Το ημιτελές Αλαβανικό έπος ενός αριβίστα

Αριβίστες πολιτικοί υπάρχουν πολλοί. Αλέκος όμως ένας. Ο Αλέκος Αλαβάνος είναι πιθανότατα ο μόνος πολιτικός αρχηγός που κατάφερε να πέσει θύμα του δικού του αριβισμού και να μείνει στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής, εξαιτίας των φιλοδοξιών του. Αλλά ας τα δούμε με χρονική σειρά.

Ο Αλαβάνος γεννήθηκε σαν σήμερα το 1950, προερχόμενος από εύπορη οικογένεια, με καταγωγή από την Τήνο και βενετσιάνικες ρίζες -στην πόλη με τα πολλά κανάλια, που θυμίζουν συνιστώσες και τάσεις. Ο πατέρας του ήταν στέλεχος της Ένωσης Κέντρου, αλλά αυτός εντάχθηκε στην Αριστερά, ανήκε στην περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου κι ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, για την οποία συνελήφθη από τη χούντα.

Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ανήλθε σχετικά γρήγορα τα “σκαλιά της ιεραρχίας” στο ΚΚΕ, εν μέρει γιατί υπήρχε η ανάγκη να καλυφθεί το κενό στρατολόγησης, που είχε αφήσει η δεκαετία 1958-68, χωρίς κομματικές οργανώσεις, και η περίοδος της δικτατορίας. Έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, ενώ από τη δεκαετία του 80′ εκλεγόταν στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος.

Στη διάσπαση του 91′ τάχθηκε με το μέρος των “ανανεωτών”, διαγράφηκε από το ΚΚΕ και έγινε ηγετικό στέλεχος του Συνασπισμού. Συναίνεσε στην υπερψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχ, μολονότι εμφανιζόταν επικριτικός εκ των υστέρων, ζητώντας από τότε ριζική αναθεώρησή της… Το 93′, μετά το άσχημο αποτέλεσμα του Συνασπισμού που έμεινε εκτός Βουλής, και την παραίτηση της Δαμανάκη, διεκδίκησε την προεδρεία του κόμματος, ήρθε πρώτος στον α’ γύρο, έχασε όμως στο δεύτερο από το Νίκο Κωνσταντόπουλο και περίμενε στωικά τη σειρά του.

Το 2004, ο Συνασπισμός βρίσκεται στο όριο της κοινοβουλευτικής επιβίωσης (λίγο πάνω από το 3%) και αυτό δρομολογεί εξελίξεις. Ο Αλαβάνος απαιτεί σχεδόν Βοναπαρτιστικά να συναινέσουν όλοι οι ανθυποψήφιοί του στην εκλογή του και την πετυχαίνει. Προτείνει ένα διαφορετικό πολιτικό σχέδιο με θεωρητικά πιο ριζοσπαστικό λόγο και κινηματικό προφίλ, που επιστεγάζεται με τη συμμαχία με μικρές οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, και τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ λίγους μήνες αργότερα. Σε μια δήλωσή του είχε πει πως φιλοδοξεί να συσπειρώσει όλη τη μη κομμουνιστική (πέραν του ΚΚΕ) Αριστερά, δίνοντας συμπυκνωμένο το στίγμα εκείνης της προσπάθειας.

Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ ανεβαίνει στο 5% στις εκλογές του 2007 και φαίνεται να αφήνει πίσω του τη μάχη της κοινοβουλευτικής επιβίωσης, γύρω από το όριο του 3%, αξιοποιώντας (και για την ακρίβεια καπηλευόμενος) διάφορα κινήματα, υπαρκτά και μη (από το φοιτητικό κίνημα για το άρθρο 16 και τη Δημόσια παιδεία, έως το “κίνημα των bloggers…).

Τότε ο Αλαβάνος προχωρά ίσως στο πιο σημαντικό λάθος της καριέρας του, δίνοντας τη σκυτάλη της ηγεσίας του κόμματος στον Αλέξη Τσίπρα, τον πάλαι ποτέ γραμματέα της νεολαίας Συνασπισμού, που έκανε μόλις τα πρώτα του βήματα, έχοντας δημοσκοπική αύρα και ένα θετικό αποτέλεσμα ως υποψήφιος δήμαρχος, στο Δήμο Αθηναίων.

Ο Αλαβάνος θεωρεί πως θα παίζει εσαεί ένα ρόλο μέντορα και καθοδηγητή του μικρού Αλέξη -περίπου όπως και ο Καμμένος στο περιβόητο διαφημιστικό με το τρενάκι. Δεν μπορεί να φανταστεί όμως πως ο προστατευόμενός του θα απογαλακτιστεί πολύ σύντομα και θα τον παραμερίσει, θεωρώντας πως δεν τον έχει πια ανάγκη. Πολύ σύντομα, ο Αλαβάνος αποχωρεί από το ΣΥΡΙΖΑ και αναζητά υλικό για καινούριες περιπέτειες στο χώρο του εξωκοινοβουλίου.

Οι διάφορες βραχύβιες προσωποπαγείς κινήσεις που συγκροτεί, όπως το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής (που ως αρκτικόλεξο μας οδηγεί στο “ΜΕΤ.ΑΛΛ.Α”), το ΜΑΡΣ και το Σχέδιο Β’ δεν μακροημερεύουν. Αλλά η μεγαλύτερη απογοήτευση έρχεται μάλλον νωρίτερα, στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 10′, που ο Αλαβάνος βάζει υποψηφιότητα για Περιφερειάρχης Αττικής, βάζει ως στόχο την “πρόκριση” στο δεύτερο γύρο και τελικά παίρνει ένα αμελητέο 2,2%, μένοντας τελευταίος, πίσω και από το συνδυασμό του Άγγελου Χάγιου…

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ επέδειξε μάλλον ένστικτο αυτοσυντήρησης κι απέφυγε μια σταθερή συνεργασία με τις κινήσεις του, αλλά κατέβηκε με την επωνυμία ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΜΑΡΣ σε μία αναμέτρηση, όπου το βασικό προεκλογικό διακύβευμα ήταν αν ο Αλαβάνος υιοθετεί ή όχι ως άμεσο αίτημα την αποδέσμευση από την ΕΕ -κι είναι όντως ζήτημα αν τελικά βρέθηκε άκρη σχετικά.

Σε κάθε περίπτωση -και παρά την πρόσκαιρη εκλογική συμπόρευση με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ- ο Αλαβάνος τέθηκε στο περιθώριο και οι μοναδικές του εμφανίσεις ήταν κυρίως στα κανάλια (πχ στην “Ανατροπή” του Πρετεντέρη) όπου είχε ακόμα κάποιες διασυνδέσεις, και σε διάφορες εκδηλώσεις, όπως μια βιβλιοπαρουσίαση του Γ. Ρούση, όπου εμφανίστηκε μετά από καιρό μαζί με το Λαφαζάνη και ο συγγραφέας αποκάλυψε πως τους φιλοξενεί κάθε Κυριακή σπίτι του, τρώγοντας μακαρονάδες.

Σήμερα ο Αλέκος Αλαβάνος έκλεισε τα 68 κι είναι μάλλον μεγάλος για να προλάβει να ζήσει κάποια δραματική αλλαγή ή κάποιο κύμα που θα τον ξαναφέρει στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής, οπότε μένει να αναλογίζεται τις χαμένες ευκαιρίες του παρελθόντος. Και το λάθος του με τον Αλέξη Τσίπρα, που του πήρε την μπουκιά από το στόμα και έκανε αυτό ακριβώς που ονειρευόταν ο Αλαβάνος για τον εαυτό του: μια θέση στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό και -γιατί όχι;- την καρέκλα του πρωθυπουργού.