Μίρκα Λαμπροπούλου: ”Η κλασική μουσική στην Ελλάδα έχει παραγκωνιστεί ως “μουσειακό είδος”

Η Μίρκα Λαμπροπούλου από μικρή είχε κλίση στην μουσική. Το ταλέντο της έλαμψε όταν ξεκίνησε μαθήματα κιθάρας σε μικρή ηλικία. Από τότε, πιστή στη μουσική προσπαθεί να μεταδώσει το πάθος της στις νέες γενιές με αγάπη και αφοσίωση. Άνθρωπος σύγχρονος, προσεγγίζει την μουσική παιδεία μέσα απο νέες μεθόδους επιθυμώντας οι μαθητές της να αγαπήσουν την μουσική και να την βιώσουν σαν μια φυσική ανάγκη για την ψυχική τους καλλιέργεια.

Πώς ήρθες σε επαφή με την μουσική; Έπαιζε κάποιος γονιός ένα μουσικό όργανο; Ακούγατε πολλή μουσική μέσα στο σπίτι; Τι ακριβώς συνέβη;

Οι γονείς μου δεν είχαν κάποια άμεση σχέση με την μουσική.Δεν έπαιζε κάποιος ένα μουσικό όργανο μέσα στο σπίτι, ούτε ακούγαμε πολύ μουσική.Νομίζω πως ακούγαμε μουσική όσο ακούγεται σε ένα μέσο ελληνικό σπίτι. Η επαφή μου με την μουσική ξεκίνησε γύρω στα 7 με 8 όταν με παρότρυνση ενός θείου, ο οποίος ήδη είχε την ξαδέρφη σε Ωδείο για την εκμάθηση πιάνου, συμβούλεψε τους γονείς μου να με στείλουν γιατί πίστευε πως είχα κλίση προς την μουσική.

Ξεκίνησες πρώτα σπουδές πάνω στο πιάνο και έπειτα στην κλασική κιθάρα;

Πολύ θα το ήθελα, αλλά δεν έγινε έτσι. Πίστευα πως θα πάω Ωδείο για πιάνο, αλλά στη διαδρομή για την εγγραφή μου στο Εθνικό Ωδείο, ο πατέρας μου είπε πως θα με γράψει κιθάρα, γιατί η επένδυση ενός πιάνου ήταν πολύ ακριβή για την εποχή και είναι ακόμη. Ήμουν 7 ετών και υπήρχε ο φόβος ”Αν βαρεθεί σε ένα -δυο χρόνια; Τι θα κάνουμε ένα πιάνο ;”.  Οπότε γράφτηκα κιθάρα. Στεναχωρήθηκα για λίγα λεπτά, γιατί μόλις γνώρισα την δασκάλα μου αμέσως ερωτεύτηκα την κιθάρα και την μουσική που δημιουργεί αυτό το όργανο, οπότε δεν μου έλειψε το πιάνο. Ήταν και είναι μια δασκάλα, εξαιρετικός άνθρωπος, σωστή παιδαγωγός και καλή μουσικός την Αλίκη Μακρυγιώργου.

Πότε άρχισες να πιστεύεις πως η μουσική θα είναι το κύριο επάγγελμα που θα ακουλουθήσεις στην ζωή σου;

Αυτό άρχισε να σχηματοποιείται μέσα μου απο την ηλικία των 12 -13 ετών περίπου.

Πήγες σε κάποιο μουσικό σχολείο;

Όχι, τελείωσα την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνη, αλλά συνέχισα τις σπουδές μου στο Εθνικό Ωδείο, το οποίο έκανε τότε εξαιρετική δουλειά πάνω στους σπουδαστές του. Με τη δασκάλα μου συνέχισα όλα μου τα χρόνια, μέχρι και τα 20 μου, όπου πήρα το πτυχίο μου στην κιθάρα, συνέχισα σε θεωρητικά πτυχία, πέρασα και ολοκλήρωσα και την Ευαγγελική Σχολή και αργότερα στο πανεπιστημιακό τμήμα Μουσικολογίας στην Αθήνα. Να σημειώσουμε ότι συνέχισα τα μαθήματά μου παίρνοντας το δίπλωμα της κλασικής κιθάρας στο Σύγχρονο Ωδείο με καθηγητή τον Μιχάλη Κονταξάκη.

Η επαγγελματική σου πορεία πάνω στην μουσική στράφηκε κυρίως στο να μεταδώσεις τις γνώσεις σου στα παιδιά, δηλαδή να ασχοληθείς με το παιδαγωγικό κομμάτι περισσότερο παρά να χαράξεις μια πορεία στην μουσική σαν σολίστ. Ήταν μια συνειδητή επιλογή ή υπήρχαν λόγοι που σε πήγαν προς το παιδαγωγικό χώρο;

Είναι μια μεγάλη συζήτηση αυτό. Αρχικά, όποιον μουσικό και αν ρωτήσεις θα σου πει πως θέλει να παίξει, θέλει να γίνει σολίστ, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα τα πράγματα πάντα ήταν διαφορετικά. Άλλο θέλουμε και άλλο μπορεί να γίνει. Αν μιλήσουμε πρώτα για τις σπουδές μουσικής στην Ελλάδα, το τοπίο μέχρι και σήμερα είναι λίγο θολό. Τώρα γίνονται κάποιες προσπάθειες, μεμονωμένες, σε διάφορα πανεπιστημιακά τμήματα, τα οποία προσπαθούν να δίνουν ένα καταρτισμένο πρόγραμμα σπουδών. Πριν από 15 χρόνια, που ήμουν φοιτήτρια η ίδια στο τμήμα Μουσικολογίας, το τμήμα έδινε ένα καλό υπόβαθρο θεωρητικό πάνω στην μουσική, αλλά πρακτική πάνω σε μουσικό όργανο δεν υπήρχε. Αυτό σημαίνει πως το δικό μου πτυχίο με καθιστά ένα καλό μουσικό κριτικό, αλλά όχι μια πανεπιστημιακά καταρτισμένη παίχτρια ενός μουσικού οργάνου. Τώρα κάποια τμήματα στην Κέρκυρα και στην Θεσσαλονίκη κάνουν σπουδές εξειδικευμένες πάνω σε μουσικά όργανα .Οπότε οι σπουδές πάνω στο μουσικό όργανο, τότε, επαφιόταν, στα Ωδεία. Αυτό δημιουργεί μέχρι και σήμερα ένα κενό σε σχέση με τις άλλες χώρες και θέλει χρόνο να καλυφθεί.

Έπειτα, στην Ελλάδα δεν υπάρχει η παράδοση να ακούμε κλασική μουσική .Θεωρούμε την κλασική μουσική ένα είδος μουσειακό, που λίγα άτομα μπορούν να το ακούσουν και το καταλάβουν. Μένουμε στην μελέτη των κλασικών συνθετών και δεν ασχολούμαστε στο να μάθουμε και να αναδείξουμε νέους συνθέτες πάνω στην κλασική μουσική. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα πολύ στενό χώρο στο να μπορέσει κάποιος να κάνει καριέρα σολίστα στην Ελλάδα.

Τέλος, ζούμε σε μια χώρα που δεν είχε υπόβαθρο για την κλασική μουσική και για άλλα είδη μουσικής ή τέχνης, ήρθε και η κρίση όπου επενδύονταν όλο και λιγότερα χρήματα ώστε να γίνουν πράγματα γύρω από τη μουσική και την ανάδειξη της σαν μορφή τέχνης. Έχοντας όλα αυτά στο μυαλό μου, ήξερα πως για να επιβιώσω έπρεπε να πάω προς την παιδαγωγική κατεύθυνση της μουσικής. Υπήρχαν ευκαιρίες να γίνω σολίστας ή να βρω θέση σαν κριτικός μουσικής εύκολα.

Η κλασική μουσική μήπως και η ίδια έχει αυτοπαγιδευτεί μέσα σε ένα πολύ κλειστό χώρο; Θέλω να πω πως για πολλά χρόνια στα Ωδεία είχε την πρωτοκαθεδρία, αλλά πάλι ο τρόπος της ήταν έξω από την ελληνική πραγματικότητα και σαν κάπως και οι ίδιοι οι κλασικοί μουσικοί να το επεδίωκαν αυτό;

Ναι, αυτό δυστυχώς είναι μια κατεύθυνση την οποία είχε η κλασική παιδεία στην Ελλάδα από τότε που εμφανίστηκε σχεδόν. Οι ίδιοι οι παλιοί καθηγητές επιθυμώντας να την κρατήσουν σε ένα ”υψηλό επίπεδο”, όχι τόσο από θέμα παιδείας, αλλά και από άποψης ποιοι θα μπορούν να μάθουν κλασική μουσική, την ”κράτησαν ” μακριά από τον περισσότερο κόσμο.Η κλασική μουσική είναι ένα είδος αρκετά παρεξηγήσιμο. Είναι μια μουσική η οποία είχε πολλούς νεωτερισμούς όταν παιζόταν πριν από 2-3 αιώνες και μέχρι σήμερα είναι ένα είδος το οποίο εξελίσσεται και νέα έργα κλασικής μουσικής έχουν περισσότερα στοιχεία καινούργια από τα ”σύγχρονα είδη”. Η κλασική μουσική, δυστυχώς στην Ελλάδα, έχει παραγκωνιστεί ως μουσειακό είδος.

Η ίδια ποια μέθοδο ακολουθείς ώστε να διδάξεις την κλασική μουσική σε παιδιά σήμερα;

Ακολουθώ δυο μεθόδους. Εργάζομαι σε Ωδείο και η ίδια οπότε ακολουθώ την ας την πούμε ”συμβατική μέθοδο” του Ωδείου. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια ο τρόπος που διδάσκεται η κλασική μουσική έχει εκσυγχρονιστεί πολύ, και η ίδια προσπαθώ να δίνω στην διδασκαλία μου μια νέα, πιο φρέσκια προσέγγιση. Η άλλη μέθοδος για την οποία θα ΄θελα να μιλήσουμε περισσότερο είναι η μέθοδος Σουζούκι, την οποία εφαρμόζω τα τελευταία 7 χρόνια και είναι μια μέθοδος με εξαιρετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στο πόσο γρήγορα τα παιδιά εξελίσσονται και προχωρούν στην μουσική.

Μίλησε μας για αυτή την μέθοδο..

Είναι μια μέθοδος διδασκαλίας του Ιάπωνα Σινίχι Σουζούκι, ο οποίος ήταν βιολιστής και η φιλοσοφία της διδασκαλίας του ήταν το παιδί να έρχεται σε επαφή με την μουσική, με τη βοήθεια της μητέρας τους, για πρώτη φορά στην ηλικία των 2-4 ετών.Όπως ακριβώς ένα παιδί μαθαίνει να μιλά την μητρική του γλώσσα με την βοήθεια των γονιών του, με αυτόν τον απλό και φυσικό τρόπο μπορεί να μάθει μουσική. Μέσα δηλαδή από την ακρόαση, την επανάληψη και το παιχνίδι με τον δάσκαλο του.

Γιατί και η μητέρα πρέπει να μπει στην διαδικασία να μάθει μουσική με αυτή την μέθοδο;

Ώστε να ενθαρρύνει και η ίδια το παιδί να ασχοληθεί. Οι γονείς μας, μας μιλούν ώστε να μάθουμε να μιλάμε, μας διδάσκουν πως να συμπεριφερόμαστε, έτσι για ένα παιδί σε τόσο μικρή ηλικία το να δει την μητέρα του να παίζει μουσική είναι ένα κίνητρο να μάθει και το ίδιο.

Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο με μητέρα- παιδί ή ο οποιοσδήποτε ενήλικας μπορεί να ασχοληθεί με το παιδί;

Δεν παίζει ρόλο.Μπορεί να είναι ο πατέρας, οι παππούδες ή κάποιος θείος, θεία απλά η μέθοδος αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε μητέρες με παιδιά επειδή ήταν το παραδοσιακό μοντέλο της εποχής που άρχισε να διδάσκεται.

Πώς διδάσκεται αυτή η μέθοδος; Και πόσο καιρό χρειάζεται ώστε να ολοκληρώσουν αυτά τα μαθήματα ενήλικας και παιδί;

Γίνεται μέσα απο ασκήσεις σε μορφή παιχνιδιού ώστε να είναι ευχάριστο για το παιδί. Μέσα σε αυτές τις ασκήσεις χρησιμοποιούμε κυρίως ερεθίσματα με χρώματα, διαφορετικά για την κάθε νότα, ώστε το παιδί να έχει ένα ισχυρό οπτικό ερέθισμα το οποίο εντυπώνεται στην μνήμη του. Το κάθε παιδί μέσα στην βδομάδα έχει δύο 20λεπτα και ο ενήλικας έχει 1 ώρα. Η μέθοδος διαρκεί 2 χρόνια. Ο γονιός βγάζει την ύλη μέσα σε 6 μήνες. Βέβαια, για να μην τρομάξουμε τον γονιό κυρίως, οι χρόνοι που κάποιος μπορεί να μάθει μέσω της μεόδου διαφέρουν. Μπορούν και σε λιγότερο από χρόνο ή το 6μηνο αρκεί να αφοσιωθούν σε αυτό και να μελετούν. Δεν την χρησιμοποιώ σε τόσο μικρά παιδιά η ίδια, λόγω της ελληνικής νοοτροπίας και λόγω της σχολικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα που ξεκινάει γύρω στα 4. Προτιμώ να την μαθαίνω σε ηλικίες 4-6 ετών, οπότε ανάλογα παίρνει και κάποιο χρόνο ανάλογα με το παιδί.

Ποιες δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος σε αυτή την μέθοδο και ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ;

Η κύρια δυσκολία στην Ελλάδα είναι ο ενήλικας πραγματικά να αφοσιωθεί  να πιστέψει και να ακολουθεί τις οδηγίες μου κατά γράμμα σε αυτή την μέθοδο ώστε να δώσει το σωστό παράδειγμα στο παιδί. Αν δει το παιδί πως ο μεγάλος δεν ασχολείται δεν θα ασχοληθεί σε πολλές περιπτώσεις και το ίδιο. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι πολλαπλά. Το παιδί μαθαίνει εύκολα και γρήγορα μία ύλη, όπου τα παιδιά της συμβατικής μεθόδου μπορεί να θέλουν περισσότερο χρόνο. Έχουν αίσθηση του ρυθμού, ανταποκρίνονται γρηγορότερα απέναντι στους ήχους..

Έχει όμως το ίδιο επίπεδο γνώσεων με ένα παιδί που γνωρίζει από πεντάγραμμο;

Έχει περισσότερη. Αναπτύσσεται πιο εύκολα το έμφυτο ταλέντο στην μουσική που έχουμε όλοι μας όπως και την δυνατότητα στην ομιλία. Μιλώ για το μέσο όρο, σαφέστατα υπάρχουν και εξαιρέσεις ατόμων που λόγω κάποιας πνευματικής ή σωματικής δυσκολίας μπορεί να μην καταφέρνουν να αναπτύξουν την ομιλία τους ή κάποια άλλη δραστηριότητα.

Αυτή η μέθοδος, ”φαίνεται ” να δικαιώνει τους αυτοδίδακτους που προτιμούν να παίζουν με το αυτί ή όχι;

Όχι, είναι μια διδασκαλία η οποία φαίνεται χρησιμοποιεί την ακρόαση και την επανάληψη, αλλά παραμένει καθοδηγούμενη διδασκαλία και όχι αυτοδιδασκαλία. Ένας αυτοδίδακτος συχνά επαίρεται για τις δυνατότητες του και το φυσικό του ταλέντο, αλλά δεν έχει την σωστή καθοδήγηση, οπότε έχει τεράστια κενά στην θεωρία και στην πράξη. Το παιδί που μαθαίνει με την διδασκαλία Σουζούκι καταρτίζεται πάνω στην μουσική και θα περάσει στο πεντάγραμμο στην πορεία, έχοντας κατακτήσει αυτοπεποίθηση, γνώση της μουσικής και του οργάνου.

Αυτή η μέθοδος είναι αρκετά γνωστή στην Ελλάδα;

Απ’ όσο γνωρίζω είμαι η μοναδική που την διδάσκει στην Ελλάδα αυτή την στιγμή. Υπάρχουν πάρα πολλοί στην Ιαπωνία εννοείται, στην Ιταλία και στην Νορβηγία, κυρίως γιατί υπήρχαν εκεί δάσκαλοι που την δίδαξαν τα προηγούμενα χρόνια και πλέον υπάρχουν πολλοί μαθητές τους. Η ίδια την διδάχτηκα από τον Ιταλό δάσκαλό μου, τον Elio Galvagno.

Υπάρχει κάποια συνεργασία σε επαγγελματικό επίπεδο με την οποία να παίζεις μουσική ή εξασκείς μόνο το κομμάτι της διδασκαλίας;

Για χρόνια έψαχνα έναν συνεργάτη ώστε να παίζουμε μαζί και μόλις τα 2 τελευταία χρόνια δημιούργησα ένα σχήμα με την Έλσα Παπέλη, παίχτρια τσέλου με το όνομα ”DuoKrama”. Θέλαμε αυτό το σχήμα να δημιουργεί ένα κράμα πολιτισμών, μουσικών περιόδων. Δεν είναι μόνο ένα σχήμα κλασικής μουσικής. Παίζουμε κλασική μουσική, μουσική της ρομαντικής περιόδου, αργεντίνικο τάγκο και καταλήγουμε στο σήμερα με πολλούς σπουδαίους συνθέτες, ένας εξ αυτών είναι ο Αλέξανδρος Λιβιτσάνος. Να προσθέσουμε ότι έχουμε και συναυλία 19/01 στο ZP87 και ελπίζω να δούμε από κοντά αρκετούς από τους αναγνώστες σας.

Τι διαφορετικό φέρει το δικό σας ντουέτο στην ελληνική μουσική;

Τα ηχοχρώματα των δυο οργάνων είναι πολύ κοντά και θεωρώ πως είναι κάτι πρωτότυπο ως προς την σύνθεση τους.

Ετοιμάζει και κάτι καινούργιο πάνω στις σπουδές σου ;

Ετοιμάζομαι να παρακολουθήσω ένα μεταπτυχιακό τμήμα στην Κύπρο με σκοπό να έρθω πιο κοντά στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και να γνωρίσω πως θα μπορούσα να τα βοηθήσω να μάθουν μουσική.Υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες που δυσκολεύουν ένα παιδίπ.χ να διαβάσει μια παρτιτούρα, θέλω να μπορώ να βοηθήσω ώστε κάθε παιδί να μην αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στα παιδιά που δεν είναι αντιμέτωπα με μια μαθησιακή δυσκολία.

Τι θα συμβούλευες ένα παιδί το οποίο ξεκινά τώρα να μάθει μουσική; Με τι πρέπει να “Θωρακιστεί” ώστε να μην απογοητευτεί;

Θέλει υπομονή, επιμονή και να ακολουθεί τις συμβουλές του δασκάλου του.