Για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κούβα και την κριτική

Στην Κούβα δεν εξασφαλίζεται το «δικαίωμα» να είναι κανείς άνεργος, ανασφάλιστος, αναλφάβητος, άστεγος, το «δικαίωμα» να πουλιέται και να αγοράζεται,..Στην Κούβα δεν απολαμβάνει κανείς το «δικαίωμα» να τον παρακολουθούν εκατομμύρια κάμερες, να τον σκοτώνουν, να τον χτυπούν και να τον φυλακίζουν όταν απαιτεί να ζει όπως το επιτρέπουν τα δεδομένα της χώρας του.

Με αφορμή το πρόσφατο ψήφισμα στο Ευρωκοινοβούλιο για την Κούβα
«Ανθρώπινα δικαιώματα», «θεμελιώδεις ελευθερίες», «πλουραλιστική δημοκρατία». Εννοιες που στην πολιτική φρασεολογία της ΕΕ και των ΗΠΑ υψώνονται πέρα και πάνω από τον χρόνο και τον χώρο, τη συγκεκριμένη, ιστορικά καθορισμένη πραγματικότητα, όμοιες με τις «πλατωνικές ιδέες». Εννοιες που ερμηνευτές και θεματοφύλακές τους είναι οι πολιτικοί και ιδεολογικοί εκπρόσωποι της αστικής τάξης των ανεπτυγμένων και πλούσιων καπιταλιστικών χωρών. Εννοιες που διέπουν τις παλιότερες αποφάσεις για την «Κοινή Θέση» της ΕΕ και το τωρινό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, που επικαλείται τα «ανθρώπινα δικαιώματα» για να συμβάλει κι αυτό – με «ευρωπαϊκό» τρόπο – στην άγρια ιμπεριαλιστική επίθεση ενάντια στη σοσιαλιστική Κούβα.

Ας ξεφύγουμε όμως λίγο από τη σφαίρα των υπερβατικών αυτών επιταγών και ας δούμε την πραγματικότητα.

Η Κούβα, μια μικρή αποικιακή χώρα, κατόρθωσε μέσα από τρεις επαναστάσεις και σε λιγότερο από έναν αιώνα να κερδίσει την εθνική της ανεξαρτησία και συνάμα να αποτινάξει τον νεοαποικιακό ζυγό των ΗΠΑ. Ηταν μια διαδικασία επώδυνη, που οδήγησε όμως σε μια προοδευτική πολιτική ωρίμανση τόσο των ηγεσιών όσο και του λαού.

Μετά τη νίκη της Επανάστασης τον Γενάρη του 1959, η επαναστατική διαδικασία εντάθηκε και στα επόμενα 2-3 χρόνια συντελέστηκε η απαλλοτρίωση των μεγάλων γαιοκτησιών, των τραπεζών και των ξένων, κυρίως αμερικανικής ιδιοκτησίας επιχειρήσεων. Η ένταση της πολιτικής και κοινωνικής πάλης και η ρήξη με τους Βορειοαμερικανούς ιμπεριαλιστές αποξένωσε τελειωτικά τις λαϊκές μάζες από τα παραδοσιακά κόμματα, ακόμα και από αυτά που είχαν αντιταχθεί στον δικτάτορα Μπατίστα. Σημαντικό μέρος της αστικής τάξης εγκατέλειψε την Κούβα και εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, στο Μαϊάμι. Είναι γνωστά τα αποτελέσματα της συνεργασίας του επίσημου αμερικανικού κράτους με τις αντεπαναστατικές οργανώσεις Κουβανών εξόριστων στη διαρκή προσπάθεια ανατροπής της Επανάστασης. Χιλιάδες νεκροί και τραυματίες από στρατιωτικές – τρομοκρατικές επιθέσεις και σαμποτάζ.

Ο πολύπλευρος αποκλεισμός της Κούβας από τις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι έχει στοιχήσει στην οικονομία της 145 δισ. δολάρια σε σταθερές τιμές.

Ολοι ξέρουμε, ακόμα και οι εχθροί της το παραδέχονται, πως η Κούβα μέσα σε εξοντωτικές συνθήκες μπόρεσε όχι μόνο να βγει από τη βαρβαρότητα της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, από την πείνα, την εξαθλίωση, τον αναλφαβητισμό, αλλά και να πετύχει τέτοιους δείκτες κοινωνικής ανάπτυξης που είναι άγνωστοι στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά ακόμα και σε χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ. Οι επιτυχίες της Κούβας στους τομείς της Υγείας και της Παιδείας έχουν αναγνωριστεί από τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς και οι μέθοδοι ταχύρρυθμης καταπολέμησης του αναλφαβητισμού έχουν υιοθετηθεί από την UNESCO.

Είναι επίσης γνωστό ότι χιλιάδες Κουβανοί, από τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, πολέμησαν και συνεχίζουν να εργάζονται, να διδάσκουν και να θεραπεύουν σε άλλες χώρες, όπου υπάρχει ανάγκη, με ανιδιοτέλεια και αυτοθυσία, σε ιδιαίτερα επικίνδυνες συνθήκες, όπως για την αντιμετώπιση της επιδημίας του ιού Εμπολα και της πανδημίας COVID-19.

Ολα αυτά όμως, σύμφωνα με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, συντελέστηκαν σε συνθήκες ανελευθερίας και καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι βέβαια σωστό ότι στην Κούβα δεν εξασφαλίζεται το «δικαίωμα» να είναι κανείς άνεργος, ανασφάλιστος, αναλφάβητος, άστεγος, το «δικαίωμα» να πουλιέται και να αγοράζεται, να πουλάει τα όργανα του σώματός του για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Στην Κούβα δεν απολαμβάνει κανείς το «δικαίωμα» να τον παρακολουθούν εκατομμύρια κάμερες, να τον σκοτώνουν, να τον χτυπούν και να τον φυλακίζουν όταν απαιτεί να ζει όπως το επιτρέπουν τα δεδομένα της χώρας του.

Από την άλλη πλευρά, οι πλούσιες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής μέσα σε λιγότερα από 300 χρόνια καπιταλιστικής οργάνωσης των κοινωνιών τους κατόρθωσαν να δημιουργήσουν εκατοντάδες τοπικούς, ευρωπαϊκούς και δύο παγκόσμιους πολέμους. Μετέτρεψαν σε αποικίες όλες τις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου, κατέστρεψαν τις οικονομίες τους, κατάκλεψαν τις πρώτες ύλες, εξανδραπόδισαν τους κατοίκους και οικοδόμησαν πάνω στην απόλυτη αυτή εκμετάλλευση τις αυτοκρατορίες τους. Ταυτόχρονα, η πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου, η βιομηχανική επανάσταση και τέλος η δημιουργία του χρηματιστικού κεφαλαίου βασίστηκαν και στην άγρια εκμετάλλευση των εργαζομένων των ίδιων αυτών χωρών, που μάτωσαν προσπαθώντας να κατακτήσουν στοιχειώδη ανθρώπινα, εργασιακά και πολιτικά δικαιώματα τα οποία τους αρνιόταν η τάξη των πλουτοκρατών, η ίδια αυτή τάξη που σήμερα υποκρίνεται ότι τα θεωρεί ιερά.

Η ΕΕ μιλάει για πλουραλιστική δημοκρατία. Ολη η Ιστορία των χωρών της Ευρώπης δείχνει πως οι όποιες βασικές διαφορές ανάμεσα στα αστικά κόμματα έσβησαν μετά την αποκρυστάλλωση της κυριαρχίας του μεγάλου κεφαλαίου. Ετσι, στις βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης ο προηγούμενος αιώνας είδε τη δημιουργία του φαινομένου των δύο πανομοιότυπων ουσιαστικά κομμάτων, που δούλεψαν και εξακολουθούν να δουλεύουν αποτελεσματικά σαν ασφαλιστική δικλίδα του συστήματος. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε ένας τεράστιος μηχανισμός χειραγώγησης της κοινής γνώμης από τα δήθεν ανεξάρτητα ΜΜΕ, συγκεντρωμένα στα χέρια ελάχιστων μεγαλοκαπιταλιστών. Αυτά, βέβαια, στις χώρες που έχουν την πολυτέλεια να το κάνουν. Γιατί αλλού, στις καπιταλιστικές χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, η κωμωδία αυτή παίρνει τη μορφή τραγωδίας.

Ακόμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η καθολική ψήφος και η δυνατότητα δημιουργίας συνδικαλιστικών και πολιτικών σχηματισμών έξω από τα αστικά πλαίσια ήταν και είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα σκληρής πάλης των εργαζομένων, δεν χαρίστηκαν από κανέναν. Και ότι με την πρώτη ευκαιρία το αστικό κράτος σπεύδει να τα καταργήσει, όπως βλέπουμε να γίνεται τώρα, συντονισμένα σε ολόκληρη την ΕΕ.

Στο πλαίσιο της κυριαρχίας του κεφαλαίου, η πτώση του ποσοστού κέρδους οδηγεί σε πολιτικές που έχουν στόχο και πετυχαίνουν τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Για να αντιμετωπίσει τις οποιεσδήποτε αντιδράσεις στη μείωση των μισθών, στην αύξηση του εργάσιμου χρόνου, στην καταρράκωση της Κοινωνικής Πρόνοιας, της Υγείας και της Εκπαίδευσης, η ΕΕ θωρακίζεται με ολοένα και πιο αυταρχικούς νόμους, περιορίζει τη συνδικαλιστική δράση, απαγορεύει τη δράση Κομμουνιστικών Κομμάτων, οργανώσεων που αμφισβητούν το σύστημα, ποινικοποιεί ακόμα και την έκφραση «ριζοσπαστικών απόψεων». Με λίγα λόγια, το πολιτικό και κρατικό εποικοδόμημα της αστικής τάξης αποκαλύπτει όλο και περισσότερο τον – από μαρξιστική αλλά και από κοινή άποψη – δικτατορικό χαρακτήρα του.

Αυτή λοιπόν η «πλουραλιστική» ΕΕ έρχεται να επιτιμήσει την Κούβα γιατί σε συνθήκες ουσιαστικά κηρυγμένου πολέμου από τις ΗΠΑ, με τη μόνιμη απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων και δολιοφθορών, εφαρμόζει νόμους που απαγορεύουν σε πολίτες της να χρηματοδοτούνται και να καθοδηγούνται από τους εχθρούς της, νόμους συγκριτικά ηπιότερους από εκείνους που ισχύουν στις ΗΠΑ και σε πολλές χώρες της ΕΕ.

Ακόμα και η επίσημη ΕΕ δεν μπορεί να αρνηθεί πως η συντριπτική πλειοψηφία του λαού της Κούβας υποστηρίζει ενεργά την Επανάσταση. Είναι ένας λαός ενημερωμένος (ακόμα και από την εχθρική προπαγάνδα), οργανωμένος και οπλισμένος.

Προβλήματα υπάρχουν πολλά, και σίγουρα μια ανεπτυγμένη σοσιαλιστική κοινωνία προϋποθέτει βιοτικό επίπεδο που δεν υπάρχει στην Κούβα. Προϋποθέτει ακόμα υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής των πολιτών στη διακυβέρνηση της χώρας, στη λήψη των αποφάσεων και στον έλεγχο εκτέλεσής τους, και αυτό οι Κουβανοί το γνωρίζουν, το παραδέχονται και – το κυριότερο – το επιδιώκουν.

Με κανέναν τρόπο, επομένως, δεν μπορεί το κριτήριό μας όταν συζητάμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κούβα να είναι οι υποκριτικές αιτιάσεις της ΕΕ, που στοχεύουν στον αφοπλισμό της Επανάστασης. Ακόμα περισσότερο, δεν μπορεί να είναι κριτήριο αυτή καθαυτή η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Στις μέρες μας είναι φανερό ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο μέσα από διαρκή συρρίκνωση των βασικών, των πολιτικών και των πολιτιστικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού της Γης, σε μια πορεία προς γενικευμένη βαρβαρότητα και οικολογική καταστροφή.

Αντίθετα, ο σοσιαλισμός προϋποθέτει τόσο ένα επίπεδο ευημερίας όσο και μια διαδικασία ατέρμονης ανάπτυξης της συμμετοχής, της δημιουργικότητας, της ολοκλήρωσης της προσωπικότητας των πολιτών, τέτοια που ενδεχομένως ακόμα δεν μπορούμε να τη φανταστούμε.

Ετσι, οποιαδήποτε κριτική γίνεται για την Κούβα μέσα από τη ματιά της σοσιαλιστικής προοπτικής, πραγματιστική και διαλεκτική, με σεβασμό και ευγνωμοσύνη για τους αγώνες και τα επιτεύγματα του ηρωικού λαού της, είμαι σίγουρος πως είναι ευπρόσδεκτη και επωφελής, για να μην πω αναγκαία.

Σήμερα απαιτείται να δυναμώσει ο αγώνας για τον τερματισμό του βάρβαρου αμερικανικού αποκλεισμού, να ασκηθεί πίεση ώστε να ψηφιστεί το σχετικό ψήφισμα που θα συζητηθεί στις 23 Ιούνη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Νίκος Καρανδρέας
Πρόεδρος του Ελληνοκουβανικού Συνδέσμου Φιλίας και Αλληλεγγύης
Ριζοσπάστης
Facebook Twitter Google+ Εκτύπωση Στείλτε σε φίλο

Κάντε ένα σχόλιο: