«Τι θα έλεγε σήμερα» ο Αϊνστάιν για την καταστολή στα πανεπιστήμια;

Στις 23 Μάρτη του 1929 δημοσιεύονται στο πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη ως πρώτο θέμα, οι δύο επιστολές του Α. Αϊνστάιν προς τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο και προς τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθήνας, με τις οποίες ζητά την επανεγγραφή των φοιτητών που αποβλήθηκαν για την πολιτική τους δράση. Ο τίτλος του σχετικού ρεπορτάζ είναι: «Ο μέγας καθηγητής των μαθηματικών Αλμπερτ Αϊνστάιν διαμαρτυρήθηκε έντονα στο Βενιζέλο και στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου για τις τελευταίες αποβολές των φοιτητών».

Ο καθηγητής Αλμπερτ Αϊνστάιν, μαζί με άλλους Γερμανούς επιστήμονες έστειλε το παρακάτω τηλεγράφημα διαμαρτυρίας από το Βερολίνο:

«Προς Πρωθυπουργόν Βενιζέλον

Αθήνας

Διαμαρτυρόμαστε εντόνως ενάντια στην αποβολή φοιτητών από το Πανεπιστήμιο. Απαιτούμε την ελευθερία στην εκδήλωση των σκέψεων ανάμεσα στους φοιτητές.

καθηγητής Αλμπέρ Αϊνστάιν

Καθηγητής Ερρίκος Αίβε

Καθηγητής Φριτς».

Πάμε πίσω στο 1929… Η περίοδος εκείνη ήταν για τους κομμουνιστές και τους κοινωνικούς αγωνιστές μια περίοδος διαρκών διώξεων, με το «ιδιώνυμο» του Βενιζέλου σε ισχύ ενώ ήταν σε λειτουργία και το Σπουδαστικό της Ασφάλειας, συνεπικουρούμενο από διάφορων ειδών χαφιέδες, με δράση ακόμα και ομάδων φασιστοειδών μέσα στις σχολές και με τη διοίκηση του πανεπιστημίου πλήρως εναρμονισμένη με όλα τα παραπάνω.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, στις 12 Μάρτη τοιχοκολλήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ανακοίνωση της Συγκλήτου σύμφωνα με την οποία μία φοιτήτρια (Ελένη Σακελλαρίου) και τέσσερις φοιτητές του ιδρύματος (Τσαγκαράκης, Μαρκοβίτης, Ματθαίου και Κοβατζίδης) αποβάλλονταν διά παντός από το ίδρυμα «δια την εν γένει κομμουνιστικήν δράσιν των»!

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η απόφαση της Συγκλήτου πάρθηκε την 1η Μάρτη αλλά δημοσιοποιήθηκε 11 μέρες αργότερα, ημέρα που θα έκλεινε το πανεπιστήμιο, προκειμένου να αποφευχθούν αντιδράσεις από την πλευρά των φοιτητών. «Δεν το πέτυχαν όμως», όπως έγραφε το σχετικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» την επόμενη μέρα: «Αμέσως το απόγευμα το Φοιτητικό Τμήμα της Εργατικής Βοήθειας κυκλοφόρησε κατά χιλιάδες προκήρυξη προς τους φοιτητές, διαμαρτυρόμενο εντονότατα για τις αποβολές και καλώντας τους να κινηθούν κατά της τρομοκρατίας στο Πανεπιστήμιο».

Αν και οι αποβολές δεν είχαν καμιά ουσιαστική νομιμοποίηση, ήταν μια ποινή προσφιλής στην αντιδραστική διοίκηση του ιδρύματος εκείνη την εποχή. Την προηγούμενη χρονιά είχαν προηγηθεί αποβολές φοιτητών με την κατηγορία ότι δεν πίστευαν στην άσπορο σύλληψη της Θεοτόκου!

Αυτά δεν έκαμπταν το φρόνημα και τους αγώνες των φοιτητών. Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγες μέρες μετά, στις αρχές Απρίλη, άρχισε μια μεγάλη απεργία των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας, προτάσσοντας αιτήματα για δωρεάν εγγραφές και συγγράμματα, για διευκολύνσεις των φοιτητών στις εξετάσεις τους κ.ά. Αν και η φοιτητική απεργία και οι διαδηλώσεις επιχειρήθηκε να χτυπηθούν από την πρώτη στιγμή από κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς, ο φοιτητικός σύλλογος και η απεργία κράτησε για περίπου είκοσι μέρες.

Εύκολα κανείς μπορεί να κάνει συνειρμούς…

Με σοσιαλδημοκρατικές ή φιλελεύθερες κυβερνήσεις, το αστικό κράτος επιδιώκει να προστατεύεται από τον εχθρό-λαό. Ιδιαίτερα σε περιόδους πολεμικής προπαρασκευής δυναμώνει η καταστολή και ο αυταρχισμός, που είναι το αναγκαίο συμπλήρωμα για να προωθείται με πυγμή η πολιτική που θυσιάζει τις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού ακόμα και τη ζωή του, για τα κέρδη των μονοπωλίων.

Έτσι, σήμερα, εν έτη 2025, σε συνθήκες πολεμικής οικονομίας, η κυβέρνηση της ΝΔ μέσα στο κατακαλόκαιρο έφερε ένα νομοσχέδιο με στόχο την ένταση της καταστολής για τον περιορισμό της συλλογικής αγωνιστικής δράσης ακόμα και της έκφρασης και μέσα στα Πανεπιστήμια, αφού απειλείται «όποιος παροτρύνει, υποκινεί, ενθαρρύνει ή διευκολύνει, με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω διαδικτύου ή δημόσιας δήλωσης, πράξεις διατάραξης της ακαδημαϊκής λειτουργίας».

Ας ακούσει όμως καλά τι λέμε οι φοιτητές: Το δίκιο δεν φιμώνεται, ούτε καταστέλλεται!

Θοδωρής Φερεντίνος
μέλος της Φοιτητικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ