Μορφές του ΚΚΕ και των ταξικών αγώνων – Γιάννης Μαλαγάρης

Συνεχίζουμε την αναφορά σε λιγότερο γνωστές μορφές του ΚΚΕ και των ταξικών του αγώνων.

Ο Γιάννης Μαλαγάρης γεννήθηκε στα 1908 στους Πάνω Αρβανίτες, σημερινό Πάνδροσο Σάμου. Το χώριο είναι το ψηλότερο του νησιού, στις πλαγιές του όρους Καρβούνης. Ήταν το πρώτο από τα 4 παιδιά του του Αντώνη Μαλαγάρη και της Τερψιχόρης Χατζηδημητρίου.

Το 1924 αποφοίτησε από το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου και την ίδια χρονιά εισήλθε στην Σχολή Ευελπίδων. Αποφοίτησε το 1927 ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού. Το 1935, με άλλους Βενιζελικούς αξιωματικούς συμμετείχε στο Βενιζελικό κίνημα με σκοπό την αποτροπή της επιστροφής του Βασιλιά αλλά και την παύση των διώξεων των Βενιζελικών αξιωματικών από το στράτευμα. Το κίνημα απέτυχε και οι πρωτεργάτες οδηγήθηκαν στο Στρατοδικείο. Ο Γ. Μαλαγάρης καθαιρέθηκε και καταδικάστηκε σε ισόβια.

Με την έναρξη του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου, δήλωσε εθελοντής και ως έφεδρος αξιωματικός πολέμησε στην πρώτη γραμμή. Με την συνθηκολόγηση, επέστρεψε στο γενέθλιο τόπο και στα 1943 διέφυγε στην Μέση Ανατολή. Εντάχθηκε στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και οργανώθηκε άμεσα στην ηρωική Α.Σ.Ο. (Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση). Εκεί γνωρίστηκε με τον Γιάννη Σαλλά, μια γνωριμία που θα τον σημαδέψει.

Ο Γιάννης Σαλλάς

Μετά το Κίνημα της Μέσης Ανατολής, ο Γ. Μαλαγάρης συνελήφθη από τους Άγγλους ως ένας από τους πρωταίτιους. Καταδικάστηκε και παρέμεινε στην φυλακή έως το 1946. Κατάφερε να επιστρέψει στη Σάμο την ίδια χρονιά και γρήγορα έρχεται σε επαφή με τους Κομματικούς πυρήνες του νησιού. Το πρόβλημα στην Σάμο είναι ο Νομάρχης Κούσουλας.. Είναι αυτός που οργανώνει τη «λευκή τρομοκρατία» στο νησί, αυτός που οργανώνει τους ντόπιους ΜΑΥδες (γνωστούς και ως ‘ΜΑΥδοκουσουλάδες’).

Το καλοκαίρι του 1947, ο Γιάννης Μαλαγάρης αποδέχτηκε την πρόταση του Γιάννη Σαλλά και ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής του Δ.Σ. Σάμου που ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1947. Με απόφαση του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Προσωρινής Κυβέρνησης προάχθηκε σε συνταγματάρχη και ο Γιάννης Σαλλάς σε αντισυνταγματάρχη. Ο ΔΣ Σάμου αναπτύχθηκε γρήγορα και σύντομα έφτασε τους 100 άνδρες, που τον Αύγουστο του 1947 συνέτριψαν τους ΜΑΥδες του νησιού στην πρώτη μάχη των Γκιναίων. Σε αυτήν την μάχη ο Γ. Μαλαγάρης θα τραυματιστεί βαριά στο χέρι με αποτέλεσμα το χέρι του να αχρηστευτεί μόνιμα.

Μέσα σε δύο χρόνια ο ΔΣΣ θα καταφέρει μεγαλειώδη επιτεύγματα δίνοντας εκατοντάδες συμπλοκές και μάχες. Τα μάχιμα μέλη του θα ξεπεράσουν τους 700. Η αστική τάξη του νησιού και ειδικά ο Σαμιώτης πρωθυπουργός Σοφούλης βρίσκονταν σε αμηχανία.. Τον Απρίλη του 1949 ο Παπάγος και ο Βαν Φλιτ αποφάσισαν να ασχοληθούν προσωπικά με την κατάσταση της Σάμου.. Στο νησί αποβιβάστηκαν χιλιάδες άνδρες του Ε.Σ. καθώς και πλούσια πολεμοφόδια και υλικά. Ταυτόχρονα οι χωρικοί της Σάμου ξεσπιτώθηκαν και μεταφέρθηκαν στις πόλεις του νησιού.

Στις 21 Ιουλίου 1949, και υπό τον κίνδυνο περικύκλωσης, ο Γιάννης Μαλαγάρης αποφάσισε να δώσει τέλος στην ζωή του. Ήξερε από πριν τι τον περίμενε.. Είχε πει στον σύντροφο του Μανόλη Διακογιάννη: “Μανόλη, εγώ είμαι αξιωματικός καριέρας και γνωρίζω τους εξευτελισμούς που θα πάθω όταν με συλλάβουν. Γι’ αυτό θα πολεμήσω μέχρι τέλους και η τελευταία σφαίρα θα ‘ναι για μένα”..

Μνημείο του ΔΣΕ στην Κέρκη

Η μητέρα του, κρατούμενη, μόλις έμαθε το νέο του θανάτου του, έγραψε τους παρακάτω στίχους..

“Γιάννη λεβεντογιέ μου,
αλήθεια σε σκοτώσανε, ή ψέματα, για πες μου;
Πριν χρόνια φόρεσες του γάμου το στεφάνι,
μα ο αγώνας θέλησε έν’ άλλο να σου βάνει.
Στεφάνι δόξας άφθαρτο στ’ ωραίο μέτωπό σου,
χιόνια και κρύα και βροχές στο νεκροκρέβατό σου”.

Αλλά και οι αντίπαλοί του είχαν σε μεγάλη εκτίμηση τον Γιάννη Μαλαγάρη. Ο Σαμιώτης Ταξίαρχος Παπαγεωργίου, λίγο πριν μια μάχη τον Μάιο του 1949, εξηγώντας στους στρατιώτες του με ποιον είχαν να κάνουν τους δήλωσε:

“Εδώ έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε έναν έμπειρο πρώην αξιωματικό, το Γιάννη Μαλαγάρη της Μέσης Ανατολής. Αυτόν θα είχαμε σήμερα στρατηγό κι όχι τον Παπάγο, διότι ήταν ο καλύτερος στη Σχολή Ευελπίδων. Στην περίπτωση που παραδοθεί, θα του παρουσιάσετε όπλα”.

Ο Γιάννης Μαλαγάρης ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα. Δεν ήταν μονάχα η στρατιωτική του ικανότητα που ξεχώριζε αλλά και η μεγάλη πολιτική του οξυδέρκεια. Ηταν ένας μεγάλου βεληνεκούς Κομμουνιστής ηγέτης. Στα χωριά της Σάμου όπου έδρασε, η ανάμνησή του παραμένει και σήμερα ζωντανή.

Μανώλης Περατινός

Δείτε εδώ όλες τις μορφές που παρουσιάζονται σε αυτήν τη σειρά αναρτήσεων

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του αφιερώματος της Κατιούσα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ