«Ο Βενιζέλος σφάζει… Δολοφόνοι τρέμετε!» – Η μεγάλη σφαγή των προλετάριων της Θεσσαλονίκης τον Φλεβάρη του 1933

Η ΠΡΩΤΟΦΑΝΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

7 ΕΡΓΑΤΕΣ ΣΚΟΤΩΜΕΝΟΙ, 16 ΒΑΡΕΙΑ ΠΛΗΓΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ 50 ΕΛΑΦΡΑ

ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝ. ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΥΝΗΦΘΗ ΑΛΗΘΗΣ ΜΑΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΓΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ – 3000 ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΗΛΩΝΟΥΝ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 15 Φλεβάρη (Του ανταποκριτού μας). – Η κυβέρνηση του Βενιζέλου παίρνει στην πόλη μας εξαιρετικά τρομοκρατικά μέτρα με σκοπό να παρεμποδίσει την εκλογική πάλη του Ενιαίου Μετώπου.

Ύστερα από τις αλλεπάλληλες απαγορεύσεις των συγκεντρώσεων του Ενιαίου Μετώπου, σήμερα το μεσημέρι οι αστυνομικές δυνάμεις έκαναν επιδρομή στο Ενωτικό Εργατικό Κέντρο και κατέστρεψαν τα γραφεία. Κατέσχεσαν επίσης πολλά εκλογικά βιβλιάρια εργατών.

Πεντηκονταμελής επιτροπή πήγε στον εισαγγελέα να διαμαρτυρηθεί και τον ανάγκασε να έλθει στο Ενωτικό Κέντρο. (…)

Το απόγευμα όμως στις 6 μ.μ. κουστωδίες χωροφυλάκων και χαφιέδων έκαναν νέα επίθεση και πολιόρκησαν το Ενωτικό Κέντρο.

Οι εργάτες που εν τω μεταξύ πληροφορήθηκαν τις πρώτες επιδρομές είχαν κατακλύσει τα γραφεία του Ενωτικού Κέντρου και εμπόδισαν τους χαφιέδες να μπουν μέσα. Εν τω μεταξύ έξω από το Ενωτικό Κέντρο συγκεντρώθηκαν περί τους 3000 εργάτες που αποδοκίμαζαν τους χωροφύλακες και τους χαφιέδες. (…) Επηκολούθησαν σοβαρές συγκρούσεις. (…)

Η πολιορκία και οι επιθέσεις της αστυνομίας κατά των αποκλεισμένων στο Ενωτικό Εργατικό Κέντρο εργατών εξακολούθησαν ως τις 10.30 η ώρα. Οι εργάτες που συγκεντρώθηκαν έξω από το Εργατικό Κέντρο (…) έκαναν αλλεπάλληλες επιθέσεις με σκοπό να σπάσουν την πολιορκία και να απελευθερώσουν τους συντρόφους τους.

Η αστυνομία με πρωτοφανή λύσσα προσπαθούσε να τους απωθήσει, πυροβολώντας εναντίον τους. Οι εργάτες ωστόσο, που ξεπερνούσαν τις 3 χιλιάδες, πάλεψαν με ηρωισμό.

Η εισαγγελία (…) αρνιότανε να επέμβει, παρά τις διαμαρτυρίες των μαζικών εργατικών επιτροπών.

Ετσι οι επιθέσεις και η πολιορκία κράτησαν μέχρι τις 10.30 – 11 τη νύχτα. Κείνη την ώρα κατέβηκε ο εισαγγελέας και διέταξε γενική επίθεση.

Το τι επηκολούθησε είνε αδύνατο να περιγραφεί.

Οι έφιππες και πεζές δυνάμεις που επολιορκούν το Εν. Κέντρο διενέργησαν γενική επίθεση. Ρίχτηκαν πάνω από 500 πυροβολισμοί.

Οι ένοπλες ορδές επετέθησαν με πρωτοφανή λύσσα και κατώρθωσαν να παραβιάσουν τις πόρτες του Κέντρου, οι υπερασπιστές του οποίου λύγισαν, πέφτοντας χτυπημένοι από τα δολοφονικά βόλια των καννιβάλων.

Εφτά σκοτωμένοι, 16 βαρειά τραυματισμένοι και 50 ελαφριά.

Αυτός είναι ο απολογισμός της πρωτοφανούς ανθρωποσφαγής της Θεσσαλονίκης.

Νέος Ριζοσπάστης, 16 Φλεβάρη 1933

Η παραπάνω ανταπόκριση γραμμένη στη «φωτιά» της μάχης και της στιγμής δημοσιεύτηκε στον «Νέο Ριζοσπάστη» στις 16-2-1933. Ο «Νέος Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε από τις 31 Αυγούστου 1931 έως και τις 10 Μάρτη 1934, έπειτα από δικαστική απόφαση που καταδίκαζε τον «Ριζοσπάστη» σε στέρηση τίτλου και τον υπεύθυνο Γεράσιμο Μαρμαρέλη σε πολυετή φυλάκιση για την παραβίαση του νόμου περί Τύπου.

Μια μέρα πριν από την παραπάνω δημοσίευση, τα όργανα του αστικού κράτους (με τη συνεργασία φασιστών της ΕΕΕ¹) είχαν αιματοκυλίσει τη Θεσσαλονίκη.

Ο αιματηρός απολογισμός, που την ώρα που γραφόταν η ανταπόκριση δεν είχε εξακριβωθεί, ήταν ο εξής:

Οκτώ ήταν οι νεκροί εργάτες: Οι Πρόδρομος Γούναρης (οικοδόμος, μέλος του ΚΚΕ), Μορδώχ Εσκινάτζη (καπνεργάτης, 16 ετών), Ιωακείμ Ιωακειμίδης (οικοδόμος), Θεόδωρος Μπουρδάς (ανθρακοπώλης), Θεόδωρος Καραμανλής (σιδηρουργός), Χρήστος Παζαλίδης, Αχιλλέας Παζολίδης (υποδηματεργάτης) και Τριζίδης ή Τράτσης (εργάτης, 19 ετών).

Τραυματίστηκαν πάνω από 100 και συνελήφθησαν 96.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ο θάνατος των 8 εργατών προήλθε «εξ ασφυγξίας, συνέπεια της συνθλίψεως κατά την έξοδον»! Το μέγεθος της ψευτιάς ήταν τέτοιο που οι αρχές αναγκάστηκαν, κάτω από την πίεση των εργατών, να διατάξουν την εκταφή των θυμάτων και τη διενέργεια νέας νεκροψίας.

Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Πάτρα, στον Πειραιά κ.α.

Ριζοσπάστης, 16/2/2021 – Βλ. περισσότερα: Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1939, τόμ. Α2, «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 399- 401 και 409-411.

Νέος Ριζοσπάστης, 17 Φλεβάρη 1933

Στις 17 του Φλεβάρη 1933, η στήλη «Κόκκινες Πινελιές» του Νέου Ριζοσπάστη, που υπογράφει ο Πρωτοπόρος, έχει τίτλο «Έπεσαν θύματα» και αναφέρεται στη σφαγή των προλετάριων της Θεσσαλονίκης:

Έπεσαν θύματα

Άλλη μια φορά τραυματίες και σκοτωμένοι. Άλλη μια φορά τα κορμιά μας να σπαράζουν κάτου από το δολοφόνο βόλι. Άλλη μια φορά το αίμα μας να χύνεται στα πεζοδρόμια και τους δρόμους.

Πάλι σείστηκε ο αγέρας από το μανιασμένο άχτι των τουφεκιών των δολοφόνων. Πάλι σφυρίξανε οι σφαίρες σα στρίγκλες και ζήτησαν και πήρανε πάλι τα κεφάλια μας.

Ποιοι τις έριχναν και τι ζητούσανε;

Εκείνοι που ληστεύουν με την προστασία του νόμου. Εκείνοι που κάθε εμπόδιο στη ληστεία τους το λέν’ παρανομία. Εκείνοι που μας κόβουν κάθε πολιτική ελευθερία και μας θέλουνε δούλους στις μηχανές τους, στα μαγαζιά τους, στα γραφεία τους. Είναι οι ίδιοι αυτοί: Που μας ξεσήκωσαν άλλους καιρούς σε πολέμους. Και που μας είπανε να γίνουμε ήρωες. Εκείνοι που, σα γενήκαμε «ήρωες», μας έκαναν το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη! Εκείνοι που όταν κάνουν την τραγική κωμωδία τους των εκλογών μας λένε: Ο κυρίαρχος λαός… Εκείνοι που ανεβάζουν στους άμβωνες των εκκλησιών τους πάτερ Δοσιθέους και πάτερ Ιωακείμ για να μας πούνε «τέκνα εν Χριστώ, αγαπητά». Εκείνοι μας έριξαν τις σφαίρες. Κι οι σφαίρες τους εζήτησαν εμάς. Είμαστε εμείς που φτιάνουμε με τα χέρια και το νου μας ό,τι καλό και χρήσιμο υπάρχει στη ζωή. Είμαστε μεις που δεν έχουμε τίποτε από κείνο που η δουλειά έκανε δικό μας. Είμαστε μεις που στρώσαμε στο πέρασμα των χρόνων το δρόμο της Ιστορίας με τα κουφάρια μας και τον ποτίσαμε με το λαχταριστό μας αίμα για τις πολιτικές ελευθερίες της τάξης αυτής που σήμερα τις αρνείται από μας. Είμαστε μεις που γενήκαμε στους πολέμους που έκαναν «ήρωες» και τους κάναμε πιο πλούσιους από πριν. Είμαστε μεις που βλέπουμε τη γελοιογραφία μας στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Είμαστε μεις που μέσα στην πλατιά και μεγάλη μας μάζα, που δεν πήρε ολόκληρη ακόμα ταξική συνείδηση, ψηφίζουμε στις εκλογές τους δημίους και δολοφόνους του εαυτού μας, του «κυρίαρχου λαού». Είμαστε μεις που, όταν παίρνουμε την ταξική μας συνείδηση, οι πάτερ Δοσίθεος και πάτερ Ιωακείμ μας λένε «επάρατα όργανα της Μόσχας»…

Εμάς ζητήσανε οι σφαίρες…

Και μας βρήκανε. Όλο το προλεταριακό κορμί της χώρας αναταράχτηκε βαθιά πληγωμένο. Με τον πόνο που μας ξεσκούσε την καρδιά βαθιά, είδαμε να πέφτουν δολοφονημένοι δέκα από μας και τραυματίες εκατό…

Δέκα σκοτωμένοι!

Αυτοί πια δε θα ξαναδούν τον ήλιο!

Δέκα!

Οι προλεταριακές τους καρδιές έπαψαν πια να χτυπούνε!

Σκοτωμένοι, σφαγμένοι. Δε θα βρεθούνε πια μαζί μας οι σύντροφοι στους ταξικούς αγώνες που έρχονται. Έδωσαν γι’ αυτούς ό,τι είχανε πιο μεγάλο: Τη ζωή…

Μα κείνοι κάτου από τον τάφο τους, βυθισμένοι μέσα στην τραγική τους σιωπή ακούνε… Ακούν και περιμένουν. Μέσα στον ύπνο του θανάτου τους προσμένουν το θριαμβευτικό ποδοβολητό της επανάστασης που έρχεται, σκορπίζοντας ήρωες, όπως αυτοί, στο δρόμο της, την προσμένουν να φτάσει. Και τη φωνή των συντρόφων τους να τους αναστήσει στο αθάνατο επαναστατικό Μνημείο:

-Ήρωες και μάρτυρες, που πέσατε θύματα, σηκωθείτε από τον τιμημένο σας ύπνο. Η επανάσταση σας δίνει τη ζωή των αιώνων…

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ

Νέος Ριζοσπάστης, 18 Φλεβάρη 1933

1. «Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ)»: Φασιστική οργάνωση που δρούσε στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του 1930 με έντονα αντισημιτική και αντικομμουνιστική δράση, που καθοδηγούνταν από βενιζελικούς κύκλους, τα στελέχη της στήριξαν το καθεστώς Μεταξά και στην Κατοχή συνεργάστηκαν με τους ναζί. Βλέπε περισσότερα: «Η σύγκρουση φασιστών – κομμουνιστών στο Μεσοπόλεμο», «Ριζοσπάστης» 24/10/2020.