Είναι καιρός για αυτοκριτική…

-Μα επιτέλους δε βλέπετε το καμπανάκι κινδύνου; Τι άλλο χρειάζεται για να προχωρήσετε σε αυτοκριτική;

Μα προφανώς και γίνεται αυτοκριτική. Ξέρεις άλλο κόμμα να κάνει παντού μετεκλογικές συσκέψεις για να συζητήσει το αποτέλεσμα; Και η κριτική που γίνεται δεν είναι ποτέ με δάχτυλο υψωμένο στους άλλους. Κριτική που δεν περιλαμβάνει τον εαυτό μας δεν έχει νόημα. Εξάλλου δεν είναι κλεισμένοι σε γυάλα οι σύντροφοι, να μην τους επηρεάζουν κάπως όσα είναι γύρω τους, καθώς προσπαθούν να τα αλλάξουν.

Λέμε να μην περιμένει ο κόσμος εύκολες λύσεις, να μην αναθέτει τις ελπίδες του σε άνωθεν σωτήρες. Και ποιος σου είπε πως αυτό δεν αφορά και τη δική μας βάση, μέλη ή απλούς ψηφοφόρους, που περιμένουν να αλλάξει κάτι στην κεντρική πολιτική σκηνή, χωρίς να κάνουν τη δουλειά που πρέπει στο δικό τους χώρο; Πώς θα αλλάξει η μεγάλη εικόνα για να δώσει ώθηση στα μικρά, αν δεν ξεκινήσει από αυτά τα τελευταία;

Κι όταν λέμε όχι στις εκλογικές αυταπάτες, ως ένα βαθμό πηγαίνει και στον εαυτό μας, στους δικούς μας. Αφού ξέρεις πως οι εκλογές δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτα, και πως αν μπορούσαν να αλλάξουν κάτι, θα ήταν παράνομες, γιατί απογοητεύεσαι; Και ίσως κάποιοι παλιά να είχαν ελπίδες πως κάτι μπορεί να γίνει ή να ξεκινήσει από μια κυβέρνηση. Λες και είναι ίδια τώρα τα πράγματα με τον καιρό που υπήρχε η Σοβιετική Ένωση και μπορούσαν να σταθούν τέτοια πράγματα -να σταθούν. Άλλο αν και πού θα οδηγούσαν. Μπορούσαν τουλάχιστον να σταθούν όμως…

Κι όταν ακούς κριτική για τον κόσμο που απογοητεύεται εύκολα, τα θέλει όλα “εδώ και τώρα”, με μικροαστική ανυπομονησία, και όχι στον αιώνα τον άπαντα, και στη “Δευτέρα Παρουσία”, που θα ωριμάσουν οι συνθήκες… Έχει στοιχεία αυτοκριτικής για τους συντρόφους με την κομμουνιστική αισιοδοξία, που επιβεβαιώνεται όταν κοιτάς την ιστορία, αλλά την διαψεύδει η συγκυρία, όταν κοιτάμε σε μικρές χρονικές κλίμακες, και γυρνάει στο αντίθετό της. Είναι κι αυτό ανθρώπινο. Η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να περιμένει την ιστορική επιβεβαίωση. Κι ίσως να μη ζήσει  να την προλάβει…

Κι όταν ακούς για καμπανιακή δράση, είτε αφορά τις εκλογές, είτε μια απεργία, ένα κουτάκι, ένα μεγάλο σταθμό, ώσπου να έρθει ο επόμενος… Αυτό κι αν αφορά κατεξοχήν τους συντρόφους, που άνθρωποι είναι κι αυτοί, χρειάζονται ξεκούραση, στόχους για να δουλεύουν, να τους κεντρίζουν την προσοχή, δεν μπορεί να είναι όλη την ώρα στην πρίζα, δεν είναι ρομπότ. Αλλά πρέπει να μη χάνεται κι η συνέχεια…

Κι όταν λες πως ο κόσμος πρέπει να μάθει να συνδέει όλα αυτά τα μικρά κομματάκια της πραγματικότητας, που του τα δείχνουν ακόμα πιο κομματιαστά, για να μη βγάλει ποτέ νόημα, πως πρέπει να ψάξει τις αιτίες… Αυτό αφορά κι όσους ψηφίζουν το κόμμα, αυτούς που κάνουν διαπιστώσεις, παίρνουν μια πτυχή και γενικεύουν, μια λεπτομέρεια που δεν τους άρεσε, ψάχνουν για δικαίωση. Δε βλέπουν τη συνολική εικόνα, τον αρνητικό συσχετισμό, δεν καταλαβαίνουν πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει. Αφορά και τους συντρόφους που τρέχουν όλη μέρα, και αφήνουν πίσω το διάβασμα, ή τους καταπίνουν τα βιβλία και η θεωρία και χάνουν την επαφή με τον πραγματικό κόσμο.

Όταν ακούς να λέμε πως ο κόσμος έχει πείρα, πρέπει να την αξιοποιήσει, να βγάλει επιτέλους συμπεράσματα -που έχει γίνει φράση κλισέ μα αγαπημένη. Νομίζεις πως αυτό δεν πιάνει εμάς; Τι βλέπουμε, τι κάνουμε για να το αλλάξουμε, τι μεθόδους δοκιμάζουμε, είμαστε ευέλικτοι ή συνεχίζουμε στην ίδια πεπατημένη και περιμένουμε μεταφυσικά να αλλάξει κάτι; Πώς βοηθάμε τον κόσμο να δει πιο καθαρά τα πράγματα, να τα διαπιστώσει στην πράξη, να τα καταλάβει μόνος στην πράξη -όχι να συμφωνήσει στα λόγια- και να τα κάνει κτήμα του;

Προφανώς η κριτική κι η αυτοκριτική δεν τελειώνουν σε αυτά, ούτε τα γράφω για να την κατευθύνω κάπου, να προλάβω αυτόν που θέλει να την κάνει, να τον αποτρέψω ή να τον φιμώσω. Η κριτική αφορά και το πολιτικό κομμάτι, και το οργανωτικό και μια σειρά πλευρές. Αλλά δεν είναι εδώ το μέρος για να γίνει, πέρα από όσα σωστά ή άκυρα σημειώσουμε εμείς εδώ. Την κουβέντα αυτή την κάνεις μαζί με τον κόσμο και όχι ως φωστήρας που γράφει κείμενα, γιατί ξέρει τη λύση, και βρήκε αυτό που δε σκέφτηκαν οι άλλοι.

Να ξέρεις πάντως πως όταν γίνεται κριτική σε ένα αποτέλεσμα, κανείς δεν κουνάει στον άλλο το δάχτυλο, δεν τον κριτικάρει αφ’ υψηλού για αυτό που διάλεξε. Πρωτίστως στον εαυτό του και τις δικές του αδυναμίες κάνει. Προσπαθεί να καταλάβει πώς έχουν τα πράγματα, για να μπορέσει να τα αλλάξει. Και μαζί με αυτά, εννοείται πως θα αλλάξει θεαματικά και ο εαυτός μας προς το καλύτερο, όπως συμβαίνει δηλαδή σε κάθε μεγάλο επαναστατικό κύμα της ιστορίας.