιούσιο/ πρόκειται
για ένα σημαντικό θέμα/ θυμάμαι
όταν επέθανε από την πείνα ο θείος ο χουάν/
έλεγε πως ούτε καν θυμότανε να φάει και πως δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα/

αλλά το πρόβλημα πρόκυψε μετά/
δεν υπήρχε μία για φέρετρο/
κι όταν εντέλει επέρασε το φορτηγό του δήμου για τονε μαζέψει
ο θείος ο χουάν έμοιαζε με ένα πουλάκι τόσο δα μικρό/

εκείνοι εκεί του δήμου τον εκοιτάζανε περιφρονητικά ή αδιάφορα/
           μουρμουράγανε
πως πάντα ζοριζόντουσαν/
που ελόγου τους ήτανε άνθρωποι και θάβανε ανθρώπους/ κι όχι
πουλάκια σαν τον θείο τον χουάν/ ιδίως

γιατί ο θείος εκελάηδαγε πίου-πίου σε όλη τη διαδρομή μέχρι
           το δημοτικό κρεματόριο/
κι αυτοί εθεωρήσανε πως ήτανε ασέβεια και νιώσανε πολύ προσβεβλημένοι/
κι όταν του ρίξανε μια μπάτσα για να του βουλώσουνε το στόμα/
το πίου-πίου πετάρισε μες στην καμπίνα του σκουπιδιάρικου και τους
εφάνηκε πως έκανε πίου-πίου και μέσα στο κεφάλι τους/ έτσι

ήτανε ο θείος ο χουάν/ του άρεσε να κελαηδάει/
και δεν έβλεπε για πιο λόγο ο θάνατος ήτανε λόγος για να μην κελαηδάει/
μπήκε στο φούρνο κελαηδώντας πίου-πίου/ οι στάχτες του εβγήκανε και
           τιτιβίσανε λιγάκι/
και οι υπάλληλοι του δήμου κοιτάξανε τα γκρίζα παπούτσια
           ντροπιασμένοι/ αλλά

για να ξαναγυρίσουμε στην ποίηση/
οι ποιητές τη σήμερον τη βγάζουνε με τα χίλια ζόρια/
κανείς δεν τους διαβάζει αρκετά/ κι αυτοί οι κανείς είναι ελάχιστοι/
το επάγγελμα έχασε το κύρος του/ ο ποιητής καθημερνά τα φέρνει βόλτα
           όλο και πιο δύσκολα

για να εξασφαλίσει τον έρωτα κανενός κοριτσιού/
να είναι υποψήφιος πρόεδρος/ να τον εμπιστευτεί κάνας μπακάλης/
να βρει κάναν πολεμιστή που κάνει ανδραγαθήματα για να τα τραγουδήσει/
κανέναν βασιλιά που θα του σκάει τρία χρυσά νομίσματα τον στίχο/

και κανείς δεν ξέρει αν αυτό συμβαίνει επειδή μας έχουνε τελειώσει
           τα κορίτσια οι μπακάληδες/ οι πολεμιστές/ οι βασιλιάδες/
ή πιο απλά οι ποιητές/
ή έχουνε τελειώσει όλα αυτά και είναι ανώφελο
να πονοκεφαλιάζεις αναλογιζόμενος το ζήτημα/

το ωραίο είναι να ξέρεις πως κάποιος μπορεί να κελαηδάει πίου-πίου
στις πιο περίεργες καταστάσεις/
ο θείος ο χουάν μετά θάνατον/ και τώρα εγώ/
για να με αγαπάς

 

Προς Νότο  [Ενότητα: Τα Ποιήματα Του Χούλιο Γρέκο]
Hacia el sur – Los Poemas De Julio Grecco [Roma, 1981 – 1982] – Poesía Reunida, Tomo I (pp. 591-592)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 30 Απριλίου 2023

 


Julio GreccoJohn Wendell: Δύο από τις περσόνες του Χουάν Χέλμαν.

Κεντρική φωτό: Από συνέντευξη του Χουάν Χέλμαν, με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Βαρκελώνης (11-17 Μαΐου 2011). Μέρος αυτής της συνέντευξης μεταδόθηκε σε σχετική εκπομπή της Ισπανικής Ραδιοτηλεόρασης (RTVE), στις 6/6/2011. (Πηγή: https://www.rtve.es//)

 

 

Ο Χουάν Χέλμαν στην Κατιούσα

(25 ακόμη ποιήματα)

 

Χουάν Χέλμαν (Juan Gelman)
3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 6.Χ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ. από φωτό του 2013)

 

Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): 4 ποιήματα για τον έρωτα

Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): Ο Ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης

Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): Γκοτάν

Καμίλο οι Εκατό Πυρκαγιές: Από τις πένες των Χουάν Χέλμαν και Κάρλος Πουέμπλα

Ο Φιντέλ το άλογο και η γλυκιά παλίρροια της Επανάστασης — 4 ποιήματα του Χουάν Χέλμαν

Ο Χουάν Χέλμαν με βιο-εργογραφία

Ο Τσε του Χουάν Χέλμαν: Εξαίσιος με τα άλογα που τραγουδάνε

Ακόμη περισσότερα με φωτό δες από Μποτίλια Στον Άνεμο: Χουάν Χέλμαν: Αφού έλεγε ότι πρέπει ν’ αγωνιστούμε μέχρι την τελική νίκη τότε δεν πέθανε

Facebook Twitter Google+ Εκτύπωση Στείλτε σε φίλο

Κάντε ένα σχόλιο: