Για να μη μας καίει η ντροπή

Βίντεο και φωτογραφίες που δημοσιοποιούνται και από τους ίδιους τους ισραηλινούς στρατιώτες και  απεικονίζουν βιαιότητες τους προς αμάχους, χλευασμούς τους σε τραυματίες και νεκρούς Παλαιστίνιους προκαλούν  εύλογα ερωτήματα για τις αξίες, τις προτεραιότητες, τα ηθικά προτάγματα αυτών των στρατιωτών. Τα οποία μοιάζει να αντανακλώνται στις  δημοσκοπήσεις, όπως του Jewish People Policy Institute,  που καταγράφουν ότι περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Εβραίους Ισραηλινούς υποστηρίζουν το σχέδιο για την εθνοκάθαρση της Λωρίδας της Γάζας από τους Παλαιστίνιους και μόνο το 3% από αυτούς να αντιτίθεται στο σχέδιο αυτό για λόγους ηθικούς.  

Είναι που στο Ισραήλ τα ιμπεριαλιστικά, γεωπολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα μαζί με οικονομικά οφέλη με τον  έλεγχο της ενεργειακής αγοράς επιβάλλουν συγκεκριμένες πολιτικές ενέργειες και οργάνωση ζωής, που καθορίζουν τις κοινωνικές σχέσεις των Ισραηλινών και αντανακλώνται στις αξίες και την ιδεολογία τους. Δεν είναι επομένως οι Ισραηλινοί ούτε αθώα θύματα που αντιδρούν αμυντικά σε απρόκλητες επιθέσεις από υπανάπτυκτους δολοφόνους ούτε όμως ως εβραίοι από τη φύση τους είναι μια κακή φυλή. 

Όταν η εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων έχει οργανώσει ένα κράτος απαρτχάιντ που αντιμετωπίζει τους εκδιωγμένους Παλαιστίνιους από τον τόπο όπου δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ  ως υπανθρώπους, θα μπορούσαν οι ισραηλινοί να είχαν γαλουχηθεί με διαφορετικές αξίες;  Θα μπορούσε να έχει διαμορφωθεί διαφορετικά η συνείδησή τους  αν έχουν κατηχηθεί  από πολύ μικρή ηλικία  να θεωρούν βάρβαρους τους Παλαιστίνιους και τον εαυτό τους εκλεκτό λαό, πάντα θύμα που απ’ όλους απαιτούν να τους δικαιώνουν; Η κοσμοθεωρία που θα επικρατούσε αν τους επαναλάμβαναν συνεχώς ότι είναι περιτριγυρισμένοι από εκδικητικούς βαρβάρους που θέλουν να τους αφανίσουν  λόγω θρησκείας δεν θα δικαιολογούσε τη βαρβαρότητα και δεν θα την επικροτούσε;  Και σαν συνέπεια μιας τέτοιας ρατσιστικής συμπεριφοράς, αντίστοιχα,  στους διωγμένους απόκληρους μιας πατρίδας, στους Παλαιστίνιους,  δεν θα διαμόρφωνε ένα φρόνημα αντίστασης, όταν οι υλικές συνθήκες διαβίωσής τους είναι αφόρητες; Είναι δυνατόν να περιμένει κανείς να αποδεχτούν οι Παλαιστίνιοι ότι όλη τη ζωή τους θα είναι φυλακισμένοι σε ένα γιγάντιο στρατόπεδο συγκέντρωσης υπό την εξουσία ενός γενοκτονικού κράτους απαρτχάϊντ που συστηματικά τους δολοφονεί και αφανίζει;  

Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι επηρεάζονται με διαφορετικούς τρόπους από τις συνθήκες ζωής και τα συστήματα κάτω από τα οποία ζουν. Είναι η ύπαρξη αυτού του ρατσιστικού και τυραννικού κράτους που διαμορφώνει όλους όσοι ζουν κάτω απ’ αυτό. Από τη μια, αλαζόνες που καυχώνται για τις φρικτές τους πράξεις, χωρίς ηθικούς φραγμούς, χωρίς καν τον ελάχιστο σεβασμό απέναντι σε νεκρούς, οι ισραηλινοί στρατιώτες έχουν ανατραφεί μέσα στο αξιακό σύμπαν αυτής της  χώρας απαρτχάιντ που δεν μπορεί να διατηρηθεί  χωρίς ασταμάτητη βία και βαναυσότητα.  Από την άλλη,  όταν κανείς υφίσταται τις επιπτώσεις μιας  τυραννίας, όπως  του ισραηλινού καθεστώτος, είναι αυτονόητο ότι και η κοσμοθεωρία του θα διαμορφωθεί ανάλογα. Το μίσος προς το τυραννικό καθεστώς και τους υπηρέτες του θα ρυθμίζει τη ζωή του και η επιθυμία ν’ αντισταθεί ή και να ανταποδώσει ακόμα και λίγη από τη βία που δέχεται δεν θα τον έκανε κακό άνθρωπο ούτε λιγότερο ηθικό ή δίκαιο από τους δυτικούς που σπεύδουν να  καταδικάζουν τη βία, τη Χαμάς και κάθε αντίσταση. 

Δεν πρόκειται λοιπόν για τα άτομα, αλλά για το σύστημα που προκαλεί τόσο μίσος και τόσες θηριωδίες. Είναι που οι υλικές συνθήκες, τρόποι παραγωγής, οικονομικές σχέσεις, κοινωνικές δομές αποτελούν τη βάση για τις ιδέες, τις αξίες και τον χαρακτήρα των ανθρώπων. Το περιβάλλον, με την έννοια των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, είναι που διαμορφώνει τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται και ενεργούν. Κι επειδή το κράτος του Ισραήλ αποδεικνύεται ότι ενεργεί σαν ένα άδικο, κτηνώδες σύστημα, όπως ήταν και η ναζιστική Γερμανία,  που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς  βία και κακοποίηση πρέπει αυτό το σύστημα να αποσυναρμολογηθεί και να αντικατασταθεί.

Ογδόντα χρόνια μετά το Άουσβιτς διαπράττονται και πάλι οι ίδιες θηριωδίες, σε απευθείας μάλιστα μετάδοση, με την προπαγανδιστική εκμετάλλευση των τότε θυμάτων της ναζιστικής τυραννίας.  Κι ενώ η Δύση βίωσε η ίδια, όχι μόνο πια οι αποικίες της,  το απόλυτο κακό, καθώς δεν εξέλιπε το σύστημα  που το κυοφόρησε, το κακό τώρα πάλι επαναλαμβάνεται, αφού στην ουσία αντιμετωπίστηκε ως ένα ατύχημα της ιστορίας. Γι’ αυτό και πάλι ο καπιταλισμός δεν έχει κανένα ενδοιασμό να παρασύρει όλον τον κόσμο για άλλη μια φορά στην άβυσσο. Γι’ αυτό και πάλι η   αυταπάτη ότι ο καπιταλισμός θα μπορούσε να λειτουργήσει προς όφελος όλων αν μερικά ιδιοτελή και άδικα άτομα δεν σχεδίαζαν παρασκηνιακά σχέδια καταστρέφοντας τον για όλους, μετά από τόσες διαψεύσεις συνεχίζει να παρασύρει μια μεγάλη πλειοψηφία ανθρώπων που ψάχνουν το ανθρώπινο πρόσωπο του καπιταλισμού.   

Όμως ανισότητα, βαναυσότητα, διαφθορά είναι τα αναπόφευκτα προϊόντα ενός συστήματος που βασίζεται στο κέρδος, στο οποίο η καπιταλιστική τάξη είναι σε θέση να εκμεταλλεύεται την εργατική τάξη που δεν έχει τίποτα να πουλήσει εκτός από την εργασία της. Γι’ αυτό και η επικέντρωση στις λεπτομέρειες του τρόπου που εξελίσσονται οι καταχρήσεις και βαρβαρότητές του δεν βοηθούν και πολύ στην αντιμετώπιση του. Γιατί ακόμα κι αν εξαλειφτούν οι συγκεκριμένοι καπιταλιστές,  τα …μυστικά τους σχέδια και τα νήματα που χρησιμοποιούν για να χειραγωγήσουν, αν δεν μετασχηματιστεί το σύστημα το πιο πολύ που θα  συμβεί είναι να αντικατασταθούν από νέους καπιταλιστές  εκμεταλλευτές και χειραγωγούς σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

Η γενοκτονία της Γάζας είναι γέννημα θρέμμα της άδικης φύσης του καπιταλισμού, είναι το φρικιαστικό αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών του δυτικού καπιταλισμού, γι’ αυτό συμβάλει στον αφανισμό των Παλαιστινίων όλη η, κατά τα άλλα, …δημοκρατική Δύση.  Δεν είναι ο κακός Μπ. Νετανιάχου ο κύριος αίτιος, αλλά ένα σύστημα που προωθεί την αναρρίχηση τέτοιων ανθρώπων στην κορυφή. Δεν είναι οι στρατιώτες εκ φύσεως με κτηνώδη συμπεριφορά, αλλά η ανατροφή τους σ’  ένα σύστημα που είναι αποδεκτή η απόλυτη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας, που αντιμετωπίζονται απαξιωτικά οι μειονότητες, που καλλιεργείται η  ανωτερότητα της εβραϊκής  πλειοψηφίας ως περιούσιου λαού που τους διαμορφώνει ανθρώπους αλαζόνες και χωρίς ηθικούς φραγμούς να  καυχώνται για τις φρικιαστικές πράξεις τους. 

Δεν είναι ότι δεν υπάρχει και η προσωπική ευθύνη. Αλλά σ’ ένα περιβάλλον που καλλιεργεί και ενισχύει τέτοιες συμπεριφορές, κι έχοντας σχεδόν ολοσχερώς πνίξει κάθε φωνή αντίστασης,  οι προσωπικές επιλογές ηθικής συμπεριφοράς σχεδόν μηδενίζονται για μια μεγάλη πλειοψηφία που αποδέχεται άκριτα τον κυρίαρχο λόγο. Γι’ αυτό, για να μην επικρατήσουν, με τη μια ή την άλλη μορφή,  όλες αυτές οι φασιστικές ιδέες της ανωτερότητας κάποιων ομάδων, λαών ή φυλών, για να μην ενισχυθούν προτροπές για επιτυχίες που στηρίζονται στην εκμετάλλευση των αδύναμων, για να μην απαξιωθεί ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο αγώνας δίνεται παντού όπου ο καπιταλιστικός τρόπος οργάνωσης της παραγωγής επιβάλλει την εκμετάλλευση για  επιδίωξη του κέρδους, διαμορφώνοντας και την αντίστοιχη ιδεολογία.  

Στον αντίποδα της κυριαρχίας ενός σκεπτικισμού που οδηγεί στην αδράνεια, της επικράτησης του πνεύματος του ατομικισμού, του πνεύματος του συμβιβασμού και της μοιρολατρίας, του κυνισμού που περνιέται για ρεαλισμός, της ολοκληρωτικής απουσίας του πνεύματος της θυσίας είναι  η αφοσίωση στο κοινό καλό και τη σοσιαλιστική επανάσταση, που ανατρέπει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, με  θυσία προσωπικών επιθυμιών και ανέσεων για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση. Είναι η κατασυκοφαντημένη πίστη στα ιδανικά της ισότητας και δικαιοσύνης που απορρίπτει εγωισμό και ατομικότητα, υιοθετώντας μια συλλογική ηθική. Για να μην περιορίζεται το άτομο από την ανάγκη της επιβίωσης ή εκμετάλλευσης, αφού στον άνθρωπο, ως κοινωνικό ον, η αληθινή ελευθερία του πραγματώνεται μέσω της συλλογικής συνεργασίας και της αρμονικής συνύπαρξης με τους άλλους.

Σ’ εκείνο το ξεχασμένο πια  έργο  του  1932 «Πώς δενόταν το ατσάλι» που γράφτηκε από έναν άνθρωπο του λαού, έναν στρατιώτη της επανάστασης,  έναν  συγγραφέα που ξέρει πώς να μοιραστεί με τον αναγνώστη τη δίψα του για επανάσταση και μετασχηματισμό της κοινωνίας, του Ν. Οστρόβσκι, ο ήρωάς του Πάβελ Κορτσάγκιν, ολοκληρωτικά δοσμένος στην Οκτωβριανή επανάσταση των Μπολσεβίκων γίνεται το πρότυπο για το πώς το ατομικό μπορεί να συγχωνευθεί με το συλλογικό καλό. Κι αν ο ατομικισμός της σύγχρονης κοινωνίας, που θεωρείται τώρα άθροισμα ατόμων, διαμορφώνει ανθρώπινες συμπεριφορές που καθοδηγούνται από την επιδίωξη του κέρδους αποκτημένο εύκολα μέσω της εκμετάλλευσης, τα λόγια αυτού του ήρωα που έρχεται από ένα ηρωικό παρελθόν, με την ανιδιοτέλεια, το θάρρος, το  ακατάβλητο σθένος, υποστηριζόμενο από το μετουσιωμένο ιδανικό φαίνεται να δείχνουν το δρόμο, το δύσκολο αλλά θαυμαστό, που θα πρέπει να πορευτούμε. «Το πιο ακριβό στον άνθρωπο είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και πρέπει να τη ζήσει κανείς έτσι, που να μην τον βασανίζει ο πόνος για τα χρόνια που τα ‘ζησε άσκοπα, για να μην τον καίει η ντροπή για το άθλιο και τιποτένιο παρελθόν και να μπορέσει πεθαίνοντας να πει: όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου, στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας».