Γιάννης Μακριδάκης – Ο κομμουνισμός είναι ο μοναδικός δρόμος για την ανθρωπότητα

Η αφορμή για τη συζήτηση με το Γιάννη Μακριδάκη ήταν η πρόσφατη δήλωση στήριξης που έκανε υπέρ της Λαϊκής Συσπείρωσης και του ΚΚΕ. Η δεύτερη αφορμή ήταν η παράσταση που ανεβαίνει αυτόν τον καιρό στο θέατρο Άβατον και βασίζεται σε ένα δικό του βιβλίο, όπου συγκέντρωσε τις μαρτυρίες των Χιωτών που έγιναν πρόσφυγες στα χρόνια της Κατοχής και βρέθηκαν στη Μέση Ανατολή.

Η κουβέντα όμως είχε πολύ ευρύτερους ορίζοντες -ή μάλλον ολιστικούς, όπως θα έλεγε και ο ίδιος. Έχει χώρο η απομεγέθυνση στις σύγχρονες επεξεργασίες του κομμουνιστικού κινήματος; Υπάρχει άλλος δρόμος για το μέλλον του πλανήτη πέρα από την κομμουνιστική κοινωνία; Είναι οξυμένο το οικολογικό πρόβλημα στην επαρχία; Τι περιθώρια πολιτικής δουλειάς και μαζικού ανοίγματος υπάρχουν σε ένα νησί;

Αυτά και πολύ περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε.

-Ας ξεκινήσουμε με την κόκκινη σημαία που είχες στο σπίτι στη Χίο. Τι συμβόλιζε;

-Είναι πιο πολύ θέμα συναισθηματικό, εσωτερικό, δεν είναι κάτι που μπορώ να ορίσω με τη λογική, είναι εσωτερική παρόρμηση. Πάντα λειτουργούσα με το συναίσθημα και με μια αίσθηση πολιτικής συνέπειας, αξιοπρέπειας και αρμονίας των πράξεων με τα λόγια. Όλα αυτά προσπαθώ να τα συμβολίσω έτσι…

-Έχει να κάνει μόνο με το συναίσθημα ή και με την πολιτική γνώση;

-Η γνώση έρχεται μετά και είναι πολύ σημαντική, γιατί διευθετώ με τη νόηση το δρόμο που παίρνω συναισθηματικά. Επειδή έχω σπουδάσει και μαθηματικά, με βοηθάει περισσότερο. Η νόηση είναι σπουδαίος παράγοντας, αλλά έρχεται δεύτερος σε μένα. Είναι απαραίτητος ωστόσο γιατί οργανώνει το συναισθηματικό δρόμο που παίρνεις.

-Γιατί Λαϊκή Συσπείρωση;

-Θα το περιγράψω και με το συναίσθημα και με τη νόηση. Από παιδί, όταν ξεκίνησα να καταλαβαίνω πολιτικά τον κόσμο, ένιωθα μέσα μου ότι ανήκω στον κόσμο που έρχεται από την ιστορία του ΚΚΕ. Είχα έναν παππού εργάτη στα βυρσοδεψεία και δυο αδέρφια της γιαγιάς μου στο Βουνό, αλλά το έμαθα πολύ αργότερα. Στη Χίο δεν πήρε έκταση ο εμφύλιος, λίγοι ενεπλάκησαν, οι περισσότεροι ήταν στα σύρματα στη Μέση Ανατολή. Ένιωθα έτσι από όταν πρωτοψήφισα, στα 18 μου, το 89′. Θυμάμαι τον παππού μου, που τον είχε βουτήξει η Αυριανή και το ΠΑΣΟΚ και λέγαμε πως είναι ντροπή να ψηφίζει ο εγγονός ΚΚΕ και παππούς ΠΑΣΟΚ.

Περνώντας τα χρόνια, πέρασα μια φάση που άρχισα να αμφισβητώ κάποια πράγματα στο κόμμα, δε με εξέφραζε που δεν έπαιρνε μέρος σε ακτιβιστικές προσπάθειες που συμμετείχα. Προσπαθούσα να έχω ένα λόγο στο κόμμα, παρότι δεν ήμουν μέλος. Ούτε από την ΚΝΕ πέρασα, και δεν το έχω μετανιώσει, μου αρέσει που ήμουν πάντα εκτός, αλλά κοντά. Πέρασα μια φάση αμφισβήτησης και απογοήτευσης, δεν πήγα όμως ποτέ ούτε στο ΚΚΕ εσ., ούτε στο Συνασπισμό, ήμουν ακόμα πιο κριτικός σε αυτούς.

-Η γενιά σου πέρασε μια απογοήτευση σε διεθνή κλίμακα…

-Ακόμα έχω κάποια ζητήματα. Θεωρώ ότι το ΚΚΕ πρέπει να δει κάποια θέματα με ανοιχτό και σύγχρονο πνεύμα, χωρίς να κολλάει στους κλασικούς. Στην ολιστική πολιτική θεώρηση των κοινωνικών ζητημάτων, συμφωνώ απόλυτα με το κόμμα. Μόνο το ΚΚΕ πιάνει κάθε ζήτημα από τη βάση στο γενικό. Δεν έχω πειστεί ακόμα -μακάρι να με πείσει το κόμμα- πως έχει ολιστική ματιά προς τη ζωή γενικότερα. Δε γίνεται να μη βλέπεις πως με τόσο καταναλωτισμό, ο πλανήτης βαδίζει στο πηγάδι. Η καταστροφή του οικοσυστήματος προς όφελος των αγορών, όπως λέει ο καπιταλισμός, ή η καταστροφή του προς όφελος των λαών, όπως λέει μια παλαιομοδίτικη κομμουνιστική θεώρηση, είναι το ίδιο για μένα. Θέλω ένα κόμμα τόσο ολιστικό, ώστε να μην έχει κάποιος ανάγκη πολιτικής έκφρασης έξω από το κόμμα.

Για παράδειγμα, σχετικά με την οικουμενικότητα των φυσικών πόρων. Πριν λίγα χρόνια είχα δώσει έναν ορισμό τους. Πήγα σε ένα συνέδριο στο Πανεπιστήμιο Βόλου, από ομάδες ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, πέρα από το ΚΚΕ. Αυτοί λοιπόν λεν πως το νερό είναι κοινωνικό αγαθό. Εμένα δε μου αρκεί αυτό. Το νερό δεν είναι μόνο αυτό, είναι ένα αρχέγονο αγαθό κοινοκτημοσύνης όλων των πλασμάτων, οπότε θέλει άλλη διαχείριση. Ο κομμουνισμός είναι ο μοναδικός δρόμος για την ανθρωπότητα. Τα άλλα είναι ανοησίες. Ο καπιταλισμός κι ο νεοφιλελευθερισμός θα παν σιγά-σιγά προς τον κομμουνισμό, γιατί δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Ο άνθρωπος έφτιαξε κοινωνίες για να ζήσει, η ιδιώτευση είναι ανοησία, καταστροφή.

Το ΚΚΕ είναι η μόνη συνεπής δύναμη και όλοι όσοι έφυγαν, το μόνο που κατάφεραν ήταν να κλείσουν ένα μεγάλο πολιτικό κύκλο, φτιάχνοντας το ΣΥΡΙΖΑ. Μαθηματικά βγαίνει ότι αφού ο κύκλος αυτός έκλεισε, όσοι απογοητεύτηκαν, θα ξαναγυρίσουν στη μήτρα, θα πάμε σε μια νέα συνεννόηση ή θα παραδεχτούν την ήττα και το λάθος τους. Θα αποδεχόμουν ότι έκανα ένα λάθος, αν δεν είχα αυτή την ολιστική προσέγγιση. Επανέρχομαι στο ΚΚΕ αναγνωρίζοντας ότι είναι η μόνη συνεπής δύναμη. Δε μιλάει όμως για απογιγαντισμό, για απομεγέθυνση.

-Για αποανάπτυξη δηλαδή;

-Άσε την αποανάπτυξη. Το ίδιο είναι, αλλά είναι παρεξηγημένος όρος. Απομεγέθυνση. Εγώ δε θέλω μια πολιτική που λέει “να φτιάξουμε εργοστάσια για να έχει ο κόσμος δουλειά”. Το ζητούμενο είναι η διαχείριση των φυσικών πόρων, να επενδύσουμε σε μια κοινωνική παιδεία, να έχουμε πολίτες συνεπείς διαχειριστές του δημοσίου. Και μετά όλα τα υπόλοιπα.

-Από την πείρα των τελευταίων χρόνων, που ήταν πλούσια σε γεγονότα, τι πολιτικό συμπέρασμα βγαίνει;

-Ότι η μόνη συνεπής δύναμη είναι το κόμμα, ο μόνος δρόμος για να πάμε σε μια ζωή με ευημερία είναι οι κομμουνιστικές κοινωνίες. Η μόνη επένδυση είναι στην παιδεία, την υγεία, στη δημιουργία υπεύθυνων πολιτών με απόλυτη αίσθηση τι εστί δημόσια διαχείριση πραγμάτων. Να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας και να δούμε ολιστικά το οικοσύστημα. Ένα άλλο συμπέρασμα έιναι πως όσοι απογοητεύτηκαν, τσακώθηκαν κλπ, το μόνο που πέτυχαν ήταν να φέρουν τον Τσίπρα στην κυβέρνηση. Οπότε ή τους εκφράζει αυτός ο δρόμος και τον ακολουθούν πιστά ή επιστρέφουν από όπου ξεκίνησαν.

-Δεν το κάνουν όλοι τόσο εύκολα.

-Λίγοι το κάνουν. Στους άνθρωπους αυτού του χώρου στο νησί, που έφυγαν από το ΚΚΕ, πήγαν στο Συριζα και μετά στη ΛΑΕ, λέω: “έχετε συνταξιοδοτηθεί πολιτικά! Καθίστε σπίτι σας και θα σας φέρνω το φάκελο κλειστό να τον ρίχνετε…” (Γέλια)

-Έπαιξε κάποιο ρόλο η προσωπική επαφή με το Μάρκο Σκούφαλο (υποψήφιος δήμαρχος με τη Λαϊκή Συσπείρωση);

-Ναι. Ο Μάρκος είναι μια εξαιρετική περίπτωση, είναι συνεπέστατος, έχει μόρφωση, καλλιέργεια. Ήταν ο μόνος διευθυντής σχολείου που βγήκε ενάντια στη χρυσή αυγή και σε όλους τους συντηρηστικούς πολίτες, με το προσφυγικό. Κακά τα ψέματα, θες κάποιον να σε εκφράζει όχι μόνο πολιτικά, αλλά και προσωπικά, να νιώθεις περήφανος. Κι ο Μάρκος το έχει αυτό. Είναι πάντα κοντά στα ζητήματα που θέτω σαν πολίτης για το περιβάλλον, τη στρεβλή ανάπτυξη. Αυτά βέβαια τα υποστηρίζουν κι από την παράταξη των πρώην Συριζαίων -όχι υποκριτικά, ελπίζω. Υπάρχουν κοινά σημεία με το κόμμα, αλλά είναι επίφοβο, δεν μπορώ να πάρω την ευθύνη μιας συμπόρευσης.

-Ζεις σε ένα νησί, που βρέθηκε στο επίκεντρο του προσφυγικού. Πώς είναι το κλίμα;

-Είναι μία από τις πρώτες αστικές κοινωνίες στην Ελλάδα. Γι’ αυτό στην Κατοχή είχε μεγάλο ποσοστό νεκρών και πολλούς πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή. Μια αστική κοινωνία έχει θετικά και αρνητικά. Το 2015 είχαμε ένα κύμα συμπαράστασης στους πρόσφυγες, ήταν όμως από λύπηση, όχι πολιτικά συνειδητοποιημένο. Τέτοιοι ήταν οι εθελοντές κι ήταν πολλοί. Ήρθαν όμως οι ΜΚΟ κι η “επαγγελματική αλληλεγγύη” του συστήματος και μπήκαν όροι για να γραφτείς μέλος. Κάποιοι προσλήφθηκαν, άλλοι έφυγαν. Αυτό θυμίζει ΣΥΡΙΖΑ.
Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή ήταν η υπογραφή συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Η κοινωνία απομακρύνθηκε κι έμειναν οι ΜΚΟ κι οι μεγάλες ομάδες μπάτσων της ΕΕ, μια ξεχωριστή κοινωνία μες στην κοινωνία, που δεν ασχολείται πια με τους πρόσφυγες. Αυτοί είναι μαντρωμένοι σε άθλιες συνθήκες, βγαίνουν ελάχιστα, δε γίνονται επεισόδια. Η κοινωνία της Χίου ήταν πάντα συντηρητική, χωρίς ακρότητες. Εκτός από τη φορά που ήρθαν να μιλήσουν χρυσαυγίτες βουλευτές σε ένα περιορισμένο κοινό, σε ξενοδοείο, κι είχαμε μια μεγαλειώδη -για τα δεδομένα της Χίου- αντιδιαδήλωση. Τις επόμενες μέρες έγιναν επεισόδια από τους ντοπαρισμένους οπαδούς τους, αλλά ήταν μεμονωμένα. Έχουν τελειώσει αυτά.

–Δεν είχατε περιπτώσεις έξαρσης της ξενοφοβίας, όπως σε άλλα μέρη;

-Υπάρχουν, αλλά πολύ λίγες.

-Ίσως όμως καλλιεργείται ένα κλίμα και αυξάνονται.

-Σίγουρα καλλιεργείται. Αν αυξάνονται, δεν ξέρω, θα το δούμε και στις εκλογές, όπου συμμετέχει σα δημοτική παράταξη μια “παγχιακή επιτροπή” ενάντια στους πρόσφυγες με συγκαλυμμένο ρατσιστικό λόγο. Όταν ανακοινώθηκε πως κατεβαίνουν, μόνο η ΛΑΣΥ μίλησε για το ποιόν τους.

-Στο νησί δεν έγινε απεργία για να κλείσουν τα hot spot;

-Όχι. Εδώ υπήρχε το hot spot της Σούδας και της ΒΙΑΛ. Η Σούδα ήταν στο κέντρο της πόλης, κάτω από τον αρχαιολογικό χώρο του κάστρου, με δύσκολη διαβίωση κι έκθεση στις καιρικές συνθήκες. Εκεί υπήρξαν αναταραχές, γιατί όταν κλείνεις ανθρώπους σε ένα χώρο, προκαλείς πρόβλημα και μέσα και έξω. Μετά έκλεισε ο χώρος και τους πήγαν όλους στη ΒΙΑΛ, λίγο έξω από την πόλη, όπου διαμαρτύρονται οι κάτοικοι του διπλανού χωριού. Το κατανοώ, δεν μπορώ να τους ψέξω.

Στα σχολεία υπήρξαν λίγες αντιδράσεις από γονείς οργανωμένους στην Παγχιακή επιτροπή, αλλά τελείωσε αυτό, δεν ακούγεται στην κοινωνία. Είχαμε την ομάδα “Λάθρα;” που υπάρχει ακόμα, παίρναμε τα παιδιά από τον καταυλισμό και τα πηγαίναμε στο σχολείο στο Βροντάδο και τα καλοδέχονταν. Έχουμε παράδοση στους πρόσφυγες, δεν ήρθαν τώρα.

Προσπαθώ να προσεγγίσω ανθρωπιστικά ακόμα και στην αντίθετη άποψη, να την μπολιάσω με το λόγο. Αν τους επιτίθεσαι, τους βάζεις απέναντι, οχυρώνονται. Αν τους πεις πέντε πράγματα, πχ για τους Χιώτες που πήγαν στη Μέση Ανατολή, κάτι μπορεί να πετύχεις. Και δυο να φέρεις κοντά, είναι κέρδος.

-Είναι λεπτό το όριο πότε μπορείς να κερδίσεις μια συνείδηση και πότε πρέπει να τσακίσεις ένα φασίστα.

-Το 98% των ανθρώπων δεν είναι χαμένες συνειδήσεις. Πέντε ρεμάλια είναι, εκεί είσαι τοίχος μπροστά τους να υπερασπιστείς τον αδύναμο που θα πέσει στα χέρια τους, με βία. Τους άλλους τους αντιμετωπίζεις με λόγο, με κατανόηση.

-Τι θα απαντούσες σε όποιον πιστεύει πως στην επαρχία δεν είναι οξυμένο το οικολογικό ζήτημα;

-Θα απαντούσα πως στην επαρχία είναι το βασικό ζήτημα. Γιατί ο καπιταλισμός ευνοεί τη μεγέθυνση κι οδηγεί την ανθρωπότητα να ζει εγκλωβισμένη σε φαραωνικές πολιτείες, που χρειάζονται ενέργεια, φυσικά αγαθά και πρώτες ύλες, που απομυζούν από το περιβάλλον. Σε 50 χρόνια το πολύ, θα έχουμε 30 μητροπόλεις που θα απομυζούν τον υπόλοιπο πλανήτη. Και ως πολιτικά ορθοί, θα έχουμε 50 πάρκα, σαν “Μουσεία Φύσης”, να λέμε στα παιδιά μας: “να, έτσι είναι”. Όλο το υπόλοιπο θα είναι εργοτάξιο ή μονοκαλλιέργειες με χημικά λιπάσματα για να ζουν οι καταναλωτές. Κρούω καμπανάκι κινδύνου σε όσους συναναστρέφομαι. Ζούμε το πρώτο στάδιο της εφιαλτικής ανάπτυξης και τα νησιά του Αιγαίου κινδυνεύουν από αυτό το μοντέλο, πρωτίστως από τις ανεμογεννήτριες. Ακόμα και λαϊκής βάσης να ήταν, θα έλεγα “όχι”. Κάθε τόπος με τις ανάγκες του.

-Το τουριστικό κομμάτι;

-Αλλού είναι πρόβλημα, στη Χίο το 80% του νησιού είναι παρθένο, με νύχια και με δόντια, με αγώνες. Έχουμε ακυρώσει μεγάλα έργα και ξενοδοχειακές μονάδες με ακτιβισμούς και δικαστικές αποφάσεις. Βοηθάει κι ότι η αστική κοινωνία της Χίου είχε κι άλλους πόρους. Έχουν μπλέξει στις αντιφάσεις τους: από τη μια θέλουν τουρισμό και μεγάλα αεροδρόμια, κι από την άλλη τις ανεμογεννήτριες που καταστρέφουν το νησί. Μια τέτοια “επένδυση” θα ισοπεδώσει το νησί. Έχουν ανεμογεννήτριες του 2000 που θέλουν να ξεφορτωθούν. Καταστροφικό από όπου κι αν το πιάσεις.

-Με τρώει να σε ρωτήσω για τη vegan διατροφή κι αν πρέπει να είναι στην ατζέντα του κομμουνιστικού κινήματος.

-Το vegan κίνημα είναι μια αντίδραση στον καταναλωτισμό και στην εκμετάλλευση των ζώων αλλά έχει όπως είναι φυσικό πολλές υπερβολές και ανακρίβειες στην θεώρησή του διότι είναι αστικό γεννημα και χωρίς βιωματική προσέγγιση. Πχ η κότα δε θα το κάνει τίποτα το αβγό και δεν είναι κλοπή να της το πάρουμε. Αυτά είναι υπερβολές, όπως το σπασιμο των κρεοπωλείων.

Πρέπει να δούμε το θέμα της διατροφής με ολιστικό τρόπο, να πείσουμε την κοινωνία να αλλάξει ριζικά συνήθειες και τρόπο ζωής. Αφενός γιατί ρυπαίνει το οικοσύστημα και τον εαυτό της, οδηγείται σε διάφορες ασθένειες. Αφετέρου για το οικολογικό της αποτύπωμα. Η αστική κρεοφαγία δε βγαίνει για τον πλανήτη. Ένα γουρούνι που ταΐζει είκοσι ανθρώπους, καταναλώνει φυτικό κεφάλαιο που τρέφει χιλιάδες. Το συμμερίζομαι λοιπόν, όχι μόνο για ηθικούς λόγους, αλλά και για πρακτικούς, ολιστικά οικολογικούς λόγους, που δεν τους θέτει το vegan κίνημα. Και το κόμμα πρέπει να είναι κοντά και μπροστάρης σε αυτή την προσέγγιση.

-Ένας κόσμος του κινήματος δυσκολεύεται να νιώσει πολιτικό ον, μακριά από την πόλη, το μαζικό κίνημα, τους εργάτες.

-Διαφωνώ. Θυμάμαι όταν έφυγα, πως πολλοί με έλεγαν αναχωρητή. Αλλά όποιος παρεμβαίνει στον πολιτικό λόγο κάθε μέρα κι έχει διάδραση με την κοινωνία, δεν είναι αναχωρητής. Η τεχνολογία μας φέρνει σε επαφή παντού. Παντού υπάρχουν μικροκοινωνίες. Εκεί μπορείς να κάνεις δουλειά στη βάση κι είναι πιο σημαντικό από τη σύγκρουση με τα ΜΑΤ στα Εξάρχεια. Είναι τελείως ανούσιο και αντικομμουνιστικό. Γιατί να αναπνέεις όλα τα χημικά που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα; Η δουλειά πρέπει να γίνεται στη βάση.

-Θα σου πουν ότι είναι μια προσομοίωση μάχης…

-Εκτονώνεσαι απλώς και πάμε παρακάτω. Υπάρχη έδαφος για πολιτική δράση, έξω από τον αστικό ιστό. Η επαρχία υποφέρει από την απομύζηση φυσικών πόρων. Το ΕΑΜ κι η Ελεύθερη Ελλάδα ήταν κυρίως στα βουνά. Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι σε κάθε γωνιά της χώρας, που έχουν πατριωτική προσέγγιση, με την έννοια πως αγαπούν όλες τις πατρίδες. Πιστεύω πως είναι χρέος του ΚΚΕ να στηρίξει αυτούς τους ανθρώπους, να δείξει πως ανοίγει την ομπρέλα του.

-Είναι πρόβλημα η ακτοπλοϊκή σύνδεση του νησιού;

-Υπάρχει επαρκής σύνδεση, αλλά είναι σε μονοπώλιο. Που σημαίνει ακριβά εισιτήρια. Μόλις τελευταία μπήκε το μεταφορικό ισοδύναμο. Νομίζω πως το υπάρχον λιμάνι θα έπρεπε να χρησιμοποιείται μόνο για δρομολόγια στον Τσεσμέ, και να αξιοποιηθεί ως βασικό το φυσικό λιμάνι των Μεστών. Να υπάρχει σύνδεση με Λαύριο σε τρεις ώρες και όχι σε 9 ώρες για Πειραιά.

-Τι πρέπει να γίνει στο νησί;

Πρέπει να γίνονται λαϊκές συνελεύσεις σε κάθε χωριό μια φορά το μήνα και ο δήμαρχος να πηγαίνει από μέρος σε μέρος. Νομίζω πως τα απορρίματα είναι η βάση για να εκπαιδευτεί πολιτικά η κοινωνία στη μετακαταναλωτική προσέγγιση, για τη σταδιακή αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς και νοοτροπίας των δημοτών. Παραδείγματος χάρη έχω κάνει πρόταση για ένα δημοτικό ορνιθώνα με τρεις υπαλλήλους και αυτοκίνητο που θα μαζεύει από τις πόλεις τα οργανικά απορρίματα για να θρέφει τις κότες. Η παράδοση μπορεί να μπει σε σύγχρονα πλαίσια, με δημοτική διαχείριση.

-Πώς αξιολογείς την παρούσα δημοτική αρχή;

-Με έχει απογοητεύσει. Προσπαθεί, είναι πιο πολιτισμένη από άλλους, αλλά δεν έχει πολιτικό τσαγανό. Την ενδιαφέρει να μην τους κακολογήσει ο δεσπότης κι η συντηρητική κοινωνία. Τους έσκασε αιφνιδιαστικά και το προσφυγικό, που ήταν δύσκολα διαχειρίσιμο, αλλά προέβησαν σε απογοητευτικές ενέργειες. Όταν οι πρόσφυγες μαζεύτηκαν στο λιμάνι κι ήθελαν να φύγουν, ενώ είχαν πλακώσει κι οι χρυσαυγίτες, ο δήμαρχος έλεγε στους πρώτους: “ή μαζί μου ή με αυτούς”. Δηλαδή ή θα πάτε στο χοτ-σποτ ή θα σας αναλάβουν οι φασίστες…
Έκαναν και κάποια έργα, όπως εγκιβωτισμούς χειμάρρων, που είναι ανεπίτρεπτο να γίνονται εν έτει 2019.

-Πολιτικά πού πρόσκεινται; Πουλάνε υπερκομματικό προφίλ;

-Απ’ όλα είχαν μέσα, πολλοί όμως έφυγαν και πήγαν στους αντιπάλους. Ο δήμαρχος είναι κλώνος του Μπουτάρη και του Καμίνη. Λίγο “απολιτίκ”, λίγο κεντρο-αριστερά. Γενικά, όπου ακούς “κέντρο”, φεύγα. Κι αν γράψεις “ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία”, τα αρχικά που βγαίνουν είναι ΣΥ.Π.ΣΥ (σ.σ.: όπως λέμε “σήψη”). Αφορμή για αυτοκριτική…

-Λένε πως μες στην κρίση ο κόσμος συντηρητικοποιήθηκε. Συμφωνείς;

-Το πιο συντηρητικό κι απαίδευτο κομμάτι του κόσμου, πράγματι έχει συντηρητικοποιηθεί κι άλλο. Ένα άλλο όμως -κι εδώ είναι η ευθύνη του κόμματος- είναι σε μια μεγάλη επανάσταση από το 2008, που είναι σε εξέλιξη κι αφορά την καθημερινή ζωή. Πολλοί νέοι έχουν αρχίσει να ασχολούνται με την πρωτογενή παραγωγή, τους φυσικούς πόρους, την απομεγέθυνση. Παράγουν προϊόντα σε μικρή κλίμακα, μειώνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα. Όταν τα έλεγα το 00′ και το 04′, ήμουν το “πράσινο ανθρωπάκι”, τώρα τα ενστερνίζεται πολύς κόσμος. Πιστεύω πως το κόμμα μπορεί να προσεγγίσει τέτοιους ανθρώπους, να τους βάλει στα ψηφοδέλτιά του, τοπικά και κεντρικά. Να μην έχει ανάγκη ένα άτομο με τέτοιες ανησυχίες να εκφραστεί πολιτικά από κάτι άλλο.

-Κάνεις την αρχή (γέλια)…

-Χίλιες φορές μακάρι. Είμαι συναισθηματικά δεμένος με το κόμμα. Τις φορές που δεν ψήφιζα ΚΚΕ -που ήταν λίγες- υπέφερα. Δεν είμαι όμως τυπικό δείγμα. Έκανα μια αρχή γιατί έχω δημόσιο λόγο και με ξέρει ο κόσμος, αλλά ποτέ δεν είχα φύγει από το χώρο. Απομακρύνθηκα λίγο, ψαχνόμουν μήπως είναι άλλος ο δρόμος που θα μας οδηγήσει στο άνοιγμα. Οι άλλοι όμως είναι μακριά, θέλουν να δουν κινήσεις, να τους στηρίξει το κόμμα, όχι μόνο να στηρίζουν αυτοί το κόμμα.

-Έχεις πει πως ζεις από το γράψιμο. Είναι εφικτό αυτό σήμερα;

-Ζω από το γράψιμο οικονομικά, αλλά και σαν άνθρωπος που, αν δε γράφει, θα πεθάνει. Στην Ελλάδα ανέκαθεν ήταν δύσκολο να ζεις από την τέχνη, ιδίως τη λογοτεχνία. Αλλά αν είσαι αξιοπρεπής και καταθέτεις μια αλήθεια, έχεις πάντα ανθρώπους που σε στηρίζουν. Είμαι ένας καθημερινός ασκητής, “ασκούμαι” να συμβαδίζουν απόλυτα οι πράξεις και τα λόγια μου. Αυτό με έχει φέρει κοντά σε πολλούς ανθρώπους που με διαβάζουν, τα 12 χρόνια που είμαι στο χώρο. Έρχονται στα εργαστήριά μου, σε εκδηλώσεις, με στηρίζουν οικονομικά και ηθικά. Πάω κι εγώ σε γειτονιές, σε μικρά στέκια και βιβλιοπωλεία, όχι σε αλυσίδες.

-Να πούμε για το θεατρικό που βασίζεται στο βιβλίο σου…

-Πέντε από τα βιβλία μου έχουν γίνει θεατρικά και αυτό με κάνει χαρούμενο. Νιώθω τους ανθρώπους του θεάτρου σαν εν τέχνη αδέρφια και παιδιά μου. Όπως τη Χριστίνα που παίζει τους Συρματένιους. Μια συγκλονιστική παράσταση, με μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον για την αντίστροφη προσφυγιά των Ελλήνων στη Μέση Ανατολή, που τώρα μόλις αρχίζει να μελετάται από τους ιστορικούς. Βασίζεται στην έρευνα που έκανα πρν είκοσι χρόνια σε ανθρώπους που το έζησαν. Το 1940 υπήρχαν Χιώτες στο Χαλέπι και σήμερα Σύριοι πρόσφυγες στη Χίο. Αυτό είναι από μόνο του πολιτικό ζήτημα και μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους. Για αυτό, το θέατρο είναι μεγάλο όπλο. Δεν έχω νιώσει πιο βαθιά σιωπή στο θέατρο. Είναι τόσο συναισθηματικά φορτισμένο έργο… Βάζει τον κόσμο να σκεφτεί πολιτικά, και οι θεατές βγαίνουν αλλαγμένοι. Θα το πρότεινα σε όλους τους πολιτικά ενεργούς και συνειδητοποιημένους, σαν τους αναγνώστες του περιοδικού σας…

-Έκανες λογοτεχνικό έργο με δουλειά ιστορικού…

Η ιστορική έρευνα μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων αλλά και η αποδελτίωση του Τύπου της εποχής 1912 μέχρι 1940 είναι οι δύο βασικοί πυλώνες της λογοτεχνίας μου. Το Όλα για καλό, το τελευταίο βιβλίο μου, πραγματεύεται το προσφυγικό, το σύγχρονο σε συνδυασμό με το παλιό, των Χιωτών που πήγαν στη Μέση Ανατολή το 41′. Να πω τέλος και για την ταινία “η δεξιά τσέπη του ράσου”, που έκανε ο Γιάννης Λαπατας και πήρε βραβείο νεανικού κοινού στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και θα ξεκινήσει να παίζεται στις 2 Μαΐου.

Η παράσταση “Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι, όλοι…” παίζεται κάθε Κυριακή στο θέατρο Άβατον και πήρε παράταση μετά το Πάσχα, ενώ ετοιμάζεται να ανέβει και στο Δήμο Χαϊδαρίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Αντιφασιστική Νίκη.