Ο Σοστακόβιτς, οι «ΚΚΕδες» και η διαβασμένη κα Σώτη
Όπως γίνεται συνήθως σ΄ αυτές τις περιπτώσεις, όταν τα γεγονότα δεν ταιριάζουν στο αφήγημα, δεν αλλάζουμε το αφήγημα, αλλά τα γεγονότα…
Η κα Σώτη Τριανταφύλλου, λοιπόν, αναρωτήθηκε πώς τολμούν οι κομμουνιστές να ακούν Σοστακόβιτς, αφού, κατά την ίδια, το Σοβιετικό κράτος κατατρόμαξε και κατάτρεξε τον συνθέτη. Δεν θα επεκτείνω, βεβαίως, αυτό το γελοίο «επιχείρημα» λέγοντας ότι, τότε, η κα Σώτη δεν θα πρέπει να διαβάζει πχ ούτε Ρίτσο, ούτε να ακούει Θεοδωράκη, ούτε να απολαμβάνει τα έργα πολλών άλλων καλλιτεχνών που… έτυχαν της ίδιας μεταχείρισης, τους οποίους η αστική δημοκρατία όχι μόνο κυνήγησε, αλλά τους έστειλε και εξορία (ενδεικτικά να αναφέρουμε επίσης το γεγονός ότι ο… εθνοπατήρ Μεταξάς -αυτός του ΟΧΙ ντε- μάζεψε όσα αντίτυπα του «Επιτάφιου» μπορούσε να βρει και τα έκαψε για το καλό της πατρίδος). Κάτι τέτοιο, άλλωστε, θα αποπροσανατόλιζε από την ουσία της υπόθεσης.
Ποια είναι λοιπόν η ουσία; Ότι η κα Σώτη, εστιάζοντας σε μια μόνο στιγμή της ζωής του συνθέτη, στήνει ένα αφήγημα το οποίο εκτός από αστείο, είναι, κυρίως, ιστορικά εντελώς αναληθές. Απ’ ό,τι φαίνεται δεν είναι οι κομμουνιστές, αλλά άλλοι αυτοί που έχουν «άγνοια της Ιστορίας και την παραχαράσσουν». Και να είχαν άγνοια (ή ακόμα χειρότερα, ημιμάθεια) θα ήταν καλά. Εδώ όμως πρόκειται για πασιφανή προσπάθεια προπαγανδιστικής λασπολογίας και μάλιστα σε μια περίοδο που η πρώην κυβέρνηση χρησιμοποιεί λυτούς και δεμένους για να εκλεγεί αυτοδύναμη (αυτοδυναμία με το 1/5 του εκλογικού σώματος, αυτό είναι άλλο ελληνικό ανέκδοτο).
Γιατί όμως λασπολογία; Δεν έγιναν έτσι τα γεγονότα; Είναι αλήθεια ότι συγκεκριμένα έργα του συνθέτη γνώρισαν την κριτική και αποδοκιμάστηκαν το 1936. Αυτό η κυρία Σώτη το πέτυχε. Φαίνεται ότι έχει διαβάσει την ιστορία του συνθέτη, πράγμα το οποίο αποδεικνύει και τον δόλο στα γραφόμενά της. Διότι, απ’ τη στιγμή που έχει διαβάσει, δεν γίνεται να μη γνωρίζει πως ο συνθέτης έχει τιμηθεί στην ΕΣΣΔ για το έργο του με δεκάδες κρατικά βραβεία («Λένιν», «Στάλιν», «Καλλιτέχνης του Λαού» κ.ά.), και μετάλλια, ενώ το 1958 με απόφασή του το ΚΚΣΕ επανόρθωνε τα λάθη που είχαν γίνει στην εκτίμηση των έργων του.
Βέβαια, σ’ αυτά η κα Σώτη (και κάθε κα Σώτη) θα αναμασήσει την κλασική μαστίχα περί «κακού Στάλιν», λες και η κομμουνιστική ιδεολογία και τα σοσιαλιστικά κράτη δεν υπήρχαν πριν τον Στάλιν ούτε επέζησαν μετά απ’ αυτόν. Αλλά ας κοιτάξουμε κι αυτή την ιστορική περίοδο, που, αναμφισβήτητα, η κα Σώτη γνωρίζει και έχει μελετήσει… σε αντίθεση με τους «ΚΚΕδες».
Ας ξεκινήσουμε από το ίδιο το 1936, τη χρονιά που ήταν στο στόχαστρο. Το 1936 λοιπόν, κυκλοφόρησε μια ταινία και ένα θεατρικό έργο με τη μουσική του συνθέτη. Και τον επόμενο χρόνο, η 5η συμφωνία του χαιρετίστηκε σαν ένα σημαντικότατο ορόσημο στην εξέλιξη της σοβιετικής μουσικής. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους προσκλήθηκε να εργαστεί στο ωδείο του Λένινγκραντ, όπου μέχρι το 1941 δίδασκε σύνθεση. Πολύ καλά για κάποιον που ήταν κυνηγημένος και κοιμόταν… ντυμένος, με μια βαλίτσα κάτω από το κρεβάτι, για να είναι έτοιμος σε περίπτωση σύλληψης από την αστυνομία, δε νομίζετε;
Για να πάμε, βέβαια, στο ίδιο το 1941 που ο συνθέτης βρισκόταν στο Λένινγκραντ το οποίο πολιορκούσαν οι Γερμανοί. Τότε, ο… κατατρεγμένος από τον Στάλιν συνθέτης δεν εγκατέλειψε την πόλη, συνθέτοντας την 7η συμφωνία του ενώ «ακούγονταν οι βολές των αντιαεροπορικών και οι εκρήξεις από τις οβίδες», και μόνο μετά από επιμονή των αρχών του πολιορκημένου Λένινγκραντ, μεταφέρθηκε ο ίδιος και η οικογένειά του στο Κουίμπισεφ όπου πρόσθεσε τις τελευταίες νότες. Η 7η συμφωνία του Σοστακόβιτς αποτελεί έργο-σταθμό στη μουσική ιστορία και ταυτόχρονα ένα σημαντικό γεγονός του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ένα έργο που παίχτηκε σε Βρετανία και Αμερική, γνωρίζοντας παντού την ίδια επιτυχία. Όταν ήταν να παιχτεί στο πολιορκημένο Λένινγκραντ, η παρτιτούρα έφτασε με ειδικό αεροπλάνο και δόθηκαν άδειες σε μουσικούς που υπηρετούσαν στο μέτωπο για να πραγματοποιηθεί η συναυλία. Για την 7η συμφωνία, στον Σοστακόβιτς απονεμήθηκε το 1942 (για δεύτερη φορά) το Βραβείο Στάλιν, με τον ίδιο τον συνθέτη να λέει: «Το Βραβείο Στάλιν δεν είναι μόνο υψηλός έπαινος, είναι επίσης ένδειξη μεγάλης εμπιστοσύνης». Πάλι, όχι κι άσχημα για κάποιον που το σοβιετικό σύστημα… μισούσε τόσο πολύ, που θα έκανε τους κομμουνιστές που τον ακούνε υποκριτές, δε νομίζετε;
Είναι φανερό, λοιπόν, πως κάποιος που έχει ασχοληθεί έστω και ελάχιστα με τη ζωή του Σοστακόβιτς δεν γίνεται να αγνοεί τα παραπάνω ιστορικά γεγονότα. Επιλέγει να αποσιωπήσει, γιατί πολύ απλά δεν ταιριάζουν στο αφήγημα που θέλει να φτιάξει. Γι’ αυτό η προσπάθεια της κας Σώτης δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας ακόμα κρίκος στη μακρά αλυσίδα λασπολογίας, παραπληροφόρησης και προπαγάνδας που εξαπολύουν τα παπαγαλάκια του συστήματος. Δεν πρόκειται για μια απλή, αθώα παράλειψη, αλλά για σκόπιμη απόκρυψη ιστορικών δεδομένων. Όπως γίνεται συνήθως σ΄ αυτές τις περιπτώσεις, όταν τα γεγονότα δεν ταιριάζουν στο αφήγημα, δεν αλλάζουμε το αφήγημα, αλλά τα γεγονότα. Κοντολογίς, η κα Τριανταφύλου δεν περίμενε να δει «ΚΚΕδες» σε μια συναυλία του Σοστακόβιτς. Ούτε κι εμείς, όμως, περιμέναμε να μας αποδείξει η εν λόγω κυρία ότι έχει αποφοιτήσει, και μάλιστα με άριστα, από τα ΙΕΚ Γκέμπελς.
Ν. Α.
Σχετικά θέματα:
Ντμίτρι Σοστακόβιτς: Συμφωνία Νο 7 “Λένινγκραντ” – «Μια καταιγίδα που ξέσπαγε σε μουσική…»
