Άρης Βελουχιώτης – Πρωτοκαπετάνιος της ένοπλης πάλης του λαού, σάρκα από τη σάρκα του ΚΚΕ
Με αφορμή το τριήμερο εκδηλώσεων της ΚΕ του ΚΚΕ σε Λαμία και Αρτα, από την Παρασκευή 13 μέχρι την Κυριακή 15 Ιούνη. Θα παραβρεθεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας
Αρη μ’ σε ποια κορφή πατάς
σε ποιο λαγκάδι τρέχεις
σε ποιο διαβολοδιάσελο
παίρνεις το φύσημά σου.
Ο ίσκιος σου είναι φλάμπουρο
και τ’ όνομά σου ελπίδα
οι τύραννοι σε τρέμουνε
σε χαίρεται η πατρίδα…
Ο Αρης Βελουχιώτης γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία από εύπορη οικογένεια. Σπούδασε στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας, διορίστηκε γεωπόνος στη Γεωργική Υπηρεσία, υπηρέτησε στη Δράμα και τα Τρίκαλα. Ηρθε σε σύγκρουση με τους προϊσταμένους του και παραιτήθηκε.
Κατέβηκε στην Αθήνα, όπου ήρθε σε επαφή με κομμουνιστές και άρχισε η σχέση του με το ΚΚΕ. Εγινε μέλος της ΟΚΝΕ και στη συνέχεια μέλος του ΚΚΕ. Το 1926 κατατάχθηκε στον στρατό και τον επόμενο χρόνο μετατάχθηκε στο κολαστήριο του Πειθαρχικού Ουλαμού Καλπακίου.
Μετά από διαδοχικές συλλήψεις και αποδράσεις, το 1937, κατά τη μεταξική δικτατορία, συλλαμβάνεται στη Δράμα και μεταφέρεται στις φυλακές της Αίγινας. Το 1939 μεταφέρεται στις φυλακές Κέρκυρας, όπου υπογράφει δήλωση μετανοίας, θεωρώντας ότι εκπληρώνει κομματική εντολή που αποσκοπούσε στο να συνδράμει στην ανασυγκρότηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Στην πραγματικότητα, η εντολή προερχόταν από τη χαφιέδικη «Προσωρινή Διοίκηση», που είχε συγκροτηθεί από τη δικτατορία Μεταξά.
Για τη δήλωση, ο Θανάσης Κλάρας διαγράφηκε από το ΚΚΕ, ενώ μετά την αποφυλάκισή του διατήρησε αποστάσεις από την Προσωρινή Διοίκηση. Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, στρατεύθηκε στο πυροβολικό και πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο έως και τη συνθηκολόγηση που ακολούθησε τη συνδυασμένη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας και της ναζιστικής Γερμανίας. Τότε, επέστρεψε στην Αθήνα και απέκτησε επαφή με την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, που ανασυγκροτήθηκε τον Ιούλη του 1941, έπειτα από αποδράσεις κομμουνιστών.
Ο Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, που έγινε μύθος καθώς συνδέεται με σημαντικές στιγμές της ένοπλης πάλης για την αποτίναξη του ναζιστικού ζυγού, γεννήθηκε από τα σπλάχνα του ΚΚΕ.
Ο ίδιος έλεγε: «Αν στη ζωή μου υπάρχει ένα σημείο που με συγκίνησε και με περηφάνια αφάνταστη από καιρού σε καιρό γυρίζω και βλέπω, είναι ακριβώς η εποχή που μπήκα στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Διαπαιδαγωγήθηκα ταξικά, έμαθα το συμφέρο μου, πέταξα τον κεφαλαιοκρατικό πολιτισμό στα μούτρα της λωποδύτριας μπουρζουαζίας και ρίχτηκα με πίστη, με θέληση, με ηρωισμό στον αγώνα για τις εργαζόμενες μάζες. Εκτοτε δεν έχω στο ενεργητικό μου παρά φυλακίσεις και πάλη επαναστατική. Μιλούν τα γεγονότα, μιλάει αυτή η αλήθεια. Ούτε μια κηλίδα (…) Το Κομμουνιστικό Κόμμα εξαγνίζει και δημιουργεί αγωνιστές αφοσιωμένους στη μεγάλη υπόθεση του προλεταριάτου».
Αν και η αντίληψη του Αρη δεν ήταν απαλλαγμένη από τις αντιφάσεις της στρατηγικής του ΚΚΕ, είχε δίκιο που επέκρινε τη Συμφωνία της Βάρκιζας και τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, υποστηρίζοντας την οργάνωση – συνέχιση του ένοπλου αγώνα.
Στο διάστημα Φλεβάρης – Απρίλης 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ, του οποίου η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλης 1945) τον διέγραψε.
Το δίδαγμα που βγαίνει από την ιστορία του Αρη μέσα στην Ιστορία του ΚΚΕ, είναι ότι μια λαθεμένη απόφαση μπορεί αποτελεσματικά να διορθωθεί μόνο μέσα από τη συλλογική επεξεργασία και την πρακτική υλοποίησή της. Ταυτόχρονα, τα βαθύτερα διδάγματα αφορούν τις συλλογικές ευθύνες των ανώτερων καθοδηγητικών οργάνων του Κόμματος, δηλαδή της ΚΕ και του ΠΓ. Η έλλειψη συλλογικής λειτουργίας τους σε κρίσιμες περιόδους της ταξικής πάλης εκμηδενίζει την ουσιαστική λειτουργία της αρχής του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού: “Αποφασίζουμε συλλογικά, πλειοψηφικά, δρούμε ενιαία, μονολιθικά”. Η απόφαση για τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν ήταν αποτέλεσμα μιας τέτοιας λειτουργίας».
Ο Αρης – ο ρόλος και η συμβολή του στο ένοπλο λαϊκό κίνημα – αποκαταστάθηκε αργότερα ηθικά και πολιτικά. Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (16 Ιούλη 2011) αποφάσισε την επίσημη πολιτική αποκατάστασή του. Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Κόμματος (23 Ιούνη 2018) αποφάσισε και την κομματική αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη.
Τριήμερο εκδηλώσεων από την ΚΕ του ΚΚΕ σε Λαμία και Αρτα
Από την Παρασκευή 13 μέχρι την Κυριακή 15 Ιούνη. Θα παραβρεθεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας
Εκδηλώσεις για τα 80 χρόνια από τον θάνατο του Αρη Βελουχιώτη και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών διοργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ από την Παρασκευή 13 μέχρι την Κυριακή 15 Ιουνίου σε Λαμία και Αρτα. Θα παραβρεθεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:
Την Παρασκευή, στη Λαμία:
– Στις 20.30 ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ θα καταθέσει στεφάνι στο άγαλμα του Αρη Βελουχιώτη, στην πλατεία Λαού.
– Στις 21.00 συγκέντρωση στην πλατεία Πάρκου, με ομιλητή τον Δ. Κουτσούμπα. Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα σε καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννη Παπαζαχαριάκη, με ερμηνευτές τους Βιολέτα Ικαρη, Κώστα Τριανταφυλλίδη και Διονύση Τσακνή.
Το Σάββατο και την Κυριακή, στην Αρτα:
– Το Σάββατο, στις 20.30 στην πλατεία Ν. Σκουφά, θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Αρη Βελουχιώτη και αμέσως μετά θα μιλήσει ο Δ. Κουτσούμπας. Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα με το πολυφωνικό σύνολο «Χονία» και την Ομάδα Μουσικής του Στεκιού Πολιτισμού Ιωαννίνων της ΚΝΕ.
– Την Κυριακή στις 10.00, προσκλητήριο νεκρών στο χωριό Μελάτες Αρτας, στο μνημείο του Αρχηγείου Τζουμέρκων του ΔΣΕ, και στις 11.30 εκδήλωση της Επιτροπής Περιοχής Ηπείρου – Κέρκυρας – Λευκάδας του Κόμματος στη Μεσούντα, στο μνημείο του Αρη Βελουχιώτη.
Στην ανταρτομάνα Ρούμελη
Αφετηρία των εκδηλώσεων που διοργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ είναι η Λαμία και η Φθιώτιδα, ο τόπος όπου γεννήθηκε ως Θανάσης Κλάρας και όπου την περίοδο της Κατοχής, με εντολή του ΚΚΕ, επέστρεψε για να «ξαναγεννηθεί» ως Αρης Βελουχιώτης και να αναδειχθεί μέσα από την ηρωική του δράση σε λαϊκό ηγέτη.Από τη Λαμία και την ανταρτομάνα Ρούμελη, εκεί όπου ο Αρης Βελουχιώτης συναντιόταν κρυφά τον χειμώνα του 1941-’42 με μια χούφτα κομμουνιστές, όπως ο Ακροναυπλιώτης Γιώργης Γιαταγάνας και ο Γιώργος Φράγγος, σχεδιάζοντας κάτω από τη μύτη των ναζί κατακτητών την ένοπλη ΕΑΜική Αντίσταση. Από εκεί που με την καθοδήγηση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ γεννήθηκε μέσα στα φτωχοκάλυβα του λαού και θέριεψε ο ΕΛΑΣ και το αντάρτικο τουφέκι.
Στη Λαμία, εκτός από την κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα του Αρη στην πλατεία Λαού και την πολιτική – πολιτιστική εκδήλωση που θα ακολουθήσει στην πλατεία Πάρκου, την Παρασκευή 13 Ιούνη, η ΚΟ Φθιώτιδας διοργανώνει έκθεση βιβλίου στα γραφεία του ΚΚΕ στη Λαμία, που θα διαρκέσει από Τρίτη 10 έως Πέμπτη 12 Ιούνη, ενώ θα κυκλοφορήσει μπροσούρα με υλικό από τη δράση του ΕΛΑΣ και του Αρη Βελουχιώτη στη Φθιώτιδα.
Ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ
Για την εκδήλωση στη Λαμία μιλάει στον «Ριζοσπάστη» η Ανδριάνα Μπαφούτσου, Γραμματέας της ΤΕ Φθιώτιδας του ΚΚΕ.
«Ο Αρης Βελουχιώτης, ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ και στο λαϊκό κίνημα, αναδείχθηκε με την ηρωική δράση του σε ατρόμητο πολεμιστή και σε γνήσιο λαϊκό ηγέτη. Είναι ένα τρανό παράδειγμα του πώς αναπτύσσεται μια προσωπικότητα μέσα από τον συλλογικό οργανωμένο αγώνα, όταν έρχεται σε επαφή με τα ιδανικά του Κόμματος και ταυτίζεται με αυτά.
Η ζωή του εμπνέει και σηματοδοτεί τον ασυμβίβαστο αγώνα για τα λαϊκά δικαιώματα, ενάντια στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, τα κηρύγματα υποταγής του λαού στη βαρβαρότητα, για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Είναι ένας φόρος τιμής στον Αρη αλλά και σε όλους τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές που έπεσαν στα πεδία των μαχών, για να συντριβεί ο ιμπεριαλιστικός φασιστικός – ναζιστικός άξονας, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τον λαό μας.
Αν και έχουν περάσει 80 χρόνια από τον θάνατό του, η μνήμη του Αρη παραμένει άσβεστη και ζωντανή στις νέες γενιές. Και τα χαρακτηριστικά αυτά του λαϊκού ήρωα, αλλά και συνολικότερα τον αγώνα και τις θυσίες των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης, δεν μπόρεσε να αλλοιώσει και να ξεριζώσει από τον λαό η αστική τάξη, παρά το δηλητήριο που χύνει τόσα χρόνια, τα ψεύδη και τις συκοφαντίες», αναφέρει η Ανδριάνα Μπαφούτσου.
Μεγάλο ενδιαφέρον για την εκδήλωση
Κάνοντας αναφορά στο κλίμα που συναντούν οι Κομματικές Οργανώσεις στο πλατύ άνοιγμα στους εργαζόμενους και τον λαό της περιοχής μπροστά στην εκδήλωση της ερχόμενης Παρασκευής, σημειώνει:
«Μέσα από τις συσκέψεις, συζητήσεις, περιοδείες που πραγματοποιούμε αυτή την περίοδο στους χώρους δουλειάς, στους χώρους Εκπαίδευσης, στις γειτονιές της Λαμίας και στα χωριά, φανερώνεται έντονο ενδιαφέρον τόσο για την εκδήλωση όσο και για το τι μπορεί να γίνει σήμερα σε συνθήκες μεγάλης κλιμάκωσης των πολεμικών συγκρούσεων, βαθιάς εμπλοκής της χώρας μας, με το ενδεχόμενο μιας καπιταλιστικής κρίσης να έρχεται όλο και πιο κοντά και με τις θυσίες που καλείται ο λαός μας να κάνει με το αίμα του μεταφορικά και κυριολεκτικά για τα κέρδη των λίγων.
Δυναμώνει ο προβληματισμός στους εργαζόμενους και συνολικά στον λαό για το τι μπορεί να κάνει το εργατικό – λαϊκό κίνημα σήμερα, ανοίγει η συζήτηση για το ότι ο λαός μπορεί να σηκώσει κεφάλι, ότι κανένας εχθρός δεν είναι ανίκητος και κανένας συσχετισμός δύναμης αναλλοίωτος.
Ωστόσο, αυτό που ξεχωρίζει στο κλίμα που συναντάμε είναι το πόσο ριζωμένη είναι η μνήμη του καπετάν Αρη στην καρδιά και τη συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού της Φθιώτιδας, καθώς η Φθιώτιδα αλλά και συνολικότερα η Ρούμελη αποτέλεσε την καρδιά του ένοπλου αγώνα. Πολλοί μας λένε για τις διηγήσεις των παππούδων τους που πολέμησαν στο πλευρό του, για συγγενείς τους αγωνιστές που κυνηγήθηκαν από το αστικό κράτος για τη συμμετοχή τους στην αντίσταση κατά των κατακτητών.
Είναι συγκινητικό και ταυτόχρονα ελπιδοφόρο το πόσο επίκαιρος παραμένει σήμερα ο μεγάλος αυτός αγώνας του λαού. Ο Αρης έγινε θρύλος, έγινε στίχος σε ποιήματα, τραγούδια που τα ψιθυρίζουμε μέχρι τώρα. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι του Βάρναλη στο ποίημά του “Λεβεντομάνα Ρούμελη”: “Ηρώων γεννήτρα Ρούμελη και ανταρτομάνα σε σε πρωτοχτυπάει του σηκωμού η καμπάνα… Δόξασε κάθε πολέμαρχό σου κι ακρίτη δόξα σε σένα μεραρχία δεκάτη τρίτη… Δόξα στην πρώτη σου ψυχή και νου τον Αρη, τον πρωτοκαπετάνιο μας και άξιων μπροστάρη…”».
«Νιώθουμε μεγάλη τιμή και περηφάνια, όμως νιώθουμε και την ιδιαίτερα βαριά κληρονομιά στους ώμους μας από την ηρωική πάλη του λαού μας, από τις ηρωικές μορφές που γεννήθηκαν από τα σπλάχνα του ΚΚΕ. Και με παρακαταθήκη αυτή τη βαριά κληρονομιά συνεχίζουμε τον αγώνα για να ριζώσει το Κόμμα μας στους χώρους δουλειάς, στα εργοστάσια, στις λαϊκές γειτονιές και τα χωριά, για να απαλλαγεί οριστικά η εργατική τάξη και ο λαός από τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, μέχρι να γενούνε τα σκοτάδια φως…», καταλήγει η Ανδριάνα Μπαφούτσου.
Η προτομή του Αρη στην Αρτα
«Επρεπε να γίνει». Μια φράση που συμπυκνώνει τη θετική ανταπόκριση ενός ευρύτερου κόσμου της περιοχής στο άκουσμα της είδησης για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Αρη Βελουχιώτη, στην κεντρική πλατεία της Αρτας.
Δεν είναι η πρώτη εκδήλωση με την οποία το Κόμμα τον τιμά. Ομως τώρα ένα ιστορικό χρέος ξεπληρώνεται. Χρέος στον κομμουνιστή, στον λαϊκό ηγέτη, στον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ που αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα ενάντια στον κατακτητή. Αφησε τη μνήμη του σε κάθε γωνιά της Ηπείρου. Ναι, «έπρεπε να γίνει». Επρεπε να στηθεί η προτομή του στο κέντρο της Αρτας.
Για την προετοιμασία της μεγάλης πολιτικής εκδήλωσης του Σαββάτου, οι Κομματικές Οργανώσεις της Ηπείρου τα δίνουν όλα. Από άκρη σε άκρη, όλη η περιοχή έχει «σημαιοστολιστεί». Το κάλεσμα έχει ήδη φτάσει σε χωριά, γειτονιές και χώρους δουλειάς. Ολη την επόμενη βδομάδα έχουν προγραμματιστεί δεκάδες περιοδείες. Στη βιομηχανία τροφίμων, σε αλυσίδες εμπορίου και στα νοσοκομεία.
Δεν πρόκειται μόνο για μια εκδήλωση τιμής και μνήμης. Το παράδειγμα του Αρη, τονίζουν, είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Καλεί να μην υποτάσσεσαι στον αρνητικό συσχετισμό, τον πόλεμο των καπιταλιστών να τον τελειώνουν οι λαοί. Φωτίζει τη δύναμη και την ευθύνη του Κόμματος να ηγηθεί και να εμπνέει στην πάλη για την ανατροπή του ιμπεριαλισμού.
Σε αυτό το πλατύ άνοιγμα πρωταγωνιστεί η Κομματική Οργάνωση της Αρτας. Ηδη, μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ, τις προηγούμενες βδομάδες, πήγαν στη Μεσούντα, για να προετοιμάσουν τον χώρο της εκδήλωσης. Πραγματοποίησαν εργασίες προσβασιμότητας στο μονοπάτι που οδηγεί στο σημείο όπου πέθανε ο Αρης. Εκαναν στάση και στο μνημείο του Αρχηγείου Τζουμέρκων του ΔΣΕ στους Μελάτες Αρτας. Εκεί καθάρισαν τον χώρο και προετοίμασαν το μνημείο για πλήρη αποκατάσταση, καθώς έχει υποστεί δολιοφθορές.
Στα ίδια χνάρια πορεύτηκαν τα μέλη της ΚΝΕ πριν δύο μήνες. Με σεμνή και συγκινητική εκδήλωση αποκατέστησαν το μνημείο αφιερωμένο στους κομμουνιστές φαντάρους του Πειθαρχικού Ουλαμού Καλπακίου. Το μνημείο είχε καταστραφεί από φασιστοειδή. Εκεί, πάνω στην πλάκα, είναι χαραγμένα τα λόγια του Αρη Βελουχιώτη – τότε μέλους της ΟΚΝΕ: «Οποιος κομμουνιστής στρατιώτης εκπληρώνει το καθήκον του, πρέπει κάθε στιγμή να είναι έτοιμος για το Καλπάκι».
Για την εκδήλωση του Σαββάτου λεωφορεία θα αναχωρήσουν από: Γιάννενα, 6.30 μ.μ. – Περιφέρεια. Πρέβεζα, 7 μ.μ. Παλιά ΚΤΕΛ. Ηγουμενίτσα, 6.30 μ.μ. Πάνθεον. Λευκάδα, 6.30 μ.μ. Πνευματικό Κέντρο. Για την εκδήλωση της Κυριακής λεωφορεία θα αναχωρήσουν από Αρτα, 9 π.μ. «Voi noi», Γιάννενα, 8 π.μ. Περιφέρεια.
