Εκπαιδευτική Παιδοκτονία

Μέδομαι, αρχαίο ρήμα που σημαίνει σκέφτομαι, φροντίζω, επινοώ. Απ’ αυτό προκύπτει η Μήδεια. Στον μύθο άλλωστε είναι η σκεπτόμενη γυναίκα που ταυτίζεται με το αρνητικό στερεότυπο της Γοργούς και την αρνητική έννοια που χρησιμοποιεί ο Ομηρος. Από την ενεργητική διάθεση του μέδομαι, προκύπτει η διαφορετική του σημασία, που είναι άρχω, εξουσιάζω, απ’ όπου παραλαμβάνουμε στην κουλτούρα μας τη μυθολογική τη Μέδουσα, τη θαλάσσια γοργόνα. Ακούω καμιά φορά γονείς να παραπονιούνται για τη βία των σύγχρονων κινουμένων σχεδίων για παιδιά. Κι άλλοι που βρίσκουν τα κόμικς σατανιστικά κι επικαλούνται την αρχαιοελληνική παιδεία ως σωτηρία.

Εχω μια νεαρή φίλη μου την Ειρήνη, που μόλις γέννησε και σκόρπισε γύρω της αγάπη και μαγεία, κι έχω και την άλλη, την συνονόματη, που τη δείχνει η τηλεόραση, που τη λένε και τη γράφουν αραιότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν σύγχρονη Μήδεια. Ωραία λέξη η Ειρήνη. Κι ακατανόητη η Μήδεια. Και ως σημαίνον και ως σημαινόμενο. Κι όσοι αναρωτιούνται πώς έγινε επί έναν σχεδόν χρόνο «σταρ» της τηλεόρασης η φόνισσα, δεν έχουν κανένα εκπαιδευτικό υπόβαθρο από το σύγχρονο σχολείο για να έχουν αναρωτηθεί για τη γοητεία που ασκεί η Μήδεια του Ευριπίδη στον χορό – λαό της τραγωδίας. Γοητεία η Μήδεια; Απ’ την όπερα του Κερουμπίνι ως τη σάτιρα του Μποστ και το θεατρικό του Ανουίγ; Κι απ’ τα μελανόμορφα αγγεία ως τα αιμοφόρα της εικονολατρείας του σήμερα; Ναι, είναι η γοητεία που ασκούν, ανεξάρτητα από την κοινωνική απαξία, ανά εποχή τα πάθη, τα μίση, οι έρωτες, η εκδίκηση, η μαγεία, τα δαιμόνια, οι σατανάδες, η αιώνια κάψα της «μάχης» ανδρών και γυναικών.

Η Μήδεια είναι κόρη του Αιήτη, βασιλιά της Κολχίδας και της Ωκεανίδας Εκάτης. Εχει θεία την Κίρκη, που της μαθαίνει την τέχνη της μαγείας, με την οποία ζει κι ερωτεύεται τον Ιάσονα και τον κάνει νικητή της αργοναυτικής εκστρατείας και κάτοχο του χρυσόμαλλου δέρατος. Για να καθυστερήσει τον πατέρα της που την καταδιώκει, σφάζει τον αδερφό της, Απψυρτο, και σκορπά τα κομμάτια του στη θάλασσα για να τα μαζέψει ο πατέρας τους. Στον Ιάσονα και αρέσει και χρησιμεύει η μαγεία της Μήδειας. Τη βάζει να εκδικηθεί τον φονιά της φαμίλιας του Πελία, και το κάνει όντως, πείθοντας τις κόρες του να τον σφάξουν, να τον τεμαχίσουν και να τον βράσουν ώστε να τον κάνουν πάλι νέο!… Το ζευγάρι το σκάει στην Κόρινθο, ο Ιάσονας πατάει τους γαμήλιους όρκους, θέλει να παντρευτεί την Γλαύκη, την κόρη του Κρέοντα του βασιλιά. Η παλιά Μήδεια έχει διεστραμμένη φαντασία. Στέλνει στην Γλαύκη δώρο χιτώνα δηλητηριασμένο και την καίει. Σκοτώνει τα αγόρια της, Φέρητα και Μέρμερο, για να συντρίψει τον Ιάσονα και με φτερωτούς δράκοντες φτάνει στην Αθήνα, ενώνεται με τον Αιγέα κι η Μήδεια αποκτά έναν ακόμα γιο, τον Μήδο. Ο Αιγέας τη διώχνει, γιατί θέλησε να δηλητηριάσει τον Θησέα, οπότε και καταφεύγει στη Μηδεία, χώρα δική του στην Ασία. Το τέλος της Μήδειας είναι θριαμβευτικό. Στις μέρες μας θα λέγαμε γκλαμουράτο. Κατεβαίνει στα Ηλύσια Πεδία και παντρεύεται τον άλλο μεγάλο εκδικητή μας, τον ήρωα Αχιλλέα, και παραμένει αθάνατη.

Δεν έχω χώρο εδώ για να αναφερθώ στα έργα τέχνης, τις όπερες (Μίκης Θεοδωράκης 1991, τριλογία), τα θεατρικά κ.λπ., ως τη «Μήδεια του Μανχάταν», οπότε Μήδεια και Ιάσονας το 1999 παρουσιάζονται ως παράτυποι μετανάστες!… Ούτε και θέλω να το θέσω υπό πρίσμα φύλων, αναρωτώμενη γιατί η παιδοκτόνος Μήδεια είναι πιο «χιλιοτραγουδισμένη» από τον επίσης αργοναύτη μυθικό Ηρακλή, που ως Μαινόμενος πραγματοποιεί ανάμεσα στους άθλους του κι έναν ακόμα, να κατασφάξει τα παιδιά και τη γυναίκα του. Με αφορμή όμως την ομολογία της τελευταίας Μήδειας, που χρησιμοποιείται αβίαστα ως συνώνυμο της παιδοκτονίας, κι επειδή οι καρπουζάτοι συνωμοσιολογούντες το βλέπουν σαν άνωθεν μαγεία της εξουσίας, που κατορθώνει να αλλάζει την ατζέντα, φούντωσε μέσα μου η ανάγκη για μια άλλη παιδεία. Αυτή που δεν παίζει με τις λέξεις, αλλά μ’ αυτές και με μελέτη και αγάπη πλάθει μυαλά και χαρακτήρες, ανοίγει γνωσιολογικούς ορίζοντες και δεν παραδίδει τα παιδιά, χωρίς πολιτισμική νοημοσύνη και γνώση, στα χέρια της τεχνητής. Γιατί αν έλεγα για τον πρόσφατο πόλεμο Δύσης – Ιράν ότι είναι ένας σύγχρονος Μηδικός, θα ήμουν ίσως ακατανόητη… Πόσο μάλλον αν χαρακτηρίζαμε πολιτικούς ως μηδίσαντες… Αλλωστε ζούμε σ’ έναν κόσμο που υπάρχουν καφετέριες Κάιν και κλιματιστικά Μήδεια…

Εκπαιδευτική παιδοκτονία…