Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Καπιταλισμός» του Γεράσιμου Σπαταλά

Ο Γεράσιμος Σπαταλάς γεννήθηκε στο χωριό Σιναράδες της Κέρκυρας στις 19 του Απρίλη 1877 και έφυγε από τη ζωή στις 29 του Αυγούστου 1971, στην Αθήνα.

Σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1911 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής «Ωδές». Από το 1915 συνεργάστηκε με διάφορα αθηναϊκά περιοδικά, όπου δημοσίευσε ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια, μελέτες, κριτικές και λογοτεχνικές μεταφράσεις. Μετέφρασε αρχαίες τραγωδίες και Ιταλούς ποιητές.

Το 1919 ίδρυσε το μηνιαίο περιοδικό «Μαύρος Γάτος» (1919-1921) που θεωρήθηκε ως σταθμός στην εξέλιξη των νεοελληνικών γραμμάτων.

Η κριτική του δραστηριότητα ανήκει στην παράδοση που είχε δημιουργήσει η Επτανησιακή Σχολή. Σημαντική υπήρξε η συμβολή του στη μελέτη του έργου του Διονυσίου Σολωμού. Έγραψε και μελέτες για τη νεοελληνική στιχουργική και για του Επτανήσιους λογοτέχνες. Το σύνολο των μελετών του ξεπερνάει τις τριακόσιες. Το σύνολο του γραπτού του έργου περιλαμβάνει και το θεατρικό έργο «Ο κληρονόμος της Τσάτσας», που τιμήθηκε το 1925 με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Γεράσιμος Σπαταλάς επηρεάστηκε από τη σοσιαλιστική ιδεολογία και δεν έκρυβε τη συμπάθειά του για το εργατικό κίνημα. Υπήρξε επίσης υπέρμαχος του δημοτικισμού στην περίοδο του 1910-1911.

Γεράσιμος Σπαταλάς (1877-1971)

Σύμφωνα με το σχετικό λήμμα της Βικιπαίδεια: «Παρά το πλουσιότατο έργο του, ο Σπαταλάς πέθανε παραγνωρισμένος και, όπως αναφέρει ο Πέτρος Χάρης, “σε απερίγραπτη ένδεια”[9], καθώς το καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών απαλλοτρίωσε το κτήμα του, στο οποίο καλλιεργούσε φιστικόδενδρα μαζί με τη σύζυγό του Ελπίδα (Έλδα) Λαμπίση, απαλλοτριώθηκε για να αποδοθεί στην παρακείμενη Σχολή Πυροβολικού. Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε για να γλιτώσει το κτήμα του (για το οποίο, μάλιστα, δεν αποζημιώθηκε) ο Σπαταλάς δεν το κατόρθωσε και πέθανε “με αυτό το μαράζι” την Κυριακή 29 Αυγούστου του 1971, λίγους μήνες πριν τη σύζυγό του και χωρίς να το πάρει κανείς είδηση. Χαρακτηριστικός ο τίτλος άρθρου του Κ. Δαφνή στην εφημερίδα “Τα Νέα”: «Κανείς δεν πήρε είδηση το θάνατο του Σπαταλά».

Το ποίημα «Καπιταλισμός» εμπεριέχεται στην «άγνωστη εν πολλοίς σωζόμενη στη βιβλιοθήκη της Βουλής έκδοση ποιητικής συλλογής του το 1915», όπως σημειώνεται σε άρθρο του Ορφέα Ρίτσου στην ιστοσελίδα corfupress.gr (εδώ) όπου το ανακαλύψαμε (στην αντιγραφή διατηρήσαμε την ορθογραφία του τυπωμένου).

Μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά στη ζωή και το έργο του Γεράσιμου Σπαταλά μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα corfucommunists.gr (εδώ).

Καπιταλισμός

Πολιπλόκαμος Δράκοντας, με χίλια
Μύρια κεφάλια αχόρταγα, αιμοβόρα,
Και με γαμψόνυχα χέρια πληθώρα,
Που της γης εκμυζώντας τα βασίλεια
Μαραίνει τη ζωή και μες στ’ ανήλια
Τα δικά του την πάει τα κοσμοφτόρα·
Που τ’ άχραντα της νιότης πνίγει δώρα
Και τη μοιάζει με πέτρινα κοχίλια
Π’ όσο είν’ ογρά λαμπρίζουν στ’ ακρογιάλι·
Αχ! Το σκληρό, τ’ ανέσπλαχνο το τέρας
Που σφίγγει όλη τη γης σε πόνου αγκάλη.
Κι ο ιδικός του μονάχα λάμπει αστέρας,
Ο Μαμωνάς, τον Πόλεμο που υψώνει,
Στην άθλια γης την Κόλαση στηλώνει!

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.