Καταλονία – η επόμενη μέρα

Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για την επόμενη μέρα, αν δεν έχει χωνέψει την προηγούμενη. Κι αυτή αφήνει πολλά ανοιχτά ερωτήματα και ορισμένα σημεία που δεν είναι εύκολο να ερμηνευτούν ή να μετρηθούν με το χτεσινό αποτέλεσμα που ανακοίνωσαν οι καταλανικές αρχές για το δημοψήφισμα: περισσότερες από 2 εκατομμύρια ψήφοι, παρά το όργιο καταστολής και τα αντικειμενικά εμπόδια, και ποσοστό πάνω από 90% υπέρ της ανεξαρτησίας. Αλλά η δυναμική των γεγονότων μοιάζει να ξεπερνά κατά πολύ τη φαντασία των πρωταγωνιστών τους.

Πριν από την κλιμακούμενη ένταση των τελευταίων ημερών, δεν ήταν καθόλου σίγουρο πως θα επικρατούσε το “Ναι” -η θέση υπέρ της ανεξαρτησίας- στο δημοψήφισμα. Ακόμα κι αν επικρατούσε όμως, η ισπανική κυβέρνηση δεν ήταν υποχρεωμένη να το αναγνωρίσει και να το λάβει υπόψη της. Σε κάθε περίπτωση, όσο και αν ξετυλιγόταν αυτό το κουβάρι, πολύ δύσκολα θα οδηγούσε τα πράγματα ως το τέλος και την απόσχιση της Καταλονίας από το ισπανικό κράτος.

Το πιο πιθανό είναι πως οι καταλανικές αρχές χρησιμοποιούσαν το δημοψήφισμα, για να διεκδικήσουν καλύτερες θέσεις και περισσότερη οικονομική αυτονομία. Ακολουθούσαν δηλαδή τακτική ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκοντας να πουλήσουν στην καλύτερη δυνατή τιμή, για το καλύτερο δυνατό αντάλλαγμα την ψήφο των Καταλανών. Όχι, οι independistas -δηλ οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας- δεν είναι επαναστάτες, όσο κι αν οργίαζε το φαντασιακό πολλών χώρων με το ιστορικό φορτίο της Βαρκελώνης. Αλλά οι αντίπαλοί τους είναι φασίστες, νοσταλγοί του Φράνκο, όπως δείχνουν οι σωβινιστικές συγκεντρώσεις στην υπόλοιπη Ισπανία και το όργιο καταστολής τη μέρα του δημοψηφίσματος.

Τώρα τα δεδομένα άλλαξαν ριζικά και φαίνεται να απομακρύνουν -ή να δυσκολεύουν προς το παρόν- το ενδεχόμενο ενός συμβιβασμού. Οι αρχές της Καταλονίας προανήγγειλαν τη μονομερή διακήρυξη της ανεξαρτησίας της. Από την άλλη ο Ραχόι έριξε λάδι στη φωτιά, λέγοντας πως δεν είδε κανένα απολύτως δημοψήφισμα χτες. Συνεπώς έστειλε τις αστυνομικές δυνάμεις να καταστείλουν κάτι που δεν υπήρχε…

Η ισπανική κυβέρνηση επιχείρησε μια επίδειξη δύναμης -όση τέτοια μπορεί να κρύβουν οι εικόνες της αστυνομίας να χτυπάει στο ψαχνό το άοπλο πλήθος, να κλέβει κάλπες σαν τους αναρχικούς της Ελλάδας στις φοιτητικές εκλογές και να μπλέκει σε σκηνές που θυμίζουν τη “Μεγάλη των Μπάτσων Σχολή”.

Loca Academia de Policía spanish version. ÉPICO. pic.twitter.com/zCisXG7f3v

— El del Teto (@eldelteto) 1 Οκτωβρίου 2017

Μια αχρείαστη επίδειξη δύναμης, που τσαλάκωσε ανεπανόρθωτα το προφίλ του Ραχόι και φαίνεται να πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο απ’ το αποτέλεσμα που επιδίωκε, συσπειρώνοντας όσο ποτέ τους Καταλανούς. Εκτός κι αν ήταν μια μελετημένη, υπολογισμένη κίνηση πρόκλησης χάους, εν είδει αυτοεκπληρούμενης προφητείας, όπου ο ίδιος θα φάνταζε ως η μόνη σώφρων λύση, φάρος λογικής και σταθερότητας. Είναι τόσο ανόητο που μοιάζει τελικά σχεδόν μεγαλοφυές…

Η επόμενη μέρα βρίσκει ενισχυμένους και κυρίαρχους τους εκατέρωθεν εθνικισμούς, σε ένα εκρηκτικό μίγμα, που είχε πολλά χρόνια να απασχολήσει τη Δυτική Ευρώπη και φαίνεται να την ξαναγυρνάει στην εποχή των Αψβούργων και των Βουρβόνων, που τα βασίλεια σφάζονταν μεταξύ τους, για να επιβάλουν την κυριαρχία τους στα υπόλοιπα…

Όσο οξυμένες κι αν είναι οι αντιθέσεις κι η ανισόμετρη ανάπτυξη στο εσωτερικό της Ισπανίας, δεν ήταν εύκολο να προβλέψει κανείς την τροπή των γεγονότων και τη σφοδρότητα με την οποία εκδηλώθηκαν. Ακριβώς αυτή η άγρια καταστολή όμως, με τις πλαστικές σφαίρες και τους εκατοντάδες τραυματίες, με τους αστυνομικούς να δείχνουν ότι είναι παντού ίδιοι και πως η ηλιθιότητά τους δεν έχει σύνορα ούτε πατρίδα -περίπου όπως οι προλετάριοι- είναι που δίνει ευρύτερες διαστάσεις σε αυτήν την ενδοαστική διαμάχη. Όπως σημειώνει και το ΚΚΛΙ στην ανακοίνωσή του, η κρατική καταστολή θα γυρίσει -αργά ή γρήγορα- στις εργατικές και λαϊκές οργανώσεις, το μόνο πραγματικό φορέα των κοινωνικών μετασχηματισμών.

Η επόμενη μέρα περιλαμβάνει γενική απεργία, την Τρίτη 3 Οκτώβρη, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την πρωτοφανή καταστολή του ισπανικού κράτους. Κι αυτό μπορεί να μην είναι πανάκεια, αλλά προβάλλει ως ένα σοβαρό αντίδοτο από εργατική ταξική σκοπιά, ενάντια στον ανερχόμενο εθνικισμό και τη διαχείριση του ζητήματος από τις αστικές κυβερνήσεις.