Το τέταρτο Ράιχ (Η αθανασία του φασιστικού φαινομένου)

Υπάρχουν διάφορες μορφές αθανασίας, αναφέρει ένας χαρακτήρας στο Batman Begins, και ειδικά όσον αφορά μια ιδεολογία ή ένα πολιτικοκοινωνικό σύστημα αυτό ισχύει πέρα ως πέρα. Δε χρειάζεται να επιβιώσει ο ηγέτης ή τα στελέχη ενός κινήματος για να συνεχίσει αυτό να επικρατεί. Σε επίπεδο λογοτεχνίας το αντιλήφθηκε πολύ νωρίς τόσο ο Μπρεχτ όσο και ο Philip K. Dick, σε μια εποχή μάλιστα όπου η πλειοψηφία, ίσως και το κυρίαρχο σύστημα, προσπαθούσε να πείσει ότι μετά την ήττα του Τρίτου Ράιχ η ελευθερία του λαού ήταν δεδομένη.

Μην πανηγυρίζετε, η σκύλα που γέννησε τον φασισμό είναι σε οίστρο προειδοποιούσε ο Μπρεχτ. Τελικά γέννησε και πολύ σύντομα όπως φάνηκε σε μια σειρά χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα όπου το μεταπολεμικό κράτος βασίστηκε στους δωσίλογους και τους συνεργάτες των Γερμανών. O Philip K. Dick το πήγε ακόμα παραπέρα, στο διήγημα και μετέπειτα σειρά «The man in the high castle» (Η θεωρία και οι πρακτικές των Ναζί), επιβιώνουν μέσα από τους νικητές του πολέμου στις ΗΠΑ. Και ποιες είναι αυτές οι πρακτικές άραγε; Και εδώ το σύστημα έκανε καλή δουλειά και πλέον φασαίοι, απολιτίκ και λοιποί χαζοχαρούμενοι έχουν βάλει την ταμπέλα του φασισμού σε ότι θεωρούν αυταρχικό ή ακροδεξιό, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο να ξεπλένουν τον πραγματικό φασισμό.

Ο φασισμός δεν έχει να κάνει προφανώς με την αυταρχικότητα ή κάποιο δεξιόμετρο, είναι μια ειδική κατάσταση του καπιταλιστικού συστήματος κατά την οποία μια ομάδα λαού καταλαμβάνει κομμάτι της εξουσίας και θεωρεί πως λόγω κάποιου εγγενούς χαρακτηριστικού της έχει δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω σε άλλες ομάδες που λόγου της έλλειψης αυτού του εγγενούς χαρακτηριστικού χάνουν την ιδιότητα του ανθρώπου. Ο φασισμός όμως δεν μένει μόνο στη θεωρεία αλλά κινητοποιείται και στην πράξη είτε αυτό είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης, είτε τάγματα εφόδου, είτε στρατοί εθνοκάθαρσης. Με βάση τα παραπάνω ο Philip K. Dick έπεσε σχετικά κοντά αφού το Ισραήλ ακολουθεί με συνέπεια μια καθαρή φασιστική πολιτική με εθνικοσοσιαλιστικό χαρακτήρα. Το αφήγημά τους στηρίζεται στην ανωτερότητα των Εβραίων αφού είναι ο περιούσιος λαός του Θεού και τους έχει υποσχεθεί τη γη της επαγγελίας, ενώ οι αρχικοί κάτοικοι της περιοχής αυτής, οι Παλαιστίνιοι δεν είναι άνθρωποι, όπως μπορεί να παρατηρήσει εύκολα κάποιος στη ρητορική που επικρατεί τόσο από κυβερνητικά στελέχη, όσο και από πολίτες στο Ισραήλ (έχει αξία κάποιος να παρακολουθήσει τα social media του Hamsaz). Ακόμα και όσον αφορά τη δολοφονία χιλιάδων παιδιών η απάντηση είναι ότι αν μεγαλώσουν θα γίνουν τρομοκράτες.

Ευτυχώς μια μερίδα κόσμου το έχει αντιληφθεί αυτό και αντιδρά, και μάλιστα μια μερίδα ετερόκλητη όπου συναντιούνται μαρξιστές, αριστεροί, οικολόγοι, ακόμα και απεργοί πείνας με αφορμή άλλα γεγονότα όπως την κρατική δολοφονία και συγκάλυψη στα Τέμπη. Εμβληματική κίνηση αλληλεγγύης μετά από μια σειρά ανθρωπιστικών αποστολών με πολλά θύματα ιατρικού προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, των Γιατρών του Κόσμου και δημοσιογράφων (έχει περιγραφεί ως επιστημονικό πογκρόμ) είναι οι δύο αποστολές αλληλεγγύης του Global Sumud Flotilla και κυρίαρχη έκφραση, η νεαρή οικοακτιβίστρια Gretah Thunberg.

Και εδώ και αν έπεσε παραπληροφόρηση, ειρωνεία, αδιαφορία, χλευασμός. Από το επιχείρημα καλά δεν ήξεραν που πήγαιναν, έως το δεν είναι όμως επαναστάτες από τη μία και το καλά να πάθουν οι άπλυτοι και οι ισλαμόφιλοι από την άλλη, αποτυπώνεται μια αποκτήνωση του κομματιού αυτού της κοινωνίας, ενός κομματιού το οποίο έχει επιλέξει να ζει σκυφτό, να κοιτάει τη δουλειά του, να συμβιβάζεται με κάθε βρωμιά, και για αυτό τελικά στρέφεται ενάντια σε όσους και όσες αντιστέκονται ακόμα και όταν έχουν υποστεί εξευτελισμούς και βασανιστήρια. Για αυτό χαίρονται γιατί η Γκρέτα Τούνμπεργκ και κάθε Γκρέτα τους υπενθυμίζει ότι δεν είναι όλοι έτσι, δεν τα φάγανε όλοι μαζί, δεν κοιτάνε όλοι τη δουλειά τους, ότι έγιναν ανθρωπάκια από επιλογή και όχι από ανάγκη.

Αυτό είναι και μια μεγάλη παρακαταθήκη και νίκη του Χίτλερ. Ο φόβος και τα βασανιστήρια που εξαπέλυσε κατάφεραν να μετατρέψουν τα θύματά του σε φορείς των ιδεών και των πρακτικών του. Η κακοποίηση και ο τρόμος είναι από τα βασικά εργαλεία του συστήματος στην αποκτήνωση στο Ισραήλ, αλλά και παντού, η λογική του ο θάνατος σου η ζωή μου, του να τους το κάνω πριν μου το κάνουν αυτοί. Είναι η μια πορεία που ακολουθούν καταπιεσμένοι κατά τα άλλα από το σύστημα, είτε λέγεται σιωνισμός, είτε αστική δημοκρατία, ώστε να στρέφονται εναντίων των πιο αδύναμων και ποτέ απέναντι των πιο ισχυρών.

Όσο αναφορά εμάς τους υπόλοιπους που έχουμε επιλέξει να αγωνιζόμαστε παρά τη βιαιότητα του συστήματος ενάντια σε όσους την προκαλούν, μόνο με δέος και συγκίνηση μπορούμε να δούμε τον απεργό πείνας Ρούτση, την άφιξη των απαχθέντων του στόλου αλληλεγγύης, το φως στο χαμόγελο της Γκρέτα, τη μαχητικότητα των απεργών της πρώτης Οκτώβρη, και με μια καλώς εννοούμενη ευγενή άμιλλα, αφού όλοι και όλες αγωνιζόμαστε για την ίδια υπόθεση, ο καθένας από την πλευρά του. Τώρα αν η Γκρέτα είναι αρκετά επαναστάτρια δε μπορούμε να το ξέρουμε, αυτό που ξέρουμε όμως είναι πως ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Τσε, η Ρόζα και τόσοι και τόσες άλλοι και άλλες δεν έμειναν στην ιστορία μόνο για τη θεωρητική τους κατάρτιση, αλλά κυρίως για το θάρρος, την αποφασιστικότητα και την θέλησή τους να δρουν. Και μάλλον αυτά είναι στοιχεία που τα έχει όχι μόνο η Γκρέτα αλλά αρκετός κόσμος σήμερα. Και αυτή είναι και η διαχωριστική μας γραμμή από τον κάθε κυρ Παντελή, η βούληση να απειθαρχούμε και να εναντιωνόμαστε σε ότι προσπαθεί να μας κρατήσει σκυφτούς.

Εδώ θα μπορούσε κάποιος να απορήσει, να αναρωτηθεί τι αφορούν όλα αυτά την Ελλάδα; Η ιδιότυπη αυτή συγκρότηση ενός τετάρτου Ράιχ, μιας ισοπεδωτικής δύναμης που προσπαθεί να δημιουργήσει μια κοινωνία ζούγκλα είναι το πραγματικό πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού. Και για αυτό νιώθουν πλέον τόσο άνετα στη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη άτομα όπως ο Πλεύρης, ο Άδωνις, ο Βορίδης. Πλέον, δε γράφει πουθενά η εργασία απελευθερώνει, γράφει το δεκατριάωρο είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσεις (περίεργο βέβαια για μια χώρα που υποτίθεται ότι βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης), δε γράφει πουθενά κανιβαλισμός, πλέον το ονομάζουμε ανταγωνισμός και ελεύθερη αγορά. Και στόχος κάθε τέτοιου συστήματος είναι να στρέψει τα βλέμματα στους πιο αδύναμους, ή σε όσους αγωνίζονται, ώστε την ίδια ώρα να μπορούν να αστειεύονται ενώ  κουκουλώνουν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, ή να βγάζουν λογίδρια για την πατρίδα και το έθνος και τον άγνωστο στρατιώτη ώστε να θάψουν τον αγώνα πολλών γονιών για τη δικαίωση των παιδιών τους.

Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με την Ελλάδα και με όλη την Ευρώπη, όσο τουλάχιστον δεν ανατρέπεται αυτή η πολιτική. Γιατί το να μπει φρένο είναι αδύνατον, έχει περάσει ανεπιστρεπτί αυτή η εποχή. Σε οποιοδήποτε αγώνα δε μπορείς να παίζεις μόνιμα άμυνα, αν τουλάχιστον θες να νικήσεις στο τέλος.

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης.