Καισαριανή: Το Στάλινγκραντ της Ελλάδας

Σαν σήμερα, στις 6 Δεκεμβρίου 1944, εκδηλώνεται επίθεση της Ορεινής Ταξιαρχίας με την υποβοήθηση βρετανικών αρμάτων μάχης και αεροπορίας εναντίον της ανταρτομάνας  Καισαριανής, που παρά τη τρομακτική δύναμη πυρός του αντιπάλου έμεινε όρθια και αλύγιστη, σε μια μάχη που διήρκεσε 6 ολόκληρες ώρες. Έτσι δημιουργήθηκε το μέτωπο της Καισαριανής, που κράτησε 25 μέρες.  

Η Καισαριανή, αυτή η αδούλωτη επαναστάτισσα, αποτελούσε «κόκκινο πανί» στα μάτια της Βρετανών ιμπεριαλιστών και της ντόπιας αντίδρασης ήδη από το καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Ο αδούλωτος χαρακτήρας και οι αγωνιστικές διαθέσεις των Καισαριανιωτών που από τη πρώτη στιγμή ακολούθησαν το σάλπισμα αντίστασης , και ο ακατάλυτος δεσμός αίματος ανάμεσα στο λαό της συνοικίας και στο ΚΚΕ, έδωσαν στη Καισαριανή το χαρακτηρισμό της «ανταρτομάνας», πόλης ηρωίδας, πόλης που πραγματικά δεν της είχε μείνει σπίτι ατρύπητο από τις σφαίρες των κατακτητών και των εγχώριων συνεργατών τους. Γράφει χαρακτηριστικά στα απομνημονεύματα του ο Παναγιώτης Αρώνης, καπετάνιος του ΕΛΑΣ στη Καισαριανή: «Σαράντα επτά μάχες έδωσε ο ΕΛΑΣ της Καισαριανής μέχρι την απελευθέρωση. Απ’ αυτές, είκοσι εννέα μόνο μέσα στον Αύγουστο του ’44. Εκείνο τον Αύγουστο, μόνο δύο μέρες δεν ακούστηκαν τουφεκιές». 

Τους τελευταίους μήνες πριν την απελευθέρωση, η Καισαριανή δέχθηκε λυσσαλέες επιθέσεις από τις κατοχικές φρουρές και τα τάγματα ασφαλείας. « Αρκετές φορές έγιναν επιχειρήσεις για την ‘άλωση’ του οχυρού. περίπου 49 φορές οι Γερμανοί κατακτητές και τα τάγματα ασφαλείας θα αποπειραθούν να πατήσουν το ελεύθερο χώμα της Καισαριανής, αλλά άλλες τόσες θα αποτύχουν», αναφέρει στο βιβλίο του « Καισαριανή: Η φυσιογνωμία μιας πόλης» ο ιστορικός Σπύρος Τζόκας. Η Καισαριανή, όμως, χάρη στην αποφασιστικότητα και αυτοθυσία του λαού της κατάφερε  και παρέμεινε απόρθητο οχυρό του ανταρτοπόλεμου των πόλεων. 

Μετά την απελευθέρωση, η Καισαριανή, ταυτισμένη με τους αγώνες του ΕΑΜ και του ΚΚΕ θα συγκεντρώσει όλη την οργή και την έχθρα των «πρώην συμμάχων» Βρετανών ιμπεριαλιστών, της ντόπιας αστικής αντίδρασης, των δωσίλογων, των ταγματασφαλιτών και των χιτών. Ίσως αυτή είναι η μοίρα των αδούλωτων επαναστατών και η Καισαριανή ήταν μια επαναστάτισσα, μια αντάρτισσα.

Στα Δεκεμβριανά, η πλειοψηφία του λαού της Καισαριανής στέκεται δίπλα στο πλευρό του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ, πολεμώντας με γενναιότητα τους Άγγλους και τους συνεργάτες τους. 26 ολόκληρα μερόνυχτα άντεξαν, γράφοντας χρυσές σελίδες στην ιστορία της πόλης και του εργατικού-λαϊκού κινήματος. Μέχρι και ο ίδιος ο στρατηγός Τσακαλώτος έγραφε πως «στη συνοικία αυτή σημειώθηκε ο σκληρότερος αγώνας των Δεκεμβριανών»! 

Γράφει ο Ριζοσπάστης στις 7 Δεκέμβρη 1944: 

«Η αλύγιστη Καισαριανή από χθες το μεσημέρι αντιμετωπίζει μαζεμένα τα λυσσασμένα σκυλιά που ρίχτηκαν απάνω της.

Η ορεινή ταξιαρχία, οι χωροφύλακες και οι τσολιάδες που τους έβγαλαν επίτηδες από το Γουδί και τους όπλισαν. Τη χτυπούν με όπλα, με αυτόματα, με όλμους και με κανόνια. Τη χτυπούν από τον ουρανό με φοβερή λύσσα τα αεροπλάνα, που ύπουλα φρόντισαν και έσβησαν το σήμα της εθνικότητας τους.

Η Καισαριανή, το Στάλινγκραντ της Ελλάδας., αντιμετώπισε με μοναδικό στον κόσμο ηρωισμό, τους Γερμανούς, τους ράλληδες, τους μπουραντάδες, τους χωροφύλακες.

Σήμερα βρίσκει και πάλι μπροστά της τις ίδιες σκοτεινές δυνάμεις των συμμάχων της χιτλερικής βαρβαρότητας. Σπίτι προς σπίτι, καλύβι προς καλύβι τα παλληκάρια της Καισαριανής, ολόκληρος ο λαός της, θα παλέψουν στον μεγάλο αγώνα. Γιατί ξέρουν καλά ότι η νέα ελληνική ιστορία γράφει στους δρόμους και τα σοκάκια της Καισαριανής τις πιο δοξασμένες σελίδες της.

Με πρωτοπορία την Καισαριανή και ολόκληρη η άλλη Αθήνα συνεχίζει τον αδυσώπητο αγώνα εναντίον των εχθρών του λαού. Λευτεριά ή θάνατος! είναι το μεγάλο σύνθημα.»

Μετά τα Δεκεμβριανά, χιλιάδες Καισαριανιώτες αγωνιστές συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι μαρτυρίες και τα βάσανα δεν τελειώνουν: οι μακροχρόνιες εξορίες στα ξερονήσια και οι φυλακίσεις θα διαρκέσουν για τρεις, περίπου, δεκαετίες από τότε. Κάποιοι δεν γύρισαν ποτέ, κάποιοι γύρισαν αγνώριστοι και άρρωστοι, κάποιοι γέροι. 

Η Καισαριανή μπαίνει στη μαύρη λίστα και τίθεται υπό επιτήρηση. Η συνοικία που έχυσε αίμα στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, που αντιτάχθηκε στα σχέδια των Άγγλων τίθεται στο περιθώριο και στην απομόνωση. Την αδούλωτη αυτή στάση της θα την πληρώσει για αρκετές δεκαετίες. 

ΔΟΞΑ και ΤΙΜΗ στη ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ

Πηγές: Σπύρος Τζόκας “Καισαριανή: Η φυσιογνωμία μιας πόλης” και Ριζοσπάστης

Οπορτουνιστολόγος