Λέσλι Νίλσεν: Ο σουρεαλιστής κωμικός που λατρέψαμε

Ξεκίνησε την καριέρα του σαν ηθοποιός δραματικών ταινιών για να γίνει ένας απο τους πιο αγαπημένους κωμικούς της Αμερικής τις δεκαετίες του ’80 και ’90. Όποιος δεν καταφέρνει να γελάσει με τον Νίλσεν δεν έχει καταλάβει τι σημαίνει πραγματική κωμωδία.

Γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 1926 στη Ρετζίνα του Καναδά αλλά ήταν γιος μιας Ουαλής και ενός Δανού. Ασχολήθηκε με την υποκριτική χάρης στον θείο του Τζιν Χερσόλτ ο οποίος ήταν γνωστός ηθοποιός στην Αμερική τις δεκαετίες του ’30 και του ’40.

Ξεκίνησε σαν δραματικός ηθοποιός την χρυσή εποχή της αμερικανικής τηλεόρασης την δεκαετία του ’50. Νέος και  όμορφος, επιλέγεται σχεδόν πάντα να ενσαρκώσει ωραίους νεαρούς σύμφωνα με το ανδρικό πρότυπο εκείνης της εποχής. Επιλέγεται από τους παραγωγούς και σκηνοθέτες σχεδόν για όλα τα είδη των ταινιών. Από μιούζικαλς μέχρι γουέστερν και από δραματικές κομεντί έως ταινίες τρόμου. Η Γκόλντεν-Μάγιερς τον τσιμπά για μακρόχρονη συνεργασία.Οι ταινίες του γνωρίζουν ως κάποιο βαθμό επιτυχία  αλλά ποτέ δεν ξεφεύγουν από το μοτίβο του ζεν πρεμιέ. Όταν δεν επιλέγεται για το ρόλο του Μεσσία στην ταινία ”Μπεν -Χουρ”, ξέρει πως είναι καιρός να φύγει

Εγκαταλείπει το  στούντιο της MGM και επιστρέφει στην τηλεόραση μέσω μια σειράς της Ντίσνεϊ με τίτλο ”Το έλος της Αλεπούς”, ενσαρκώνοντας τον Φράνσις Μάριον ήρωα της Αμερικανικής Επανάστασης. Ο ίδιος δηλώνει πολύ ευχαριστημένος από αυτή την συνεργασία. Η τηλεόραση φαίνεται να τον αγαπά περισσότερο από τον κινηματογράφο και του προσφέρει αρκετές ευκαιρίες. Το 1964 λαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην δραματική αστυνομική σειρά ”The New Breed”. Ο ρόλος του αστυνομικού τον συνοδεύει από τότε. Παραλίγο να έπαιζε και στην θρυλική σειρά ”Χαβάη 5-0”, ενώ το 1969 ξαναβρίσκεται επικεφαλής σε μια ακόμη αστυνομική σειρά με τίτλο ”The Bold ones: The protectors” παίζοντας τον διοικητή της αστυνομίας στην πόλη της Καλιφόρνιας τον Σαμ Ντανφορθ.

Η δεκαετία του ’70 τον ξαναβρίσκει στα κινηματογραφικά πλατό.Έχοντας μεγαλώσει, καταφέρνει να πείσει τους σεναριογράφους να του δίνουν ρόλους με κάποιο υποκριτικό βάθος, ωστόσο η εποχή επιτάσσει το κέρδος έναντι της ποιότητας. Επιθυμώντας ο κινηματογράφος να ανταγωνιστεί την τηλεόραση, δημιουργεί μεγάλες παραγωγές ταινιών μαζικής καταστροφής που τραβούν από την μύτη τους baby-boomers. Σε μια Αμερική που τις προηγούμενες δυο δεκαετίες ζούσε με το φόβο του Ψυχρού Πολέμου και ενός πυρηνικού ολέθρου, οι ταινίες καταστροφής γίνονται η κρυφή ηδονή εκτόνωσης αυτού του φόβου για τους νεαρούς και νεαρές που γεννήθηκαν μετά το Β ‘ΠΠ. Τα καλύτερα εφέ που προσφέρει η δεκαετία δημιουργούν αληθοφάνεια, η οποία με την σειρά της δημιουργεί ουρές έξω από τις αίθουσες και… κέρδος.

Στην ταινία του 1972” Η περιπέτεια του Ποσειδώνος”, ο Νίλσεν παίζει τον ρόλο του καπετάνιου του πλοίου το οποίο χτυπιέται από τσουνάμι κάπου ανοιχτά της Κρήτης έπειτα από υποθαλάσσιο σεισμό. Η ιστορία θυμίζει λίγο-πολύ όλες τις ταινίες καταστροφής. Εμφανίζεται ένας ήρωας, συνήθως ωραίο παλικάρι, κάπου εκεί τριγύρω υπάρχει και μια κοπελίτσα επίσης όμορφη, πολλοί συμπαθείς πρωταγωνιστές  πεθαίνουν λίγο πριν τέλος και υπάρχει μια υπόσχεση που πρέπει να κρατηθεί.

Οι ταινίες καταστροφής έγιναν τόσο προβλέψιμες στα τέλη της δεκαετίας, που ο κόσμος είχε πλέον βαρεθεί. Κάλλιο σου λέει να μας την πέσουν επιτέλους οι Σοβιετικοί από το να ξαναδούμε τέτοια ταινία.. Πριν το κοινό στρέψει εντελώς πλάτη και μπει στην νέα δεκαετία του 1980, ο Νίλσεν πρωταγωνιστεί ως Δήμαρχος του Μόντρεαλ  στην ταινία ”City on Fire” και φυσικά μιλάμε για ταινία μαζικής καταστροφής από πυρκαγιά που ξεσπά στην πόλη.

Έπαιξε με την θάλασσα, πολέμησε την φωτιά, μόνο ταινία καταστροφής όπου λυσσασμένες γυναίκες να τον κυνηγούν έλειπε για να συμπληρωθεί το τρίπτυχο ”Πυρ, γυνή και θάλασσα”.

Ο τελευταίος δραματικός ρόλος που έπαιξε ήταν ένα πέρασμα ως πελάτης της Μπάρμπαρα Στρέιζαντ στην ταινία ”Nuts” 1987.. Ίσως τελικά δεν την γλίτωσε…

Σαν ψάρι μέσα στο νερό: Η κωμική καριέρα του Λέσλι Νίλσεν

Κομβικό σημείο στην καριέρα του Νίλσεν ήταν η ταινία ”Airplane!”ή η όπως έγινε γνωστή στην χώρα μας ”Μια απίθανη, απίθανη πτήση” γιατί τίποτα δεν ακούγεται πιο κωμικό στα ελληνικά από να διπλασιάζεις ένα επίθετο.. .όχι ε; Η ταινία ήταν ιδέα των αδερφών Ζούκερ και του Τζιμ Έιμπραχαμς, οι οποίοι απηυδισμένοι από τις ταινίες καταστροφής αποφάσισαν να τις σατιρίσουν μέσω της ταινίας.

Εσκεμμένα επέλεξαν ηθοποιούς που είχαν καθιερωθεί στο μυαλό του κοινού ως δραματικοί ηθοποιοί και τους τοποθέτησαν μέσα σε μια ήδη γνωστή ιστορία από παλιότερη ταινία καταστροφής. Η ταινία ”Ώρα μηδέν” είχε βγει στους κινηματογράφους το 1957 και η ιστορία μιλούσε για ένα βετεράνο του Β’ ΠΠ ο οποίος πρέπει να σώσει τους δηλητηριασμένους από τροφική δηλητηρίαση επιβάτες ενός αεροσκάφους, όταν ο πιλότος και ο συγκυβερνήτης αρρωσταίνουν σοβαρά από την ίδια αιτία. Η ταινία ήταν φυσικά δραματική και φυσικά είχε τα αναμενόμενα κλισέ μιας δραματικής ταινίας. Το ”Airplane!” βασίστηκε στο ίδιο σενάριο, προσαρμόζοντας το στην τότε εποχή και προσθέτοντας στοιχεία από άλλες ταινίες καταστροφής ιδωμένα από κωμική σκοπιά.

Με σουρεαλιστικό μαύρο χιούμορ, οι επιβάτες του αεροσκάφους ζουν τις τελευταίες ώρες της ζωής σου παραδομένοι στα χέρια ενός προσφάτως χωρισμένου πιλότου με μετατραυματικό σοκ, μιας αφελούς αεροσυνοδούς και του μάλλον χαμένου στον κόσμο του γιατρού, τον οποίο υποδύεται ο Νίλσεν. Ο Νίλσεν σαν δόκτωρ Ρουμάρκ δίνει μια απολαυστική ερμηνεία μέσα στην ταινία. Προσαρμόζεται εκπληκτικά στο χιούμορ της, παρασύροντας τους θεατές στο να γελάσουν με την καρδιά τους.

Το σοβαρό, ανέκφραστο πρόσωπό του όταν προσφέρει τις ατάκες που σου τινάζουν το μυαλό με το παράλογο που κρύβουν ανάμεσα στις λέξεις, μένει στην ιστορία της κωμωδίας. Δυστυχώς για μα,ς τους μη φυσικούς ομιλητές της αγγλικής, πολλά αστεία δεν είναι δυνατόν να τα πιάσουμε με την πρώτη. Μια από τις πιο κωμικές ατάκες της σειράς, η οποία πέρασε στο Πάνθεον των 100 πιο κωμικών ατακών του Αμερικανικού κινηματογράφου ήταν:

Το υποκριτικό του ταλέντο ξεδιπλώνεται.. και για πρώτη φορά παραδέχεται πως οι κωμικοί ρόλοι ήταν εκείνοι που ήθελε να υποδύεται από την αρχή της καριέρας του. Ακολουθεί μια παλιά καλή συνταγή, λίγο ξεχασμένη δεκαετίες από το Χόλιγουντ της εποχής. Αυτή του λεγόμενου ”Deadpan”. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε το ανέκφραστο πρόσωπο ως στοιχείο κωμικότητας ήταν ο Μπάστερ Κίτον, ενώ ο Άγγλος ηθοποιός Πήτερ Σέλερς ήταν εκείνος που το ζωντάνεψε με ιδιαίτερο τρόπο την δεκαετία του ’60 μέσα από τους ρόλους του Κλουζό ή του Ινδού Χούντι Β. Μπακσί, με την διαφορά πως αυτοί οι δυο χαρακτήρες είχαν τη ”δικαιολογία” πως μένουν ανέκφραστοι λέγοντας αστεία ή στον σουρεαλισμό μιας σκηνής γιατί υπάρχει πολιτισμική διαφορά.. Περισσότερο αστείο είναι να βλέπεις πώς ένας άνθρωπος που έχει τους ίδιους πολιτισμικούς κώδικες με εσένα ”επιλέγει” να μην τους αντιλαμβάνεται ή να τους αγνοεί. Αυτό έκανε τον Νίλσεν ξεκαρδιστικό.

Μετά το Airplane, η τηλεόραση αποφάσισε να τον χρησιμοποιήσει για ακόμη μια φορά ως αστυνομικό αλλά γκαφατζή. Το Police Squad έμεινε στον τηλεοπτικό αέρα μόλις για 6 επεισόδια αλλά χάρισε στον Νίλσεν ένα βραβείο ΈΜΥ και όχι μόνο.. Έξι χρόνια αργότερα ο Νίλσεν επιστρέφει στον ίδιο ρόλο, του γκαφατζή αστυνομικού Φράνσις Ντέρμπυ, στην κινηματογραφική ταινία ”Τρελές σφαίρες”. Ακολουθούν δυο ακόμα ταινίες ”Οι τρελές σφαίρες 2 1/2” και ”Οι τρελές σφαίρες 33 1/3” οι οποίες γνωρίζουν μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και τον καθιερώνουν ως κωμικό ηθοποιό. Για την ακρίβεια κανείς δεν θυμάται τι έκανε πριν.. Και ποιος ήθελε δηλαδή;

Ακολουθούν μια σειρά από ταινίες-κωμωδίες, όπου λίγο έως πολύ, ο ρόλος του γίνεται σιγά-σιγά μανιέρα. Παρότι πολλοί θα πουν πως ίσως εγκλωβίστηκε και πάλι μέσα σε ένα στερεότυπο, ο αξεπέραστος τρόπος με τον οποίο ερμήνευε τον ίδιο ρόλο τον έκανε αντί για ανιαρό, ιδιαίτερα αγαπητό. Η εμφάνισή του στην οθόνη προκαλούσε a priori γέλιο γιατί ήξερες πλέον πως κάτι παλαβό και παράλογο θα συμβεί. Από τις ελάχιστες παβλοφικές αντιδράσεις που αγαπά κάποιος να έχει.

Ταινίες όπως ”Εξορκιστής σε σύνταξη” και ”Νεκρός αλλά μ’ αρέσει” μπορεί να ακούγονται χαζοί σαν τίτλοι, και μεταξύ μας είναι, αλλά δεν υποδηλώνουν πως οι ταινίες είναι σούπα, αντίθετα η ώρα περνά χωρίς να το καταλάβεις.

Η δεκαετία του 2000, τον βρίσκει να συμμετέχει σε ταινίες παρωδίας διαφόρων ειδών. Με ναυαρχίδα το franchise ”Scary movie” η νεότερη γενιά των ’90 τον μαθαίνει για πρώτη φορά, ενώ οι λίγο μεγαλύτεροι τον ξανασυναντούν με νοσταλγία.

Τελευταίες του ταινίες ήταν μια παρωδία ταινιών τρόμου με το όνομα ”Stan Helsing” και το ”Spanish movies”, όπου σατίριζε ταινίες του ισπανικού κινηματογράφου.

Φεύγουν οι άνθρωποι που σε κάνουν να γελάς;

Δεν νομίζω πως ξεχνάμε ποτέ ανθρώπους που μας έκαναν να γελάσουμε με την ψυχή μας. Τους κουβαλάμε μέσα μας και σε δύσκολες στιγμές αντλούμε δύναμη από ένα αστείο τους ή ένα βλέμμα τους που μπορούμε να θυμηθούμε ξαφνικά. Πόσες φορές στα μαύρα σας τα χάλια δεν αναζητήσατε βιντεάκια που σας κάνουν να χασκογελάτε; Πόσες φορές όταν λέτε ένα αστείο και προσπαθείτε να φαίνεστε σοβαροί δεν θυμάστε κάποια ατάκα ενός αγαπημένου κωμικού; Το ίδιο συμβαίνει και με τον Λέσλι Νίλσεν. Μπουκάρει μέσα στο μυαλό μας και μας κάνει να γελούμε όταν τον σκεφτόμαστε.

Έφυγε από την ζωή στις 28 Νοεμβρίου του 2010 από πνευμονία και άφησε πίσω του δεκάδες σκηνές γέλιου για μας,για να γελάμε και να τον μιμούμαστε στην καθημερινότητά μας.