«Τούς είναι αδιανόητη η συμπόρευση ενός ιεράρχη με το ΚΚΕ…» – Μια οφειλόμενη απάντηση στη μνήμη του Ιωακείμ

Το τελευταίο διάστημα αναπτύσσεται μια έντονη συζήτηση – αντιπαράθεση γύρω από το πρόσωπο του ιεράρχη Ιωακείμ. Συζήτηση που εμπεριέχει άλλοτε καλόβουλα και άλλοτε κακόβουλα στοιχεία.

Ακούσαμε και είδαμε ποικίλα δημοσιεύματα στα οποία γίνεται σύγκριση για το μέγεθος της προσωπικότητας και πνευματικότητας του Ιωακείμ με άλλα πρόσωπα του κλήρου. Ο κάθε αρθρογράφος βέβαια προβαίνει σ’ αυτές τις συγκρίσεις με τα δικά του υποκειμενικά κριτήρια.

Πέρα από την υποκειμενική άποψη του καθενός δεν πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να χάνεται η αντικειμενική ουσία και η αδιάσειστη ιστορική πραγματικότητα: ο Ιωακείμ με τη στάση του και τους αγώνες του, στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο που έδρασε, αναδείχτηκε σε πνευματικός λαϊκός ηγέτης, με όλη τη σημασία της φράσης.

Δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστη την άστοχη σύγκριση που κάνει ο Χ. Καρανάσιος στο άρθρο του, συγκρίνοντας τον Ιωακείμ με την προσφορά δύο Αρχιμανδριτών εκείνης της περιόδου, του μαρτυρικού αρχιμ. Ιωακείμ Λιούλια και του αρχιμ. Αυγουστίνου Καντιώτη. Αποσιωπάται ότι ο αρχιμ. Ιωακείμ Λιούλιας ήταν και ο ίδιος ΕΑΜίτης και  εκτελέστηκε από τους Γερμανούς, το καλοκαίρι του 1943 στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, εκείνη την περίοδο, είναι χαρακτηριστικό ότι με εξαίρεση τους μητροπολίτες Κοζάνης Ιωακείμ, Ηλείας Αντώνιος, Χίου Ιωακείμ, που εντάχθηκαν στο ΕΑΜ και ξεχώρισαν με το παράδειγμά τους, η μεγάλη πλειοψηφία της εκκλησιαστικής ηγεσίας ακολούθησε τις δύο βασικές μερίδες των αστικών πολιτικών δυνάμεων, ένα μέρος της τάχθηκε με την εγγλέζικη πλευρά και ένα μέρος με τη γερμανική.

Ο ίδιος βέβαια στο κείμενο του με περισσή εμπάθεια προς το πρόσωπο του Ιωακείμ, προφανώς λόγω των επιλογών του και της ένταξής του στο ΕΑΜ, προτείνει να μην τοποθετηθεί κανένα μνημείο για τον συγκεκριμένο ιεράρχη στην πόλη μας. Και μάλιστα είναι και αποκαλυπτικός ως προς τις προθέσεις του με το επιχείρημα που προβάλλει ότι «ο Ιωακείμ είναι αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, καθώς οι πράξεις του δεν χαρακτηρίζονται από συνέπεια και σταθερότητα». Εξάλλου, κατά τα γραφόμενά του «μόνον η τεκμηριωμένη προσφορά κάποιου ευπατρίδη μπορεί να δικαιολογήσει την ανέγερση αγάλματος». Κατά την προσωπική λοιπόν κρίση του Χ. Καρανάσιου το πρόσωπο του Ιωακείμ, για το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία του Κοζανίτικου λαού- και όχι μόνο- νιώθει περηφάνια και σεβασμό, δεν συγκαταλέγεται στους ευπατρίδες!

Το άρθρο κλείνει με την αποκρουστική φράση: «Όσον αφορά τον ανδριάντα του Ιωακείμ, προσωπικά θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να επανατοποθετηθεί. Αφού όμως στηθεί (προφανώς όχι στην κεντρική πλατεία), θα συμβολίζει την τραγική, ρευστή και αμφιλεγόμενη εποχή της Κατοχής, με όσα δεινά επέφερε».

Ναι πράγματι, η περίοδος της Κατοχής, αλλά και η μετέπειτα εποχή χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά τραγικές στιγμές:

– Ήταν τραγική η παράδοση των έγκλειστων από την αστική κυβέρνηση Μεταξά σε φυλακές και εξορίες Κομμουνιστών στα χέρια των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών.

– Ήταν τραγική η παρουσία και δράση των Ταγματασφαλιτών, Χιτών και μαυραγοριτών που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές και έπαιξαν το ρόλο του δήμιου του ελληνικού λαού.

– Τραγική επίσης η περίοδος μετά την απελευθέρωση κατά την οποία το αστικό κράτος «αγκάλιασε» τους προαναφερθέντες προδότες συνεργάτες των κατακτητών, τους έντυσε χωροφύλακες και συνέχισε τις διώξεις, τα στρατοδικεία και τις εκτελέσεις των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, μέσω της Λευκής Τρομοκρατίας.

Μην ξεχνάμε λοιπόν, πως την ώρα που ο ελληνικός λαός, συσπειρωμένος στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ αγωνιζόταν ενάντια στους φασίστες κατακτητές δημιουργώντας τη μεγάλη εποποιία της Εθνικής Αντίστασης, η πλειοψηφία της αστικής τάξης και των πολιτικών της εκπροσώπων, οι μετέπειτα αυτοποκαλούμενοι «ευπατρίδες», είτε ήταν απόντες, είτε έφυγαν με τους Άγγλους από την Ελλάδα στη Μέση Ανατολή και στο Λονδίνο εγκαταλείποντας το λαό και τη χώρα, είτε συνεργάστηκαν ανοιχτά με τους κατακτητές.

Άλλη άποψη που πρέπει επίσης να καταδικαστεί στη συνείδηση του Κοζανίτικου λαού είναι η πρόταση του Β.Π. Καραγιάννη να τοποθετηθεί προτομή του Ιωακείμ και όχι ανδριάντας στον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης. Το σαθρό επιχείρημα είναι το εξής: Είναι μικρού αναστήματος η φυσιογνωμία του ιεράρχη Ιωακείμ συγκριτικά με τον Διονύσιο στη μνήμη του οποίου έχει στηθεί προτομή. Εκτός από την ιστορική σκοπιά που σχολιάσαμε παραπάνω της διαστρέβλωσης και παραχάραξης, αυτή η πρόταση κρύβει και κάτι ακόμα. Θέλει να «μειώσει» το μπόι του Ιωακείμ, ο οποίος ξέφυγε από τα στενά ιερατικά του καθήκοντα και αναδείχθηκε σε πνευματικός λαϊκός ηγέτης στην περίοδο της κατοχής και μάλιστα με το ΕΑΜ. Κατά συνέπεια, η θέση του ανδριάντα επιβάλλεται να στηθεί σε κεντρικότατο σημείο της πόλης και όχι στη Μητρόπολη, όπως άλλωστε επεσήμανε το Παράρτημα Κοζάνης της ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ σε πρόσφατη ανακοίνωσή του.

Τέλος, υπάρχει και η πρόταση του Δημάρχου Κοζάνης Κου Λ. Μαλούτα αλλά και πρόσφατη απόφαση της πλειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου να τοποθετηθεί ο ανδριάντας στα Νταμάρια- χώρο εκτέλεσης αγωνιστών. Μάλιστα για να γίνει πειστικός ο Δήμαρχος έσπευσε ήδη να διανθίσει την πρόταση – απόφαση με τη δέσμευση για ειδική διαμόρφωση του χώρου, ανάπλαση κλπ.

Αλλού όμως βρίσκεται η ουσία της πρότασης αυτής: Ο Δήμαρχος είναι συνεπής με την άποψη της παράταξης που υπηρέτησε πιστά όλα αυτά τα χρόνια. Η παράταξη του λοιπόν, είναι κοντά στην άποψη της αμαρτωλής παράταξης του Γεωργίου Παπανδρέου που ήταν η εμπροσθοφυλακή του αστικού συστήματος στην Ελλάδα κατά την περίοδο της απελευθέρωσης. Ήταν αυτός που κάλεσε τους Άγγλους να επέμβουν με τα όπλα για να τσακίσουν το ΕΑΜικό λαϊκό απελευθερωτικό κίνημα. Ήταν, έλεγε, και με τη «λαοκρατία», αλλά αυτό ήταν το άλλοθι για να εξαπολύσει την τρομοκρατία της δίωξης των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης. Στην ουσία έγινε ένα με τους ταγματασφαλίτες, τους χίτες και προδότες συνεργάτες των Γερμανών , Ιταλών φασιστών κατακτητών που με την καθοδήγηση των Άγγλων και Αμερικανών, και φυσικά με την υποστήριξη του τότε αστικού πολιτικού κόσμου, κάνανε τα πάντα για να εδραιωθεί η αστική δημοκρατία με τις κατοπινές διώξεις, τα μύρια βάσανα των αγωνιστών και ιδιαίτερα των κομμουνιστών, αλλά και γενικότερα του ελληνικού λαού.

Μετά τη μεταπολίτευση ασφαλώς και επιβαλλόταν να δοθεί μια λύση στο θέμα της αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης, λύση όμως κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του συστήματος.

Τη λύση αυτή έδωσε έντεχνα το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και πέτυχε «μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια». Ικανοποιούσε το γνήσιο λαϊκό αίσθημα για δικαίωση χωρίς ταυτόχρονα να θίγει τα ιερά και τα όσια του συστήματος. Αναγνώρισε μεν την Εθνική Αντίσταση, κάτι που δεν υλοποίησε η «επάρατος» Δεξιά, όμως δεν είχε το σθένος να ψηφίσει τη σχετική τροπολογία που κατέθεσε το ΚΚΕ («χάριν της ομοψυχίας», όπως ειπώθηκε) να συμπεριληφθούν δηλαδή και οι συνεργάτες των καταχτητών στους αντίπαλους των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Κι αυτή ήταν μόνο μία από τις εσκεμμένες παραλείψεις του ΠΑΣΟΚ που έστρωσε το δρόμο για την «εθνική συμφιλίωση».

Έτσι λοιπόν, και ο κύριος Μαλούτας έρχεται σήμερα να δώσει μια λύση ώστε όλοι να είναι ικανοποιημένοι. Δεν είναι τυχαίες οι δηλώσεις των επικεφαλής των συνδυασμών του Δημοτικού Συμβουλίου που πρόσκεινται στη ΝΔ. Όλοι τους κινούνται στα πλαίσια της διαχείρισης του αστικού συστήματος και της λεγόμενης «εθνικής συμφιλίωσης», δηλαδή της υποταγής του λαού στους αστούς, όπως και του ξαναγραψίματος της ιστορίας του τόπου μας με την πένα των νικητών.

Στοχεύουν στη μείωση της προσωπικότητας ενός γνήσιου ηγέτη που ενέπνευσε πλατιές λαϊκές μάζες καθώς επέλεξε ξεκάθαρη θέση στο πλευρό του δοκιμαζόμενου λαού. Συνειδητά αφιερώθηκε μέσα από το ΕΑΜ ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ στον αγώνα κατά του φασισμού, για την Απελευθέρωση της Πατρίδας. Σκόπιμα παραβλέπουν τη συνολική του πορεία, ότι από νεανική ηλικία στη Μ. Ασία και τη Θράκη αγωνίστηκε για την κατάπαυση των διωγμών ενάντια στους ελληνικούς πληθυσμούς. Γι’ αυτή του τη στάση δε γίνεται λόγος. Επικεντρώνονται στην ένταξή του στο ΕΑΜ ΕΛΑΣ. Αυτό  ενοχλεί, αστικό κράτος και εκκλησία, και δε θα συγχωρήσουν ποτέ αυτή του την επιλογή και πορεία.

Γιατί τούς είναι αδιανόητη η συμπόρευση ενός ιεράρχη με το ΚΚΕ μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Η εναντίωση του και ο αγώνας, όχι μόνο κατά του φασισμού, αλλά το γεγονός ότι επέλεξε στρατόπεδο κατά της αστικής τάξης της Ελλάδας.

Οσο λοιπόν και να προσπαθούν κάποιοι να αντιστρέψουν την πραγματικότητα, δεν μπορεί να παραγραφεί από τη μνήμη του ελληνικού λαού η ένδοξη πορεία του Ιωακείμ και χιλιάδων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Το ΕΑΜ με κύριο αιμοδότη του το ΚΚΕ, κατάφερε να συσπειρώσει τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού στον αγώνα για την απελευθέρωση της χώρας μας και τη λαοκρατία με το λαό κυρίαρχο στον τόπο του.

Και μόνο στο άκουσμα αυτών των εννοιών κάποιοι συνεχίζουν και βγάζουν ακόμα σπυριά. Καλούμε ιδιαίτερα τη νέα γενιά να προβληματιστεί γύρω από αυτά τα ζητήματα, να ψάξει, να μάθει την πραγματική ιστορική αλήθεια και όχι αυτή που τους πλασάρουν.

Κώστας Σταμπολίδης
Μέλος της ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και Αντιπρόεδρος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ
Πηγή: 902.gr

***

Σε ανακοίνωσή της σχετικά με το θέμα της επανατοποθέτησης του ανδριάντα του Μητροπολίτη Ιωακείμ, το Παράρτημα Κοζάνης της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας αναφέρει τα εξής:

«Πολύ συζήτηση γίνεται τις τελευταίες μέρες για την επανατοποθέτηση του ανδριάντα του Μητροπολίτη Ιωακείμ, πνευματικού ηγέτη του ΕΑΜ και μέλος της ΠΕΕΕΑ (της κυβέρνησης του βουνού, της ελεύθερης Ελλάδας), αφού λόγω της κατασκευής της νέας πλατείας της πόλης της Κοζάνης, βγήκε από αυτήν στην οποία βρισκόταν από το 1993.

Ως Παράρτημα Κοζάνης της ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ, θέλουμε να τοποθετηθούμε για το θέμα αφορά την ιστορία του λαού και της πόλης μας και θεωρούμε χρέος μας να διδάσκεται η αληθινή ιστορία, τα ιδανικά και τα οράματα της Αντίστασης στις νέες γενιές, για να μαθαίνουν την ιστορία των πατεράδων και των παππούδων τους.

Όλοι όσοι θέλουν να τοποθετηθεί το άγαλμα του μητροπολίτη Ιωακείμ έξω από την πόλη, επιδίωξη τους είναι να μην το βλέπει η νεολαία και γενικότερα ο λαός, γιατί βλέποντας τον, κάποιος που δε γνωρίζει την ιστορία του, αυτόματα μπορεί να αναρωτηθεί: Ποιος είναι ο συγκεκριμένος μητροπολίτης; Ποια η ιστορία του; Ποιος ο ρόλος του στην ιστορία της Κοζάνης;

Ο Μητροπολίτης Ιωακείμ γεννήθηκε στη Νικομήδεια (Ορτάκιοϊ) της Βιθυνίας (Μ. Ασία) το 1883. Σπούδασε στη θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε με άριστα. Το 1914 πήγε στη Θράκη και αγωνίστηκε για την κατάπαυση των ανθελληνικών διωγμών που είχαν εξαπολύσει οι Νεότουρκοι εναντίον του ντόπιου πληθυσμού. Τον ίδιο χρόνο ο Ιωακείμ εκλέχτηκε από τη Σύνοδο του Οικ. Πατριαρχείου, Μητροπολίτης Μητρών.

Για την πολύπλευρη πατριωτική του δράση καταδικάστηκε σε θάνατο το 1923. Κατάφερε να ξεφύγει και να ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα. Αργότερα εκλέχτηκε Μητροπολίτης Σερβίων – Κοζάνης 1923-1945.

Εξορίστηκε από το Μεταξά στον Αθω τον Αύγουστο του 1936, γιατί την 1-8-36, έστειλε οξύτατη επιστολή στο βασιλιά και την κυβέρνηση, εξ ονόματος του λαού της Δυτ. Μακεδονίας για παραμέληση της περιοχής.

Στην περίοδο της Κατοχής βγήκε στο βουνό (Απρίλης 1943), ήταν τότε πρόεδρος της ΝΕ Κοζάνης του ΕΑΜ. Το Πάσχα λειτούργησε στη Δεσκάτη και στη σύντομη ομιλία του, κάλεσε το λαό στον αγώνα. Από κείνη την ημέρα βρισκόταν όλο σε κίνηση στην Ελεύθερη Ελλάδα.

Είναι μεγάλες οι υπηρεσίες που προσέφερε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και δίκαια ο λαός μας τον αποκάλεσε πνευματικό ηγέτη του ΕΑΜ. Με την ίδρυση της ΠΕΕΑ εκλέχτηκε αντιπρόεδρος και παρέμεινε στην έδρα της στους Κορυσχάδες, ως την απελευθέρωση.

Τους ενοχλεί ακόμα και σήμερα η στάση του. Ότι εμπνεύστηκε από τα ιδανικά της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης για την απελευθέρωση της χώρας μας από την τριπλή φασιστική κατοχή (Γερμανών – Ιταλών – Βουλγάρων), για την εθνική ανεξαρτησία και την λαϊκή κυριαρχία της χώρας μας, την παγκόσμια ειρήνη. Το ΕΑΜ με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές έδωσε μάχη κατά της πείνας, τη μάχη της σοδειάς, κατά της πολιτικής επιστράτευσης που ματαιώθηκε. Επίσης στην απελευθέρωση περιοχών από το 43 ακόμη και την οργάνωση λαϊκών θεσμών, τη διάδοση του πολιτισμού ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο χωριό, όταν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις είχαν δραπετεύσει στο εξωτερικό, ενώ ένα τμήμα τους συνεργάστηκε με τους κατακτητές.

Για αυτή του τη στάση εκδιώχτηκε, καθαιρέθηκε και προπηλακίστηκε από το αστικό κράτος και την εκκλησία, όπως και όλοι οι αγωνιστές.

Αυτή η στάση του ενοχλεί ακόμα και σήμερα 58 χρόνια(1883-1962) μετά από τον θάνατο του.

Αυτός είναι και ο λόγος που με κάθε τρόπο επιδιώκουν την «εξορία του» από την πόλη, αν είναι δυνατόν να στηθεί ο ανδριάντας του στην πιο απόμακρη βουνοκορφή, για να μην τον βλέπει ανθρώπου μάτι.

Θέλουν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν ιδιαίτερα τις νέες γενιές να γνωρίσουν την ιστορία του, να εμπνευστούν από τα ιδανικά του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, στα οποία ο ίδιος εμπνεύστηκε και ηγήθηκε.  Θέλουν να κρύψουν τη θυσία χιλιάδων ΕΑΜιτών και ΕΠΟΝιτών, τον ηρωισμό τους, που ανέδειξε πρότυπα ανιδιοτέλειας και συλλογικής στάσης ζωής στον αγώνα για να γίνει ο λαός αφέντης στον τόπο του.

Εμείς πιστεύουμε ότι το άγαλμα του μητροπολίτη Ιωακείμ πρέπει να παραμείνει μέσα στην πόλη της Κοζάνης, για να το βλέπει ο λαός της και οι επισκέπτες της πόλης, να γνωρίζουν την ιστορία του, τα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, τα οποία πιστά υπηρέτησε, να μεταλαμπαδεύσει αυτά τα ιδανικά και τις αξίες στις νεότερες γενιές κόντρα στην παραχάραξη και την πλαστογράφηση που επιχειρούν οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί της Ε.Ε. και μηχανισμοί της αστικής τάξης και στη χώρα μας.

Η πρόταση μας είναι εφόσον δεν μπορεί να επανατοποθετηθεί στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης, να τοποθετηθεί στην πλατεία Συντάγματος, στην οποία ήταν παλιότερα τα κρατητήρια της Ασφάλειας της Κοζάνης, στα οποία κρατήθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν απάνθρωπα και από εκεί εξορίστηκαν σε μαρτυρικούς τόπους, αρκετοί αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, καθώς και μετέπειτα αγωνιστές της περιόδου μετά τον εμφύλιο, αλλά και της περιόδου της χούντας 1967 – 1974. Η τοποθέτηση του ανδριάντα στο χώρο αυτό δεν είναι τυχαία. Συμβολίζει τη σύγχρονη ιστορία της πόλης της Κοζάνης, τους αγώνες τους λαού της, τα ιδανικά της για τα οποία αγωνίστηκε και ο μητροπολίτης Ιωακείμ, τα οποία ακόμα και σήμερα παραμένουν ανεκπλήρωτα.»