Συνέντευξη με την Αγγελική Ξένου και την Ομάδα rideau: «Κύριο υπαίτιο ένα σύστημα που είναι ολόκληρο ένα σφάλμα»

Μια παράσταση που αξίζει να δεις έκανε την εμφάνισή της με τον ερχομό του 2022. Από την Δευτέρα 3 του Γενάρη, και κάθε Δευτέρα, η θεατρική ομάδα rideau παρουσιάζει στο Από Κοινού Θέατρο την πρώτη της σουρεαλιστική κωμωδία, με τίτλο «“Άρεσε και του δάσκαλου” (οι τηλε-παρενέργειες)».

Τρεις έφηβοι (δύο αγόρια κι ένα κορίτσι), μία σοφίτα κάπου στον Πειραιά, μία καραντίνα που είναι στην αρχή της, ένας υπολογιστής που κολλάει συνεχώς… και η τηλεκπαίδευση ξεκινά… Όμως, η Ευγενία, ο Θωμάς και ο Νίκος είναι αδύνατον να συνδεθούν στην ειδική πλατφόρμα κι έτσι αποφασίζουν να κάνουν μόνοι τους μάθημα… ο ένας στον άλλο… και όλοι μαζί… σ’ εμάς!

Την παράσταση σκηνοθετεί η Αγγελική Ξένου, εξαίρετη ηθοποιός – από τις πιο αξιόλογες της γενιάς της – και σκηνοθέτης, και «ψυχή» του θεάτρου Από Κοινού… από κοινού με την μεγάλη μας αγαπημένη ηθοποιό Ελένη Γερασιμίδου και τον σπουδαίο Αντώνη Ξένο, γονείς και συνεργάτες της.

Η θεατρική ομάδα rideau αποτελείται από τους (αλφαβητικά) Ευγενία Βησσαρίου, Θωμά Κοτζαμάνη και Νίκο Παπαγιάννη. Δημιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 2020, λίγο πριν το πρώτο εγχώριο «λοκντάουν» και εν μέσω αυτής της περιπετειώδους πανδημίας, με τα «άνοιξε-κλείσε» που επεφύλασσε στον πολύπαθο τα τελευταία χρόνια χώρο του θεάτρου, παρέμεινε δυνατή και δημιουργική, ώσπου ήρθε επιτέλους η στιγμή να μας παρουσιάσει την πρώτη της θεατρική παράσταση.

«Πίσω στα θρανία λοιπόν…» μας καλούν η Αγγελική Ξένου και η ομάδα rideau και μιλούν στην Κατιούσα για την παράσταση, το σχολείο της τηλεκπαίδευσης και το εκπαιδευτικό σύστημα όπως θα έπρεπε να είναι, επισημαίνουν πόσο έπληξε η πανδημία το θέατρο εξαιτίας και των επιλογών της κυβέρνησης στη διαχείρισή της, και την ανάγκη του θεατή να πηγαίνει στο θέατρο και του ηθοποιού να παίζει μπροστά σε πραγματικούς θεατές και κάνουν τις προβλέψεις τους για το μέλλον του θεάτρου στην Ελλάδα.

–Οι φωτογραφίες της συνέντευξης είναι του Νίκου Μυτιληναίου

«Άρεσε και του δάσκαλου», λοιπόν. Σε μία εποχή που οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι στην πρώτη γραμμή του «πυρός», τι πιστεύετε ότι θα τους άρεσε να αλλάξει;

Ευγενία Βησσαρίου:  Για παράσταση έχει γραφτεί ένας εξαιρετικός μονόλογος που ακούγεται μέσα από το ρόλο της αγαπημένης καθηγήτριας των παιδιών, κυρίας Βακαλοπούλου, ο οποίος με κάνει να δακρύζω κάθε φορά από την αλήθεια του. Μιλάει για όσα πιστεύουν και θέλουν οι εκπαιδευτικοί να αλλάξουν και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη, οπότε επέτρεψέ μου να σας προσκαλέσω στην παράστασή μας για να πάρεις την απάντησή σου. Η ομάδα rideau σας περιμένει τη Δευτέρα στις 8.30 μμ στο “Από Κοινού” θέατρο.

Θωμάς Κοτζαμάνης: Πιστεύω ότι το σύνολο των συνειδητοποιημένων εκπαιδευτικών θα επιθυμούσαν ένα πιο σύγχρονο και ανθρωποκεντρικό παιδαγωγικό σύστημα. Να μπορούν να έχουν λόγο στην διαμόρφωση αυτού του συστήματος και όχι να τους επιβάλλεται εκ των άνω, από τον κάθε «αρμόδιο» που καταλαμβάνει την καρέκλα του υπουργείου παιδείας.

Νίκος Παπαγιάννης: Έχω την εντύπωση πως θα τους άρεσε να αλλάξει ο τρόπος που τους αντιμετωπίζει η εκάστοτε κυβέρνηση.

Αγγελική Ξένου

Αγγελική Ξένου: Στην παρούσα φάση, μάλλον τα πάντα. Η υγεία των εκπαιδευτικών όπως και των παιδιών είναι πιο επισφαλής από ποτέ, αφού η κυβέρνηση δεν έχει ακολουθήσει ούτε μία από τις προτάσεις τους, δεν έχει υλοποιήσει ούτε ένα από τα αιτήματά τους για την ασφαλή διεξαγωγή των μαθημάτων στις σχολικές αίθουσες.

Ευγενία, Θωμάς, Νίκος. Τρεις μαθητές που αποφασίζουν να κάνουν μάθημα στον εαυτό τους, γιατί η εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης δεν λειτουργεί. Το πετυχαίνουν; 

Ε.Β.: Δεν αποκαλύπτω τίποτα. Θα σας αφήσω τυλιγμένους σε ένα πέπλο μυστηρίου, μέχρι να έρθετε να μας δείτε και να το ανακαλύψετε μόνοι σας.

Θ.Κ.: Τρία νέα παιδιά απογοητευμένα από τα προβλήματα που παρουσίασε η πλατφόρμα της τηλεκπαίδευσης – στην πραγματική ζωή όχι μόνο στο θέατρο- πετυχαίνουν με τον δικό τους τρόπο σωστό ή λάθος να μεταφέρουν τις «γνώσεις» τους ο ένας στον άλλον.

Ν.Π.: Κάθε αρνητικό που συμβαίνει στη ζωή κάποιου, αν δε το δει ως αντικίνητρο, για να προσπαθήσει για το καλύτερο, πιστεύω πως δε γίνεται αλλιώς. Άρα και οι τρεις μαθητές είναι από τους τυχερούς που καταφέρνουν να δουν ως αντικίνητρο το αρνητικό συμβάν της πανδημίας και μέσω μιας παιδείας που υστερεί σε πολλά, κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν.

Α.Ξ.: Και βέβαια το πετυχαίνουν αλλά με τον δικό τους μοναδικά ευφάνταστο τρόπο.

Το κείμενο της παράστασης έχει δημιουργηθεί, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, από «λάθη» μαθητών από όλο τον κόσμο. Ποιος φταίει για αυτά; Είναι σφάλμα των παιδιών, των εκπαιδευτικών, των γονέων τους, του συστήματος, ή μπορεί κι όλων των παραπάνω;

Ε.Β.: Το κείμενο έχει δημιουργηθεί από λάθη και ευφυολογήματα μαθητών από όλη την Ελλάδα. Μακάρι μια μέρα να μπορούσαμε να συλλέξουμε κι από όλο τον κόσμο, θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Για την ώρα, αναφερόμαστε στο δικό μας κοινωνικο-πολιτικο-πολιτιστικο-εκπαιδευτικό σύστημα και μπορώ να σου πω πως δε φταίνε σε καμία περίπτωση τα παιδιά. Ευθύνη έχει πρώτα η πολιτεία και οι αρμόδιοι στον τομέα της εκπαίδευσης και μετά οι υπόλοιποι, που αναφέρθηκαν, μοιράζονται μερίδιο αυτής της ευθύνης. Όπως συμπεραίνει χαρακτηριστικά και ο ρόλος της Ευγενίας κατά τη διάρκεια της παράστασης “Το πρόβλημα δεν είναι δικό μας, είναι του συστήματος”.

Θ.Κ.: Όλα τα παραπάνω. Ο καθένας έχει το μερίδιο της ευθύνης του.

Ν.Π.: Όλα είναι μια αλυσίδα θεωρώ.

Α.Ξ.: Σφάλμα των παιδιών δεν είναι σίγουρα. Είναι των υπολοίπων με κύριο υπαίτιο ένα σύστημα που είναι ολόκληρο ένα σφάλμα.

Στην ψηφιακή εποχή, θα μπορούσε το σχολείο να αλλάξει; Κι αν ναι, τη θέλουμε μία τέτοια αλλαγή;

Ε.Β.: Στην ψηφιακή εποχή  ζούμε, οπότε ναι, το σχολείο έχει ήδη αλλάξει σε ένα βαθμό. Το αν λειτούργησε αυτό, το αν όλοι -μαθητές και εκπαιδευτικοί- είχαν πρόσβαση σε ηλεκτρονικές συσκευές, γνώσεις χειρισμού υπολογιστή, το αν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, το αν το διαδικτυακό μάθημα είχε ενδιαφέρον, το αν ένα παιδί μπορεί να αξιολογηθεί ουσιαστικά μέσα από την απόδοσή του σε μια online πλατφόρμα ή  αντίστοιχα ένας εκπαιδευτικός, το αν υπάρχει κάποιο σεμινάριο επιμόρφωσης όλων των συμμετεχόντων στην τηλεκπαίδευση, το αν το σχολείο θα γίνει απόλυτα ψηφιακό στο μέλλον, το  αν και αν και αν, πολλά αν ακόμα δεν είμαι σε θέση να απαντήσω τώρα. Πρέπει να τελειώσει όλη αυτή η κατάσταση και να κάνω τον απολογισμό συνολικά. Σα φοιτήτρια ενδυματολογίας ωστόσο πήρα το δεύτερο πτυχίο μου σε συνθήκες τηλεκπαίδευσης, κάνοντας εργασίες, εικαστικά project, ράβοντας ρούχα και παρουσιάζοντας τα ψηφιακά την τελευταία χρονιά και ήταν δύσκολο, πολλές φορές μη λειτουργικό, απρόσωπο και ψυχοφθόρο αλλά οι καθηγητές μου έκαναν ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για να τα καταφέρουμε, μας στήριξαν πραγματικά και γι’ αυτό θα τους είμαι πάντοτε ευγνώμων.

Ευγενία Βησσαρίου

Θ.Κ.: Φυσικά και θα μπορούσε να αλλάξει. Η ψηφιακή εποχή παρέχει πάρα πολλές δυνατότητες αρκεί να τις εκμεταλλευτούμε σωστά. Π.χ. ανοιχτή πρόσβαση στην βιβλιοθήκη ενός καταξιωμένου πανεπιστημίου.

Ν.Π.: Δε μπορώ να πω με σιγουριά κάτι. Υπάρχουν άνθρωποι πιο εξειδικευμένοι από εμένα για να μιλήσουν γι’ αυτό το θέμα. Ωστόσο μια αλλαγή ποτέ δεν έβλαψε κανέναν.

Α.Ξ.: Το σύγχρονο σχολείο έχει ανάγκη από ρηξικέλευθες αλλαγές και αυτό δεν έχει σχέση με την ‘ψηφιακή’ ή όπως αλλιώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε μια εποχή. Το σχολείο που αξίζει στους νέους ανθρώπους είναι αυτό που θα καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες τους. Αποκλειστικά δημόσιο, πραγματικά δωρεάν και ασφαλές. Ένα σχολείο που θα παρέχει ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση και θα χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, χωρίς να πατρονάρεται από ‘χορηγούς’ και ‘ευεργέτες’ που ο μοναδικός τους στόχος είναι το κέρδος. Εμείς ονειρευόμαστε ένα σχολείο στο οποίο οι νέοι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν όλες τους τις ικανότητες για να ανθίσουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες με αυξημένη κριτική σκέψη και συλλογική συνείδηση.

Το κοινό θέλει να πηγαίνει θέατρο; Πόσο εύκολο είναι να κάνεις θέατρο στην εποχή του covid;

Ε.Β.: Το κοινό θέλει να πηγαίνει θέατρο, όπως οι ηθοποιοί θέλουν να παίζουν θέατρο μπροστά σε πραγματικούς θεατές. Αυτό το λέω γιατί θέλοντας και μη πολλές παραστάσεις πήραν ψηφιακή μορφή, ιδιαίτερα στην περίοδο του πρώτου lockdown. Δε λέω σε καμία περίπτωση πως είμαι εναντίον, εφόσον αποτελεί κι αυτό ένα μέσο βιοπορισμού για πολλούς συναδέλφους στις υπάρχουσες συνθήκες, όμως δε γίνεται να πάρει τη θέση του δια ζώσης θεάματος. Στην εποχή του covid κολυμπάμε όλοι σε αχαρτογράφητα νερά κι ελπίζουμε να φτάσουμε σύντομα σε ένα νησί, αλλά χωρίς σανίδα στήριξης από την πολιτεία δε θα αντέξουμε για πολύ. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και πρέπει να παρθούν τα ανάλογα μέτρα, ώστε να μπορούμε να είμαστε στη σκηνή για τους θεατές και οι θεατές στην κερκίδα για εμάς. Στο “Από Κοινού” θέατρο τηρούμε όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα, είμαστε πλήρως εμβολιασμένος θίασος και συντελεστές και περιμένουμε με μεγάλη χαρά τον κόσμο να αγκαλιάσει τη δουλειά μας.

Θ.Κ.:  Το κοινό έχει αποδείξει ότι θέλει να πηγαίνει θέατρο αλλά με την τρομοκρατία που ασκείται την εποχή της πανδημίας ο κόσμος έχει φοβηθεί και είναι επιφυλακτικός.  

Θωμάς Κοτζαμάνης

Ν.Π.:  Δε νομίζω πως πλέον είναι εύκολο να πάει κάποιος θέατρο, όσο και αν το έχουν ανάγκη. Φοβούνται για την υγεία τους και είναι λογικό. Από το εκάστοτε θέατρο γίνονται τα καλύτερα που μπορούν να γίνουν από θέμα προφύλαξης, αλλά η ανησυχία δε μπορεί να πάψει να υπάρχει.

Α.Ξ.: Το κοινό πάντα θέλει να πηγαίνει θέατρο αλλά τη δεδομένη στιγμή φοβάται εξαιτίας της έλλειψης κυβερνητικής υπευθυνότητας  για την αντιμετώπιση του νέου κύματος πανδημίας. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη στα θέατρα από τη μείωση προσέλευσης του κοινού. Βλέπουμε παραστάσεις να κατεβαίνουν η μία μετά την άλλη. Από το Κράτος, όπως γνωρίζετε, δεν υπάρχει καμία πρόνοια ούτε σε υγειονομικό ούτε σε οικονομικό επίπεδο. Όλα έχουν ανατεθεί στην ατομική ευθύνη. Κι εδώ είναι που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό, διεκδικώντας μέτρα προστασίας σε όλους τους χώρους δουλειάς, στις μαζικές μεταφορές, στα σχολεία, γενναία ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας και επίταξη του ιδιωτικού τομέα.

Το «άρεσε και του δάσκαλου», αφορά τους μαθητές, τους γονείς, τους δάσκαλους; Τι θα αποκομίσει καθένας εξ’ αυτών φεύγοντας από την παράσταση;

Ε.Β.: Αυτή είναι μια ερώτηση για να απαντήσουν οι ίδιοι. Βέβαια ως ομάδα rideau, θα θέλαμε να τους προσφέρουμε ένα διαφορετικό κείμενο με ιδιαίτερο χιούμορ και μπόλικη τροφή για σκέψη, να ταρακουνήσουμε λίγο τα νερά της κλασσικής σάτιρας και να βάλουμε το θεατή να σκεφτεί το συμβολισμό κάτω από το “λάθος”, την πραγματικότητα πίσω από την “πλάκα” και γιατί όχι να αναζητήσει τη δική του ταύτιση μέσα από τα λεγόμενα των χαρακτήρων του έργου.

Θ.Κ.: Το έργο μας, τους αφορά όλους. Μέσα από αυτό θέλουμε να δείξουμε τα λάθη που έχει κάνει ο καθένας μας αλλά και όλοι μαζί στην εκπαίδευση. Στο τέλος της παράστασης υπάρχει ένα μήνυμα δια στόματος ενός εκπαιδευτικού. Καλό θα ήταν να το ακούσουμε όλοι με μεγάλη προσοχή!

Ν.Π.:  Άλλοι λύτρωση, άλλοι επιβεβαίωση, άλλοι ταύτιση!!! Μας αφορά όλους θεωρώ.

Α.Ξ.: Αφορά τους γονείς, τους δασκάλους και τους μαθητές. Φεύγοντας από το θέατρο ελπίζουμε να συμπορευτούν στον αγώνα για τη δημόσια και δωρεάν παιδεία που αξίζει στα παιδιά.

Τι θα δει το κοινό στην σκηνή του «Από Κοινού» Θεάτρου κατά την διάρκεια της παράστασης;

Ε.Β.: Το κοινό θα δει το Νίκο, το Θωμά και την Ευγενία, τρείς έφηβους μαθητές της Gen Z, την περίοδο του πρώτου lockdown να συναντιούνται σε μια σοφίτα στον Πειραιά , όπου αποφασίζουν να κάνουν μάθημα ο ένας στον άλλον, ενώ  αναζητούν το χαμένο σήμα στην πλατφόρμα διαδικτυακής εκπαίδευσης, την ουσία της γνώσης, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων, που τους φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην επερχόμενη ενηλικίωση.

Θ.Κ.: Τρία κεφάτα παιδιά της εποχής μας παρουσιάζουν μια σουρεαλιστική καυστική κωμωδία με ένα μεγάλο δείκτη ρεαλισμού!

Ν.Π.: Όμορφους ηθοποιούς, όμορφα σκηνικά, όμορφους ανθρώπους σε ένα πολύ όμορφο μέρος με καλή ενέργεια.

Νίκος Παπαγιάννης

Α.Ξ.: Τρεις έφηβους μαθητές που στην αναποτελεσματική προσπάθειά τους να συνδεθούν στην ειδική πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης δεν το βάζουν κάτω και αποφασίζουν να ξανακερδίσουν τη χαμένη τους μόρφωση ‘παραδίδοντας’ οι ίδιοι τα μαθήματα ο ένας στον άλλο. Από τον πλούσιο γνωστικό και φαντασιακό τους βυθό αναδύονται όλοι οι ‘θησαυροί’ και τα ‘μαργαριτάρια’ που συνθέτουν το σουρεαλιστικό χιούμορ της παράστασης. Με αφορμή το παιχνίδι που εφευρίσκουν τα παιδιά για να αποδράσουν από την πραγματικότητα που τα εγκλωβίζει, ξεδιπλώνουν μια ευφάνταστη συμπερασματολογία άκρως απολαυστική. Διακωμωδούν καθηγητές, επαναφέρουν μαθήματα απαγορευμένα (βλ. καλλιτεχνικά), αλλάζουν ρόλους, φιλοσοφούν, αγαπιούνται και συγκρούονται. Πάνω στην τελευταία τους σύγκρουση είναι που εμφανίζεται η αγαπημένη τους καθηγήτρια και τους καλεί να κλείσουν τις οθόνες και να διεκδικήσουν τα πάντα στην πραγματική ζωή.

Θα τολμούσατε να κάνετε μία πρόβλεψη για το μέλλον του θεάτρου στην Ελλάδα;

Ε.Β.: Για να αλλάξει το μέλλον και να μπορώ να κάνω μια σωστή πρόβλεψη, προς το καλύτερο θα επιθυμούσα, οφείλουμε ως καλλιτέχνες αλλά και ως πολίτες αυτής της χώρας να αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι, μιλώντας για όσα μας ενοχλούν, διεκδικώντας όσα δικαιούμαστε και όσα θα βελτιώσουν τις εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες που ζούμε και δείχνοντας σεβασμό, αλληλεγγύη, αγνά συναισθήματα ο ένας απέναντι στον άλλον, στα ζώα, στη Μητέρα Φύση όσο ζούμε ακόμη στο παρόν.

Θ.Κ.: Το θέατρο γεννήθηκε στην Ελλάδα. Το μέλλον είναι απρόβλεπτο σε αυτή την χώρα, άρα και το μέλλον του θεάτρου δεν είναι προβλέψιμο. Το μέλλον του θεάτρου θα ήταν προβλέψιμο εάν άφηναν μόνο τους ανθρώπους της τέχνης να ασχοληθούν με αυτό. Και θα ήθελα να κλείσω με μια δήλωση του αείμνηστου Μάνου Χατζιδάκι: «Απόδειξη ότι δεν έχουμε πολιτισμό, είναι ότι έχουμε υπουργείο πολιτισμού».

Ν.Π.: Το θέατρο εδώ γεννήθηκε και αυτό αρκεί. Έχουμε περάσει πολλά ως ανθρωπότητα και το θέατρο συνέχισε να υπάρχει ακάθεκτο. Το ίδιο θα γίνει και τώρα.

Α.Ξ.: Αν παραμείνουμε στην τελματώδη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα, το μέλλον του θεάτρου είναι δυσοίωνο. Αν αποφασίσουμε να τραβήξουμε το δρόμο του συλλογικού αγώνα το μέλλον είναι σαφώς ευοίωνο. Εξαρτάται λοιπόν από την επιλογή μας.

Παράσταση 

“Άρεσε και του δάσκαλου” (οι τηλε-παρενέργειες)

Συντελεστές

Κείμενα: ομάδα ‘rideau’ – Σκηνοθεσία: Αγγελική Ξένου

Εικαστική Επιμέλεια: Ευγενία Βησσαρίου. Μουσικοί Αυτοσχεδιασμοί: ομάδα ‘rideau’. Παίζουν (αλφαβητικά): Ευγενία Βησσαρίου, Θωμάς Κοτζαμάνης, Νίκος Παπαγιάννης.

Βοηθοί Σκηνοθέτη: Άννα-Ρίτα Μπίτζο, Κωνσταντίνος Καραγάνης. Κινησιολογία: Mia Molika. Φωτισμοί: Γιώργος Ζιώγαλας. Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Καλπακίδου. Γραφιστικά: Κωνσταντίνος Καραγάνης.

Κάθε Δευτέρα στις 20:30 (από 3 Γενάρη έως 21 Φλεβάρη 2022)

Γενική είσοδος: 12€ – Ηλεκτρονική προπώληση viva.gr εδώ

Από Κοινού Θέατρο, Ευπατριδών 4, Γκάζι, Τ.Κ. 118 54 (μετρό Κεραμεικός) – Επικοινωνία: 211 4057249 – [email protected]