Ιστορία και εθνική συνείδηση – Από τον Λούκατς στην Κεραμέως

Χτες η Υπουργός Παιδείας είπε σε ένα ραδιόφωνο πως το σχολικό μάθημα της ιστορίας δεν πρέπει να προσφέρει στα παιδιά κοινωνική συνείδηση αλλά εθνική διαπαιδαγώγηση. Όπως τον “παλιό, καλό καιρό”, τότε που επικρατούσε το τρίπτυχο “πατρίς-θρησκεία-οικογένεια” και τα παιδιά μάθαιναν για το συμμοριτοπόλεμο. Και λίγο αργότερα, ακόμα και δεξιοί σαν τον Πασχάλη και τον Ρόμπερτ Ουίλιαμς έλεγαν με τύψεις:

ο δάσκαλος με σάπια κιμωλία
μας δίδασκε αμφίβολη ιστορία
Μα τι τα θέλεις τώρα και τα συζητάς
Με σκέψεις με πεθαίνεις, με πονάς…

Κι ήρθε στη ζωή και τα σχολικά βιβλία η πολιτική της λήθης, που είναι ετυμολογικά αντίθετη από την α-λήθεια. Και μαζί της μια μεσοβέζικη αφήγηση για την αντίσταση, που σταματούσε στον εμφύλιο -σαν τη λειψή αναγνώριση των αντιστασιακών- κι έμενε πάντα εκτός διδακτέας και εξεταστέας ύλης.

Ο κόσμος ξέχασε, τα φίδια βγήκαν παγανιά, πατώντας πάνω στην ανεμελιά του -προτού αυγατίσουν στα χρόνια της κρίσης, γυρεύοντας να πάρουν εκδίκηση και να ξαναγράψουν την ιστορία, με σύμμαχους τους ιστορικούς της αναθεώρησης που τους καταλαβαίνουν και παίρνουν το μέρος τους. Οι νικητές ξαναγράφουν την ιστορία, μαζί με τη σπορά των ηττημένων…

Οι μαθητές λοιπόν δεν πρέπει να έχουν κοινωνική συνείδηση -και γενικώς συνείδηση. Θα γεμίζουν με εθνική περηφάνια το κενό στην τσέπη και δημιουργικά, με βίντεο στο YouTube τα κενά στη μόρφωσή τους. Και αν δεν έχετε ούτε παντεσπάνι, φάτε περηφάνια, κερνάει το έθνος…

Όσο πιο ασυνείδητος και αμόρφωτος είναι ένας λαός, τόσο πιο εύκολα θα χάφτει παραμύθια, σαν αυτό του τρισχιλιετούς αρχαιοελληνικού-βυζαντινού πολιτισμού. Και ούτε θα έχει απορίες αν τα έθνη εμφανίστηκαν ιστορικά τους τελευταίους αιώνες, μαζί με τον καπιταλισμό -για να εξαφανιστούν μαζί του. Ούτε θα έχει “κοινωνική συνείδηση” -sic- να ψάχνει συλλογικές λύσεις ή να σκεφτεί γιατί δεν ευημερούν όλοι σε αυτή την πατρίδα, και τι κοινό έχουν όσοι μπαίνουν κάτω από την ίδια στέγη, αφεντικά και δούλοι -Έλληνες είμαστε ούλοι.

Η εθνική συνείδηση δεν υποκαθιστά την κοινωνική. Απλώς διασφαλίζει πως αυτή δε θα εκτραπεί σε επικίνδυνα μονοπάτια. Και όταν πεινά ή δυστυχεί, θα ψάχνει να βρει τον ένοχο σε “προαιώνιους εχθρούς”, σε άλλους λαούς, και φτωχοδιαβόλους με άλλο χρώμα δέρματος.

Υστερόγραφο

Αν πάντως κάποτε χρειαστεί να καθορίσουμε εμείς τα σχολικά βιβλία και τη συνείδηση -που δεν μπορεί παρά να είναι κοινωνική, ακόμα και αν οι φιλελέδες μισούν κάθε τι κοινωνικό- δε θα χρειαστεί να φτάσουν τα παιδιά ως το Λούκατς -Ιστορία και Ταξική Συνείδηση. Θα αρκεί η Κωμικοτραγική Ιστορία του Νεο-ελληνικού κράτους του Ραφαηλίδη -παρά το χοντροκομμένο στιλ γραφής της- για να πετάξουν στο καλάθι τη συσσωρευμένη σκουριά τόσων χρόνων διδασκαλίας του συστήματος.