Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Και χωρίς εμάς» της Βικτωρίας Θεοδώρου

Στη μνήμη της σημαντικής ποιήτριας – πεζογράφου, αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Βικτωρίας Θεοδώρου, που πριν λίγες μέρες έφυγε από τη ζωή.

Η Βικτωρία Θεοδώρου γεννήθηκε στα Χανιά το 1926 από μητέρα κρητικιά και πατέρα σερβοέλληνα αγιογράφο. Είναι απόφοιτος του φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Από το 1942 οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, με αποτέλεσμα να εξοριστεί το 1948 διαδοχικά στη Χίο, το Τρίκερι και την Μακρόνησο.

Το 1952 αφέθηκε ελεύθερη ως “αδειούχος εξόριστη”μετά από ενέργειες του Χαρίδημου Σπανουδάκη, με τον οποίο παντρεύτηκε αργότερα (1955), αφού προηγουμένως ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο, τις οποίες είχε αναγκαστικά εγκαταλείψει. Το 1956 απέκτησε τις δίδυμες κόρες της Ειρήνη και Μαρία.

Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1957 με ποιήματά της που δημοσιεύτηκαν στην “Επιθεώρηση Τέχνης”.

Έκτοτε δημοσίευσε 12 ποιητικές συλλογές και 4 πεζά, στους πλέον έγκριτους εκδοτικούς αθηναϊκούς οίκους:

“Ποιήματα” (Εγκώμιο) 1957, “Κατώφλι και παράθυρο” 1962, “Βορεινό Προάστειο” 1966, “Το λαγούτο” 1971, “Η εκδρομή” 1973, “Ουρανία” 1978, “Άρειος Ύπνος” 1983, “Η νυχτωδία των συνόρων” 1986, “Μειλίγματα” 1990, “Χρονικό” 1994, “Ευνοημένοι” 1998, “Καταλόγι για τον μάστορα” 2008, “Στρατόπεδα γυναικών” 1975, “Ο Τράϊκο” 1982, “Γαμήλιο δώρο” 1995, “Οι δεσποινίδες της οδού Λαμψάκου” 2005.

Βικτωρία Θεοδώρου (1926-2019)

Έργα της έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, σερβικά, ρωσικά, ισπανικά, κ.α. ενώ στο μεταφραστικό της έργο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ανθολογίες γαλλόφωνης ποίησης καθώς και ανθολογίες σλαυόφωνων ποιητών.

Στην πολύτομη “Ανθολογία του Αίμου” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις “Φίλων του περιοδικού ΑΝΤΙ” η Βικτωρία Θεοδώρου έχει μεταφράσει τους σημαντικότερους ποιητές της Πρώην Γιουγκοσλαυϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μεταξύ των οποίων, τον μάρτυρα της Αντίστασης και εθνικό ποιητή της Π.Γ.Δ.Μ. Κόστα Ράτσιν.

Τα εργοβιογραφικά στοιχεία και το ποίημα προέρχονται από το διαδικτυακό http://victoriatheodorou.blogspot.com/ που επιμελήθηκε ο Κώστας Νταντινάκης (σκηνοθέτης, διδάκτωρ του πανεπιστημίου Paris 3 – Sorbonne Nouvelle). Από το ίδιο επίσης και το μικρό κείμενο που «προλογίζει» το ποίημα, στο οποίο συνεργάστηκε η φιλόλογος Κωνσταντίνα Σπηλιωτοπούλου, διδάκτωρ της Ecole Pratique des Hautes Etudes.

(…) Η επώδυνη διαδικασία της αυτογνωσίας συντελείται μέσα από την απόλυτη συνείδηση της ιστορικής αλήθειας. Ουδεμία αποσιώπηση, ουδεμία οικειοποίηση.

Τα συμπεράσματα της ποιήτριας εκφράζονται με το απαιτούμενο δέος απέναντι στον Χρόνο, με την αναπόφευκτη μελαγχολία της «ακύρωσης του οράματος» αλλά και με απόλυτη εμπιστοσύνη στην ανακυκλούμενη Ιστορία του Κόσμου:

ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΜΑΣ

Ας έχουμε επίγνωση της ανεπάρκειάς μας
Ας μην ταυτίζουμε το γήρας μας μ΄αυτό
του Κόσμου
Μην όλα τα μετράμε με τα μέτρα μας

Γεγονός πως φεύγουμε αδικαίωτοι
Όμως οι δρόμοι καθόλου δεν τελειώνουν
Τα οράματα θα συνεχίσουν την τροχιά τους
κι οι εξεγέρσεις αλλεπάλληλες
σαν τις εκρήξεις του άστρου της ημέρας
αέναα θα ξεσπούν

Όλα θα οικοδομούνται και χωρίς εμάς
Όλα θα βαίνουν στην αρχή τους και
στο τέλος τους
Χωρίς εμάς

(Μειλίγματα, 1990)

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.