Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης

Όταν ένα θεατρικό έργο κοιτάζει κατάματα τη ζωή, δεν τελειώνει όταν ακουστεί το χειροκρότημα. Συνεχίζει να «ζει» στη σκέψη και την καρδιά των θεατών, μέσα από το αποτύπωμα που αφήνουν μυριάδες ερωτήματα που συμπυκνώνονται στο εξής ένα: «Πώς είναι η ζωή σου και πώς θα την αλλάξεις;». Μία τέτοια περίπτωση είναι η παράσταση «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης»

«Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι, είσαστε χαμένοι.

Φίλος σας είναι η αλλαγή, η αντίφαση σύμμαχός σας.

Από το τίποτα πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί πρέπει να γίνουν τίποτε.

Αυτό που έχετε απαρνηθείτε το,

και πάρτε αυτό που σας αρνιούνται»

«Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι», Μπ. Μπρεχτ, 1936

Οταν ένα θεατρικό έργο κοιτάζει κατάματα τη ζωή, δεν τελειώνει όταν ακουστεί το χειροκρότημα. Συνεχίζει να «ζει» στη σκέψη και την καρδιά των θεατών, μέσα από το αποτύπωμα που αφήνουν μυριάδες ερωτήματα που συμπυκνώνονται στο εξής ένα: «Πώς είναι η ζωή σου και πώς θα την αλλάξεις;».

Μία τέτοια περίπτωση θεάτρου ήταν η παράσταση που παρακολουθήσαμε «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης», σε κείμενο και σκηνοθεσία της Βίλιας Χατζοπούλου. Μια παράσταση που μιλάει για το σήμερα, αντλώντας το θέμα της από ένα πραγματικό γεγονός του παρελθόντος: Την πολυήμερη απεργία των εργατών στο εργοστάσιο Φωταερίου της Αθήνας το 1929, με κύριο αίτημα τη χορήγηση 13ου μισθού. Η κυβέρνηση, τότε, ανέθεσε στην αστυνομία την περιφρούρηση του εργοστασίου και επιστράτευσε ναύτες που υπηρετούσαν τη θητεία τους ως απεργοσπαστικό μηχανισμό. Ο θεατής της παράστασης δεν μπορεί παρά να κάνει παραλληλισμούς με τους σημερινούς εργατικούς αγώνες. Ομως δεν είναι μονάχα το ίδιο το πολιτικό θέμα της απεργίας, που κάνει τούτο το έργο ρεαλιστικό, επίκαιρο και σημαντικό στο σήμερα. Είναι ο πολιτικός τρόπος που το διαπραγματεύεται, με «σύμμαχο την αντίφαση», όπως υποδηλώνει ήδη η άρνηση στον «τίτλο».

Εχοντας ως βάση μια πραγματική και συμβολική ταυτόχρονα, συνθήκη – το σκοτάδι που απλώθηκε στην Αθήνα λόγω έλλειψης του φωταερίου – «φωτίζονται» ακόμα πιο καθαρά οι δύο κόσμοι που συγκρούονται: Από τη μία, ο κόσμος των εργατών στο εργοστάσιο που «μαυρίζουν ολόκληροι, σαν τον λιθάνθρακα που καίνε για να γίνει φως». Από την άλλη, ο κόσμος των εκμεταλλευτών και του κράτους που πασχίζουν με κάθε μέσο να καταστείλουν την απεργία και τους κατηγορούν για το σκοτάδι που έχει πέσει στην Αθήνα. Ποιος όμως παράγει το φως και ποιος το σκοτάδι;

Σταδιακά, το έργο αποκτά σχεδόν αστυνομική πλοκή, μιας και στο επίκεντρο μπαίνει ο θάνατος του ενός. Είναι όμως θάνατος ή φόνος; Και ποιος είναι ο ένοχος; Μέσα από αυτόν τον ευρηματικό τρόπο καλούμαστε να δώσουμε απάντηση για το ποιος ευθύνεται για την αδικία συνολικά.

Αφηγητές της ιστορίας είναι δύο φανταστικά πρόσωπα, που για διαφορετικό λόγο ο καθένας, πάνε ενάντια στην απεργία: Ο εργάτης Εμμανουήλ Στέφος και ο κουρέας του εργοστασίου, Μάνθος Μανδηλάκης. Δύο αντι-ήρωες. Μέσα από τη στάση τους, αναδεικνύονται οι αντιφάσεις, τα διλήμματα, οι ταλαντεύσεις – η γενναιότητα και ο φόβος, το σθένος και η αδυναμία, το όραμα και η απογοήτευση, η ελπίδα και ο φόβος. Η στάση τους δεν εξετάζεται με ηθικούς και ψυχολογικούς όρους, μα πάντοτε υπάρχουν οι κοινωνικές – υλικές συνθήκες που τη διαμορφώνουν. Φανερώνεται ότι κανένας δεν γεννιέται «ήρωας», αλλά όπως χαρακτηριστικά μας είπε η ταλαντούχα συγγραφέας και σκηνοθέτης της παράστασης, «ο καθένας στη μεγάλη ιστορική στιγμή γίνεται ήρωας». Η σκηνοθετική προσέγγιση επεκτείνει τα παραπάνω, καθώς οι ηθοποιοί «μοιράζουν» επί σκηνής τους ρόλους τους, έτσι που όλοι «είναι» και «δεν είναι ο Μάνθος Μανδηλάκης». Ετσι, το ερώτημα στον θεατή – που μπαίνει ήδη από τον τίτλο – παραμένει διαρκές: Εσύ ποιος θες να είσαι; Κι έτσι κάπως οδηγούμαστε στο τελικό ερώτημα που ενεργοποιεί τη δική μας κοινωνική και πολιτική θέση.

Με χιούμορ και τρυφερότητα, μέσα από το τραγούδι, τον χορό αλλά και την απόλυτη ακινησία, οι ηθοποιοί καταφέρνουν όχι μόνο να μεταμορφώσουν τη σκηνή σε εργοστάσιο, σε προαύλιο και σε νησί, αλλά και αυτή τη μικρή και ξεχασμένη ιστορία στη Μεγάλη Ιστορία όσων παλεύουν για το «φως».

Οι φωτισμοί αλληλεπιδρούν με τον χώρο και συμβάλλουν στη δημιουργία εικόνων. Τα λιτά κοστούμια, το λειτουργικό σκηνικό με τα διαφορετικά επίπεδα συμβάλλουν στη «μεταμόρφωση» του χώρου (σε εργοστάσιο, προαύλιο, νησί) που γίνεται χάρη στην κινησιολογία και ερμηνευτική ικανότητα των ηθοποιών.

Το έργο «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης», βασισμένο στο διήγημα «Αίμα στην πόλη μαζί με φως» της Βίλιας Χατζοπούλου, θα παίζεται για 4 ακόμα παραστάσεις στο θέατρο «Αλφα», κάθε Δευτέρα και Τρίτη (23 -24/5, 30 – 31/5) στις 21.00. Ελπίζουμε το «ταξίδι» του να συνεχιστεί για πολύ παραπάνω. Αξίζει να το δει κανείς.

Συντελεστές της παράστασης

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Βίλια Χατζοπούλου

Ηθοποιοί: Ηλίας Βαλάσης, Κατερίνα Γεωργιάδου, Δώρα Γιαννακοπούλου, Μαρία Καλαμποκιά, Αγγελική Μπούρα, Ασημένη Τούντα, Αντρέας Τσιλιβαράκος

Σκηνικά – Κοστούμια: Χαρά Κονταξάκη

Φωτισμοί: Χριστόφορος Κώνστας – Βίλια Χατζοπούλου

Βίντεο – Φωτογραφίες – Αφίσα: Χριστοφόρος Κώνστας, Χρήστος Μαγγάνας @Xsquare DesignLab

Βοηθός σκηνοθέτη: Ευγενία Σταμούλη

Μακιγιάζ: Γιούλη Λιτσαρδάκη

Εταιρεία Παραγωγής: ΦΩΤΟΝΙΟ Τέχνης και Πολιτισμού

 

(Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον Ριζοσπάστη και γράφτηκε από την Κωνσταντίνα Νικολοπούλου και την Θαλασσιά Αντωνοπούλου)

Facebook Twitter Google+ Εκτύπωση Στείλτε σε φίλο

Κάντε ένα σχόλιο: